DOI Artikel:
Zubovas, Vladimiras: Uzupełnienia do biografii Tomasza Żebrowskiego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.48233#0293
YLADIMIRAS ZUBOYAS
1 0 1 2 5 < 5 i 7 « V W H 12 M
U. 3. Kroże. Kościół Benedyktynek. Plan
wyjechał do Iłłukszty dopilnować budowy kościoła16 17 18.
Dnia 28.VIII.1755 przybył z Połocka ks. Antoni Ze-
browski i przez rok wykładał teologię w Akade-
mii, po czym wyjechał 6.YIII.1756 do Warszawy.
Przez ten rok dla odróżmienia pisano w diariuszu
imiona obu Żebrowskich17. Dnia 15.1.1756 obaj ce-
lebrowali w kościele św. Katarzyny. Dnia 23.11.1756
T. Żebrowski pojechał do Królewca w sprawie swo-
16 Diar, Res. Illuxt.: 20 VII 1755 P. Żebrowski venlt "Wil-
na ad revidendam fabricam templi. W Iłłukszcie przewod-
niczył uroczystości zakończenia roku szkolnego 31 lipca. W
drogę powrotną wyruszył 7 sierpnia. Z Iłłukszty dwukrot-
nie dojeżdżał do Dyneburga, gdzie w tym czasie budowano
pierwszą część gmachu kolegium.
17 Niektórzy autorzy pisali, że Tomasz Zebrowski wy-
kładał teologię. Widocznie nastąpiło tu pomieszanie osób, o
co nie jest trudno, bo w prowincji litewskiej było równo-
cześnie trzech Żebrowskich: Tomasz 1714—58 Lithuanus-Ru-
thenus, Antoni 1711—67 Masovita, Jan 1711—64 Samogita. U
bernardynów był w tym czasie malarz Walenty Żebrowski.
Archiwum Radziwiłłów przechowuje listy dziewięciu róż-
nych Żebrowskich z XVIII w.
18 Dawid Pilichowski vel Pilchowski 1735—1802, wówczas
student filzofii, a później biskup sufragan wileński, urodził
jego czyli matematycznego fakultetu. Powrócił 17
marca. Wioisną tego roku niezwykle często odpra-
wiał pierwszą mszę św. w .niedziele i święta.
Dnia 20.VII.1756 znowu pojechał do Iłłukszty do-
glądać budowy. Wrócił 5.VIII. i zaraz następnego
dnia pojechał z klerykiem D. Pilichowskim odwie-
dzić jego matkę w powiecie kowieńskim18. We wrze-
śniu dwukrotnie odwiedził fundatorkę obserwatorium
E. Puzyninę i pewnie zapraszał ją na pokazy, bo
i.X. przyszła do. auli akademickiej, gdzie oglądała
doświadczenia fizyczne z machiną elektryczną i pneu-
matyczną. Dnia 4.XII. Żebrowski pojechał do Pocie-
ja, starosty rohaczewskiego, 9 mil od Wilna19. Po-
wrotu nie zanotowano. Dnia 30.XII.1756 pojechał do
Żodziszek w sprawie planu kolegium. Powrócił stam-
tąd 4.1.1757 i przez miesiąc przebywał w Wilnie
(oistatnii raz zanotowany 6.II.), a następnie znów
gdzieś wyjechał. Nie zanotowano daty wyjazdu ani
celu podróży, lecz tylko powrót dnia 8.III.1757.
Z początkiem czerwca Żebrowski był znowu w
Krożach. Wyjechał 29 maja, powrotu nie zanoto-
wano, ale prawdopodobnie brał udział w uroczystoś-
ci położenia kamienia węgielnego, która odbyła się
13 czerwca. W lipcu i .sierpniu przebywał w Wil-
nie. Nie zanotowano w tyrri roku wyjazdu do
Iłłukszty.
Dnia 3.IX.1757 przybył z Żodziszek ks. Zawadz-
ki i zaraz następnego dnia pojechał z powrotem.
