DOI Artikel:
Krasnowolski, Bogusław: Późnobarokowa polichromia kościoła franciszkańskiego w Nowym Korczynie
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.48233#0331
BOGUSŁAW KRASNOWOLSKI
Emlblemy we wnęce ściany południowej, ze śmier-
cią stojącą w bramie niebios i w paszczy szatana,
wyobrażają zbawienie i potępienie jako życie i
śmierć °5. Z przedstawieniami tymi łączy się ukaza-
ny we wnęce szatan spisujący grzechy .zakonników
gromadzących się na chórze (zapowiedź śmierci —
potępienia), a także unoszący się na sklepieniu anioł
z kadzielnicą, wyrażający chwałę życia wiecznego-.
Reasumując należy uznać, iż o. Andrzej Błędow-
ski jako twórca programu ikonograficznego wystroju
kościoła Franciszkanów w Nowym Korczynie wy-
kazał „nowoczesne’ zainteresowania historyczne,
zwłaszcza tradycjami rodzimymi, narodowymi, znaj-
dujące swe odbicie w wątku franciszkańskim i w
scenach z żywota św. Stanisława60. Z drugiej stro-
ny, w „kameralnej” części polichromii, przeznaczanej
wyłącznie dla zakonników, .stworzył Błędowski przy
pomocy malarza Janowskiego nieco anachroniczne
już wówczas „rebusy”, charakterystyczne dla symbo-
licznego sposobu rozumowania. Powstały dzięki Błę-
dowskiemu wystrój kościoła franciszkańskiego w
Nowym Korczynie należy rozpatrywać w kontekście
licznych, niezwykle interesujących wystrojów kościo-
łów z w. XVIII, prezentujących podobne treści, z wy-
raźnym preferowaniem wątków historycznych.
65 Podobne ukazanie Bramy życia występuje w dziełku
HIŃCZY, o.c., s. 113.
66 Charakterystycznym dla epoki przejawem gromadze-
nia pamiątek przeszłości jest uzyskanie przez o. Błędow-
skiego relikwii bł. Salomei i bł. Kingi, co pozostaje w peł-
nej zgodności z eksponowanym w polichromii wątkiem
„piastowskim”; relikwie bł. Kingi wniesione zostały do
kościoła w uroczystej procesji w r. 1750; — por. MAKOW-
SKI, Thesaurus .... o.c., s. 49.
POLYCHROMIE BAROQUE TARDIF DE L’EGLISE FRANCISCAINE DE NOWY KORCZYN
Pas encore etudiee, la polychromie qui recouvre
tout 1’interieur de 1’eglise, avait ete realisee progres-
sivement dans la periode aliant de 1753 a 1761, sous
1’i.nspira.tion du RP Andrzej Błędowski, auteur de
son eon ten u iconographiąue. Sur la woute du corps
central se trouve depeinte la Glonie de Saint Stani-
słas Eveque (patron de 1’eglise) et de Saint Franęois,
dans les lunettes — des effigies de saints et papes
franciscains. Sur l’arc tromphal figurent des scenes
avec, comme protagonistes, les fondateurs de 1’eglise
— la Bienheureuse Kinga et le prince Boleslas le
Pudiąue son epoux; sur les mur-s du choeur s’etale
le cycle de Saint Stanislas, sur la voute du choeur
et sur celle du choeur a musique — des scenes sym-
bol iques. La polychromie en trompe-Toeil de la woute
du corps principal est 1’oeuwre de Maciej Rejchan
et presente des affinlites avec certains fragments de
la polychromie de la chapelle Oleśnicki de 1’Eglise
du Mont Saint-Croix du meme auteur. Les compo-
sitions sur la woute du choeur et les scenes de l’arc
triomphal sont attribuer a Mikołaj Janowski (dont
la signature se trouwe apposee a cóte de l’arc) connu
entre autres comme auteur du decor consaere a la
canonisation de Saint Jean Kanty. Le troisieme cy-
cle, celui de Saint Stanislas, le plus mediocre au
point de wue artistique, est próba bl eman t du a un
troisieme peintre, collaborateur de Janowski. L’ou-
vrage serwait probablement a commemorer, en 1753,
le cinquieme centenaire de la canonisation du Saint.
