DOI Artikel:
Paszenda, Jerzy: Kościół Jezuitów w Iłłukszcie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.48233#0301
JERZY PASZENDA
W 1690 wystawili drugi akt fundacyjny rezydencji,
która ma być zaczątkiem przyszłego kolegium. Wid-
nieją pod nim podpisy ipięciu braci i dwu sióstr. W
1702 ir. wystawili trzeci dokument z pewnymi uzu-
pełnieniami i wyjaśnieniami6. Znów podpisała się
cała rodzina, ale nie ma już podpisu Anny Paco-
wej, która zmarła w r. 1692. Jan Fryderyk, ur. 1642,
wstąpił do zakonu jezuitów w końcu 1691 r. i po
odbyciu nowicjatu w Wilnie, pracował do końca ży-
cia w Iłłukszcie jako zarządca folwarków. Zmarł
tamże 12.X. 1708. Jerzy Alojzy, ur. 1636, długoletni
oficjał i wikariusz generalny diecezji inflanckiej (nie
przyjął biskupstwa ofiarowanego mu przez królów
Michała i Jana) również starał się o przyjęcie do za-
konu, ale przeszkodą był wiek mocno przekraczają-
cy granicę 50 lat. Uzyskał tylko pozwolenie na zło-
żenie ślubów zakonnych w godzinę śmierci. Skorzy-
stał z tego i w czasie ciężkiej choroby w r. 1709
złożył śluby, ale potem wyzdrowiał, więc przyjęto
go do nowicjatu. Ostatnie lata spędził w Ilłukszcie
jako doradca superiora. Zmarł 21.11.1714 7. Ostatnia
z rodzeństwa zmarła Katarzyna W r. 1720. Z pięciu
6 Dokumenty znajdują się w ARSI Lith. 33 f. 165—185.
Oto podpisy fundatorów z r. 1690 (f. 180v): Georgius
Siberg, Canon. Smól. Proth. Ap. Vicarius in Spiritualibus
et Officialis Lwoniae, Cur. mp. — Gualterus Stanlslaus
Siberg, Judex Terrestris Ducatus Lwoniae, SRM Cubicu-
larius mp. — Jan Fryderyk Zyberk Koniuszy X. Inflans-
kiego mp. —• Samuel Petrus Siberg Ensifer Palatinatus
braci tylko jeden Gotard Ksawery miał syna Joza-
fata1, który ufundował murowany kościół i kolegium
w Iłłukszcie. Ten Jozafat miał trzech synów, ale ża-
dnego wnuka, a tylko jedną wnuczkę Izabelę-Hele-
nę. Ta w 1803 r. wyszła za Michała Broel-Platera,
który przyjął herb i nazwisko żony wraz z całym
majątkiem i dał początek nowej linii Zyberk-Pla-
terów.
*
W związku z fundacją rezydencji w 1690 r. Zy-
berkowie postawili nowe, większe zabudowania, choć
nadal drewniane. Na miejscu dawnego kościółka
stanął nowy, znacznie wspanialszy, zwany w kronice
szumnie bazyliką, poświęcony w r. 1690 przez bis-
kupa Mikołaja Korwiin-Popławskiego. Nie zachował
się ani plan, ani opis, ale z luźnych wzmianek wy-
nika, że kształt kościoła był niezwykły. Miał Okna
w dwóch szeregach, był otoczony dokoła gankiem,
a wnętrze zdobił dokoła balkon z balustradą zało-
żoną w r. 1693. Prócz osobno stojącej dzwonnicy w
formie wieży (1694), na samym kościele było sześć
Smolenscensis mp. — Gothardus Xaverius Siberg Incisor
Lwoniae mp. — Anna Johanna Syberkowna Pacowa Pod-
komorzyna W. WXL, Daugeliska, Rakiborska Star. — Ka-
tarzyna Teresa Zyberkowna.