Może zabrał z sobą Żebrowskiego, bo 9.IX. zanoto-
wano powrót Żebrowskiego z Żodziszek. Ledwie 10
dni pozostał w domu i już 20.IX. wyjechał do Kroż
biorąc ze .sobą kleryka Bartoszewicza20. Diariusz no-
tuje, że pojechał doglądać budowy kościoła pr.zy
tamtejszym kolegium. Nie wiadomo, czy to pomył-
ka kronikarza, czy rzeczywiście oprócz budowy koś-
cioła Benedyktynek Żebrowski prowadził równo-
cześnie jakieś prace także przy kościele Jezuitów21.
Tym razem przebywał w Krożaoh wyjątkowo dłu-
go, bo wrócił dopiero 7 listopada. Była to ostatnia
jego podróż.
Dnia 9.III.1758 śpiewał mszę św. w kościele św.
Kazimierza w Wilnie. Wkrótce po tym zachorował
się we wsi Rutkiszki ok. 25 km na płd od Kowna. Praw-
dopodobnie tam mieszkała jego matka.
19 Starostą rohaczewskim i równocześnie olkienickim był
Ludwik Pociej strażnik w. lit., syn Aleksandra woj. troc-
kiego. Prawdopodobnie rezydował w Olkienikach, gdzie był
ozdobny dwór królewski (Słownik Geogr.).
20 Piotr Bartoszewicz 1729—66, przyjęty do zakonu 1746,
w latach 1756—58 był jednym z trzech uczniów Żebrowskie-
go na studium matematycznym w Akademii. Po święce-
niach był przez dwa lata profesorem matematyki i filozofii
w Pińsku i Nieświeżu.
21 Kościół Jezuitów w Kroźach zbudowany 1620—91, kon-
sekrowany 1689, rozebrany ok. połowy XIX w. W latach
1754—56 budowano w nim nowy ołtarz główny, a w 1759
dwa ołtarze boczne. ARSI Lith.51 f.7—8.
280
1 0 1 2 5 < 5 i 7 « V W H 12 M
U. 3. Kroże. Kościół Benedyktynek. Plan
wyjechał do Iłłukszty dopilnować budowy kościoła16 17 18.
Dnia 28.VIII.1755 przybył z Połocka ks. Antoni Ze-
browski i przez rok wykładał teologię w Akade-
mii, po czym wyjechał 6.YIII.1756 do Warszawy.
Przez ten rok dla odróżmienia pisano w diariuszu
imiona obu Żebrowskich17. Dnia 15.1.1756 obaj ce-
lebrowali w kościele św. Katarzyny. Dnia 23.11.1756
T. Żebrowski pojechał do Królewca w sprawie swo-
16 Diar, Res. Illuxt.: 20 VII 1755 P. Żebrowski venlt "Wil-
na ad revidendam fabricam templi. W Iłłukszcie przewod-
niczył uroczystości zakończenia roku szkolnego 31 lipca. W
drogę powrotną wyruszył 7 sierpnia. Z Iłłukszty dwukrot-
nie dojeżdżał do Dyneburga, gdzie w tym czasie budowano
pierwszą część gmachu kolegium.
17 Niektórzy autorzy pisali, że Tomasz Zebrowski wy-
kładał teologię. Widocznie nastąpiło tu pomieszanie osób, o
co nie jest trudno, bo w prowincji litewskiej było równo-
cześnie trzech Żebrowskich: Tomasz 1714—58 Lithuanus-Ru-
thenus, Antoni 1711—67 Masovita, Jan 1711—64 Samogita. U
bernardynów był w tym czasie malarz Walenty Żebrowski.
Archiwum Radziwiłłów przechowuje listy dziewięciu róż-
nych Żebrowskich z XVIII w.