Dans 1’ensemble de la polychromie, trois motifs
thematiques s’entrecroisent. Le premier — francis-
cain — se distingue par des contenus patriotiąues
(l’introiduction des fondateurs, membres de la dyna-
stie des Piast et du personnage du Bienheureux Jan
Strepa, identifie a tort, sur la woute du corps prin-
cipal de 1’eglise a Saint Bonawenturę en personne).
Ce motif la, repris sur le decor pictural des stalles
et de la tribune, etait jadis comRlete par une pein-
ture aujourd’hui disparue que surmontait l’arc triom-
phal et representa.it Saint Franęois sur un char flam-
boyant (image qu’on ava.it interpretee par erreur
comme celle de Saint Ełie). L’autre motif, celui de
Saint Stanislas Eweque, accentue les merites de l’Or-
dre des Franciscains dans la propagation du culte
du Saint polonais (woir scene de la canonisation).
Dans le cycle de Saint Stanislas on s’etonne de ne
pas trouwer d’episodes qui, traditionellement, fai-
saient partie de la legende, a sawoir de ceux des
miracles posthumes du Saint. Ceci peut s’expliquer
ou bien par les etudes historiques faites par le RP
Błędowski, ou bien par ce que, dans le milieu fran-
ciscain, de tres anciens schemats iconographiques
relatifs a la legende du Saint aient surwecu. Le troi-
sieme motif — theołogiąue, est represente par des
allegories des grands holocaustes de 1’Ancien Testa-
ment (Victima, Oblatio, Holocaustum) et de 1’Eglise
Combattante (pro justitia, pro fide, pro plebe, pro
lege), sur la voute du choeur ainsi que par le decor
emblematiques du choeur monacal. II exprime l’idee
de 1’amour divin, de I’amour de Marie (awec la sym-
baliąue du rosaire) et de la vie eternelle, opposee
a la morf eternelle.
318
Emlblemy we wnęce ściany południowej, ze śmier-
cią stojącą w bramie niebios i w paszczy szatana,
wyobrażają zbawienie i potępienie jako życie i
śmierć °5. Z przedstawieniami tymi łączy się ukaza-
ny we wnęce szatan spisujący grzechy .zakonników
gromadzących się na chórze (zapowiedź śmierci —
potępienia), a także unoszący się na sklepieniu anioł
z kadzielnicą, wyrażający chwałę życia wiecznego-.
Reasumując należy uznać, iż o. Andrzej Błędow-
ski jako twórca programu ikonograficznego wystroju
kościoła Franciszkanów w Nowym Korczynie wy-
kazał „nowoczesne’ zainteresowania historyczne,
zwłaszcza tradycjami rodzimymi, narodowymi, znaj-
dujące swe odbicie w wątku franciszkańskim i w
scenach z żywota św. Stanisława60. Z drugiej stro-
ny, w „kameralnej” części polichromii, przeznaczanej
wyłącznie dla zakonników, .stworzył Błędowski przy
pomocy malarza Janowskiego nieco anachroniczne
już wówczas „rebusy”, charakterystyczne dla symbo-
licznego sposobu rozumowania. Powstały dzięki Błę-
dowskiemu wystrój kościoła franciszkańskiego w
Nowym Korczynie należy rozpatrywać w kontekście
licznych, niezwykle interesujących wystrojów kościo-
łów z w. XVIII, prezentujących podobne treści, z wy-
raźnym preferowaniem wątków historycznych.
65 Podobne ukazanie Bramy życia występuje w dziełku
HIŃCZY, o.c., s. 113.