7 ARSI, Lith. 56—57 (catalogi breves 1692—1714), Lith.
62 p. 619, 849—852 (Nekrologi).
288
W 1690 wystawili drugi akt fundacyjny rezydencji,
która ma być zaczątkiem przyszłego kolegium. Wid-
nieją pod nim podpisy ipięciu braci i dwu sióstr. W
1702 ir. wystawili trzeci dokument z pewnymi uzu-
pełnieniami i wyjaśnieniami6. Znów podpisała się
cała rodzina, ale nie ma już podpisu Anny Paco-
wej, która zmarła w r. 1692. Jan Fryderyk, ur. 1642,
wstąpił do zakonu jezuitów w końcu 1691 r. i po
odbyciu nowicjatu w Wilnie, pracował do końca ży-
cia w Iłłukszcie jako zarządca folwarków. Zmarł
tamże 12.X. 1708. Jerzy Alojzy, ur. 1636, długoletni
oficjał i wikariusz generalny diecezji inflanckiej (nie
przyjął biskupstwa ofiarowanego mu przez królów
Michała i Jana) również starał się o przyjęcie do za-
konu, ale przeszkodą był wiek mocno przekraczają-
cy granicę 50 lat. Uzyskał tylko pozwolenie na zło-
żenie ślubów zakonnych w godzinę śmierci. Skorzy-
stał z tego i w czasie ciężkiej choroby w r. 1709
złożył śluby, ale potem wyzdrowiał, więc przyjęto
go do nowicjatu. Ostatnie lata spędził w Ilłukszcie
jako doradca superiora. Zmarł 21.11.1714 7. Ostatnia
z rodzeństwa zmarła Katarzyna W r. 1720. Z pięciu
6 Dokumenty znajdują się w ARSI Lith. 33 f. 165—185.
Oto podpisy fundatorów z r. 1690 (f. 180v): Georgius
Siberg, Canon. Smól. Proth. Ap. Vicarius in Spiritualibus
et Officialis Lwoniae, Cur. mp. — Gualterus Stanlslaus
Siberg, Judex Terrestris Ducatus Lwoniae, SRM Cubicu-
larius mp. — Jan Fryderyk Zyberk Koniuszy X. Inflans-
kiego mp. —• Samuel Petrus Siberg Ensifer Palatinatus
braci tylko jeden Gotard Ksawery miał syna Joza-
fata1, który ufundował murowany kościół i kolegium
w Iłłukszcie. Ten Jozafat miał trzech synów, ale ża-
dnego wnuka, a tylko jedną wnuczkę Izabelę-Hele-
nę. Ta w 1803 r. wyszła za Michała Broel-Platera,
który przyjął herb i nazwisko żony wraz z całym
majątkiem i dał początek nowej linii Zyberk-Pla-
terów.
*
W związku z fundacją rezydencji w 1690 r. Zy-
berkowie postawili nowe, większe zabudowania, choć
nadal drewniane. Na miejscu dawnego kościółka
stanął nowy, znacznie wspanialszy, zwany w kronice
szumnie bazyliką, poświęcony w r. 1690 przez bis-
kupa Mikołaja Korwiin-Popławskiego. Nie zachował
się ani plan, ani opis, ale z luźnych wzmianek wy-
nika, że kształt kościoła był niezwykły. Miał Okna
w dwóch szeregach, był otoczony dokoła gankiem,
a wnętrze zdobił dokoła balkon z balustradą zało-
żoną w r. 1693. Prócz osobno stojącej dzwonnicy w
formie wieży (1694), na samym kościele było sześć
Smolenscensis mp. — Gothardus Xaverius Siberg Incisor
Lwoniae mp. — Anna Johanna Syberkowna Pacowa Pod-
komorzyna W. WXL, Daugeliska, Rakiborska Star. — Ka-
tarzyna Teresa Zyberkowna.
7 ARSI, Lith. 56—57 (catalogi breves 1692—1714), Lith.
62 p. 619, 849—852 (Nekrologi).
288