18 Dawid Pilichowski vel Pilchowski 1735—1802, wówczas
student filzofii, a później biskup sufragan wileński, urodził
jego czyli matematycznego fakultetu. Powrócił 17
marca. Wioisną tego roku niezwykle często odpra-
wiał pierwszą mszę św. w .niedziele i święta.
Dnia 20.VII.1756 znowu pojechał do Iłłukszty do-
glądać budowy. Wrócił 5.VIII. i zaraz następnego
dnia pojechał z klerykiem D. Pilichowskim odwie-
dzić jego matkę w powiecie kowieńskim18. We wrze-
śniu dwukrotnie odwiedził fundatorkę obserwatorium
E. Puzyninę i pewnie zapraszał ją na pokazy, bo
i.X. przyszła do. auli akademickiej, gdzie oglądała
doświadczenia fizyczne z machiną elektryczną i pneu-
matyczną. Dnia 4.XII. Żebrowski pojechał do Pocie-
ja, starosty rohaczewskiego, 9 mil od Wilna19. Po-
wrotu nie zanotowano. Dnia 30.XII.1756 pojechał do
Żodziszek w sprawie planu kolegium. Powrócił stam-
tąd 4.1.1757 i przez miesiąc przebywał w Wilnie
(oistatnii raz zanotowany 6.II.), a następnie znów
gdzieś wyjechał. Nie zanotowano daty wyjazdu ani
celu podróży, lecz tylko powrót dnia 8.III.1757.
Z początkiem czerwca Żebrowski był znowu w
Krożach. Wyjechał 29 maja, powrotu nie zanoto-
wano, ale prawdopodobnie brał udział w uroczystoś-
ci położenia kamienia węgielnego, która odbyła się
13 czerwca. W lipcu i .sierpniu przebywał w Wil-
nie. Nie zanotowano w tyrri roku wyjazdu do
Iłłukszty.
Dnia 3.IX.1757 przybył z Żodziszek ks. Zawadz-
ki i zaraz następnego dnia pojechał z powrotem.
Może zabrał z sobą Żebrowskiego, bo 9.IX. zanoto-
wano powrót Żebrowskiego z Żodziszek. Ledwie 10
dni pozostał w domu i już 20.IX. wyjechał do Kroż
biorąc ze .sobą kleryka Bartoszewicza20. Diariusz no-
tuje, że pojechał doglądać budowy kościoła pr.zy
tamtejszym kolegium. Nie wiadomo, czy to pomył-
ka kronikarza, czy rzeczywiście oprócz budowy koś-
cioła Benedyktynek Żebrowski prowadził równo-
cześnie jakieś prace także przy kościele Jezuitów21.
Tym razem przebywał w Krożaoh wyjątkowo dłu-
go, bo wrócił dopiero 7 listopada. Była to ostatnia
jego podróż.
Dnia 9.III.1758 śpiewał mszę św. w kościele św.
Kazimierza w Wilnie. Wkrótce po tym zachorował
się we wsi Rutkiszki ok. 25 km na płd od Kowna. Praw-
dopodobnie tam mieszkała jego matka.
19 Starostą rohaczewskim i równocześnie olkienickim był
Ludwik Pociej strażnik w. lit., syn Aleksandra woj. troc-
kiego. Prawdopodobnie rezydował w Olkienikach, gdzie był
ozdobny dwór królewski (Słownik Geogr.).
20 Piotr Bartoszewicz 1729—66, przyjęty do zakonu 1746,
w latach 1756—58 był jednym z trzech uczniów Żebrowskie-
go na studium matematycznym w Akademii. Po święce-
niach był przez dwa lata profesorem matematyki i filozofii
w Pińsku i Nieświeżu.
21 Kościół Jezuitów w Kroźach zbudowany 1620—91, kon-
sekrowany 1689, rozebrany ok. połowy XIX w. W latach
1754—56 budowano w nim nowy ołtarz główny, a w 1759
dwa ołtarze boczne. ARSI Lith.51 f.7—8.
280