66 Charakterystycznym dla epoki przejawem gromadze-
nia pamiątek przeszłości jest uzyskanie przez o. Błędow-
skiego relikwii bł. Salomei i bł. Kingi, co pozostaje w peł-
nej zgodności z eksponowanym w polichromii wątkiem
„piastowskim”; relikwie bł. Kingi wniesione zostały do
kościoła w uroczystej procesji w r. 1750; — por. MAKOW-
SKI, Thesaurus .... o.c., s. 49.
POLYCHROMIE BAROQUE TARDIF DE L’EGLISE FRANCISCAINE DE NOWY KORCZYN
Pas encore etudiee, la polychromie qui recouvre
tout 1’interieur de 1’eglise, avait ete realisee progres-
sivement dans la periode aliant de 1753 a 1761, sous
1’i.nspira.tion du RP Andrzej Błędowski, auteur de
son eon ten u iconographiąue. Sur la woute du corps
central se trouve depeinte la Glonie de Saint Stani-
słas Eveque (patron de 1’eglise) et de Saint Franęois,
dans les lunettes — des effigies de saints et papes
franciscains. Sur l’arc tromphal figurent des scenes
avec, comme protagonistes, les fondateurs de 1’eglise
— la Bienheureuse Kinga et le prince Boleslas le
Pudiąue son epoux; sur les mur-s du choeur s’etale
le cycle de Saint Stanislas, sur la voute du choeur
et sur celle du choeur a musique — des scenes sym-
bol iques. La polychromie en trompe-Toeil de la woute
du corps principal est 1’oeuwre de Maciej Rejchan
et presente des affinlites avec certains fragments de
la polychromie de la chapelle Oleśnicki de 1’Eglise
du Mont Saint-Croix du meme auteur. Les compo-
sitions sur la woute du choeur et les scenes de l’arc
triomphal sont attribuer a Mikołaj Janowski (dont
la signature se trouwe apposee a cóte de l’arc) connu
entre autres comme auteur du decor consaere a la
canonisation de Saint Jean Kanty. Le troisieme cy-
cle, celui de Saint Stanislas, le plus mediocre au
point de wue artistique, est próba bl eman t du a un
troisieme peintre, collaborateur de Janowski. L’ou-
vrage serwait probablement a commemorer, en 1753,
le cinquieme centenaire de la canonisation du Saint.
Dans 1’ensemble de la polychromie, trois motifs
thematiques s’entrecroisent. Le premier — francis-
cain — se distingue par des contenus patriotiąues
(l’introiduction des fondateurs, membres de la dyna-
stie des Piast et du personnage du Bienheureux Jan
Strepa, identifie a tort, sur la woute du corps prin-
cipal de 1’eglise a Saint Bonawenturę en personne).
Ce motif la, repris sur le decor pictural des stalles
et de la tribune, etait jadis comRlete par une pein-
ture aujourd’hui disparue que surmontait l’arc triom-
phal et representa.it Saint Franęois sur un char flam-
boyant (image qu’on ava.it interpretee par erreur
comme celle de Saint Ełie). L’autre motif, celui de
Saint Stanislas Eweque, accentue les merites de l’Or-
dre des Franciscains dans la propagation du culte
du Saint polonais (woir scene de la canonisation).
Dans le cycle de Saint Stanislas on s’etonne de ne
pas trouwer d’episodes qui, traditionellement, fai-
saient partie de la legende, a sawoir de ceux des
miracles posthumes du Saint. Ceci peut s’expliquer
ou bien par les etudes historiques faites par le RP
Błędowski, ou bien par ce que, dans le milieu fran-
ciscain, de tres anciens schemats iconographiques
relatifs a la legende du Saint aient surwecu. Le troi-
sieme motif — theołogiąue, est represente par des
allegories des grands holocaustes de 1’Ancien Testa-
ment (Victima, Oblatio, Holocaustum) et de 1’Eglise
Combattante (pro justitia, pro fide, pro plebe, pro
lege), sur la voute du choeur ainsi que par le decor
emblematiques du choeur monacal. II exprime l’idee
de 1’amour divin, de I’amour de Marie (awec la sym-
baliąue du rosaire) et de la vie eternelle, opposee
a la morf eternelle.
318