DOI Artikel:
Kwiatkowski, Marek: Schroeger a nie Merlini
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.48233#0173
SCHROEGER A NIE MERLINI
U. 8. E. Schroeger. Projekt placu Zamkowego. Gab. Ryc. BUW. (Fot. J. Noyszewski)
powtórzenie w meandrowych listwach pałacu Pry-
masowskiego 14 wznoszonego w tym samym czasie.
Zajrzyjmy do wnętrza teatru. Westybul na dole
ma potężne kolumny doryckie, często występujące
w projektach Schroegera —■ dość przypomnieć pro-
jekt przebudowy Zamku Warszawskiego z 1767 r. 15
czy wzmiankowany kościół Karmelitów.
Powinowactwa ze sztuką Schroegera mają rów-
nież elementy kompozycyjne i dekoracyjne sceny
i widowni. Loże z obu stron sceny wypełnione są
od dołu balustradą o owalnych wykrojach. Ten typ
balustrady znany jest ze Schroegerowskich projek-
tów sali Balowej Zamku Ujazdowskiego ,z 1768 r.16
Z tymi samymi projektami wiąże się motyw karia-
tyd przy fasecie. Owalny rzut poziomy widowni, uję-
tej przez loże na osi poprzecznej ma związek kom-
pozycyjny z projektem sufitu sali Senatorskiej Zam-
14 Stare zdjęcie fotograficzne ukazujące meandrową li-
stwę z elewacji pałacu Prymasowskiego (dzisiaj nie istnie-
jącą) publ.: M. I. KWIATKOWSKA, Hebanowa konsola z
Zamku Królewskiego w Warszawie i zagadnienie stylu ,,it
la Grecgue", „Biul. Hist. Sztuki” XXXI, 1969, nr 1, s. 88,
il. 10.
ku Królewskiego >z 1767 r.17 Loże zdobione drzewami
palmowymi są oddźwiękiem programu, jaki propo-
nował Schroeger do Zamku Ujazdowskiego. Środko-
wa loża, przeznaczona dla króla, przypomina rozwią-
zanie z kaplicy św. Wiktorii w kolegiacie łowickiej
zrealizowane przez Schroegera w 1778 r.
Analiza motywów architektonicznych i ich porów-
nanie z innymi, znanymi dziełami Schroegera, nie
nasuwa wątpliwości co do jego autorstwa jeśli cho-
dzi o koncepcję. To samo możemy powiedzieć i o
rysunku, którego forma, pokrywa się z innymi pra-
cami artysty. Związki z Merlinim w tym ostatnim
aspekcie są nikłe. Mamy więc do czynienia z dzie-
łem samego Schroegera, ukazującego go z jeszcze
jednej strony — jako architekta biorącego też udział
w konkursie na teatr i otoczenie pałacu Rzeczypo-
spolitej.
15 Gab. Ryc. BUW, Zb. król., Inw. G.R. 2021.
16 Publ. S. LORENTZ, Z dziejów Zamku Ujazdowskiego
[w:] Sarmatla Artistica, Księga pamiątkowa ku czci profe-
sora Władysława Tomkiewicza, Warszawa 1968, il.
17 Gab. Ryc. BUW, Zb. król. T. 189 nr 79.
163
U. 8. E. Schroeger. Projekt placu Zamkowego. Gab. Ryc. BUW. (Fot. J. Noyszewski)
powtórzenie w meandrowych listwach pałacu Pry-
masowskiego 14 wznoszonego w tym samym czasie.
Zajrzyjmy do wnętrza teatru. Westybul na dole
ma potężne kolumny doryckie, często występujące
w projektach Schroegera —■ dość przypomnieć pro-
jekt przebudowy Zamku Warszawskiego z 1767 r. 15
czy wzmiankowany kościół Karmelitów.
Powinowactwa ze sztuką Schroegera mają rów-
nież elementy kompozycyjne i dekoracyjne sceny
i widowni. Loże z obu stron sceny wypełnione są
od dołu balustradą o owalnych wykrojach. Ten typ
balustrady znany jest ze Schroegerowskich projek-
tów sali Balowej Zamku Ujazdowskiego ,z 1768 r.16
Z tymi samymi projektami wiąże się motyw karia-
tyd przy fasecie. Owalny rzut poziomy widowni, uję-
tej przez loże na osi poprzecznej ma związek kom-
pozycyjny z projektem sufitu sali Senatorskiej Zam-
14 Stare zdjęcie fotograficzne ukazujące meandrową li-
stwę z elewacji pałacu Prymasowskiego (dzisiaj nie istnie-
jącą) publ.: M. I. KWIATKOWSKA, Hebanowa konsola z
Zamku Królewskiego w Warszawie i zagadnienie stylu ,,it
la Grecgue", „Biul. Hist. Sztuki” XXXI, 1969, nr 1, s. 88,
il. 10.
ku Królewskiego >z 1767 r.17 Loże zdobione drzewami
palmowymi są oddźwiękiem programu, jaki propo-
nował Schroeger do Zamku Ujazdowskiego. Środko-
wa loża, przeznaczona dla króla, przypomina rozwią-
zanie z kaplicy św. Wiktorii w kolegiacie łowickiej
zrealizowane przez Schroegera w 1778 r.
Analiza motywów architektonicznych i ich porów-
nanie z innymi, znanymi dziełami Schroegera, nie
nasuwa wątpliwości co do jego autorstwa jeśli cho-
dzi o koncepcję. To samo możemy powiedzieć i o
rysunku, którego forma, pokrywa się z innymi pra-
cami artysty. Związki z Merlinim w tym ostatnim
aspekcie są nikłe. Mamy więc do czynienia z dzie-
łem samego Schroegera, ukazującego go z jeszcze
jednej strony — jako architekta biorącego też udział
w konkursie na teatr i otoczenie pałacu Rzeczypo-
spolitej.
15 Gab. Ryc. BUW, Zb. król., Inw. G.R. 2021.
16 Publ. S. LORENTZ, Z dziejów Zamku Ujazdowskiego
[w:] Sarmatla Artistica, Księga pamiątkowa ku czci profe-
sora Władysława Tomkiewicza, Warszawa 1968, il.
17 Gab. Ryc. BUW, Zb. król. T. 189 nr 79.
163