DOI Artikel:
Krasnowolski, Bogusław: Późnobarokowa polichromia kościoła franciszkańskiego w Nowym Korczynie
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.48233#0321
BOGUSŁAW KRASNOWOLSKI
II. 7. Nowy Korczyn, kościół Franciszkanów, polichromia prezbiterium, cykl św.
Stanisława: Uzdrowienie kardynała Reginalda (po lewej) i Wskrzeszenie młodzień-
ca (po prawej); malarz nieznany. (Fot. J. Doraczek)
mą raju (Sub hac porta vita est orta) i w paszczy
szatańskiej (Sub hac porta mors est orta, il. 11). W
samej wnęce wyobrażony został szatan trzymający
księgę i pióro, który odchylając kotarę zdaje się
zaglądać do wnętrza chóru zakonnego (il. 12). Wra-
żenie rzeczywistości potęgować ma perspektywiczne
wykreślenie w tle architektury krużganka (faktycz-
nie znajdującego się za wnęką), wddoczinej spoza ko-
tary. Polichromia chóru zakonnego nie odbiega w
swym charakterze od dekoracji sklepienia prezbite-
rium. Wyróżniają się w niej wartości dekoracyjne,
przy poprawnej na ogół perspektywie i anatomii.
Analiza formalna polichromii kościoła francisz-
kańskiego w Nowym Korczynie prowadzi do wy-
odrębnienia w miej trzech zespołów, różniących się
zdecydowanie poziomem artystycznym. Pierwszy, o
najwybitniejszej wartości, stanowi iluzijonistyczna
polichromia sklepienia korpusu. Drugi, o dużych wa-
lorach dekoracyjnych, przy iluzjońiźmie ograniczo-
nym do elementów architektonicznych, uproszczo-
nym, lokalnym kolorycie oraz pewnych błędach
perspektywicznych i anatomicznych — to sceny z bl.
Kingą i Bolesławem Wstydliwym na ścianie tęczo-
wej, dekoracja sklepienia prezbiterium i całości chó-
ru zakonnego. Trzeci zespół, o najniższym, wręcz
prowincjonalnym poziomie artystycznym, tworzy
cykl przedstawień z legendy św. Stanisława, zbliżo-
ny do zespołu drugiego schematycznością kompozy-
cji i skalą barwną, Odbiegający jednak od niego ra-
żącymi błędami w perspektywie d anatomii.
Polichromia sklepienia korpusu wykazuje zależ-
ność od popularnych w Polsce w 2. połowie w. XVIII
tradycji sztuki Andrea del Pozzo17. Wartości tej ilu-
żjonistycznej dekoracji o dynamicznej kompozycji
każą w niej widzieć dzieło Macieja Rejchana. Z ma-
larzem tym, przybyłym z Saksonii, założycielem
17 O znaczeniu Andrea del
nistycznego w Polsce por. J.
Pozzo a późny barok w Polsce,
1975, nr 2 i 4.
Pozzo dla malarstwa iluzjo-
KOWALCZYK, Andrea del
„Biul. Hist. Sztuki” XXXVII,
308
II. 7. Nowy Korczyn, kościół Franciszkanów, polichromia prezbiterium, cykl św.
Stanisława: Uzdrowienie kardynała Reginalda (po lewej) i Wskrzeszenie młodzień-
ca (po prawej); malarz nieznany. (Fot. J. Doraczek)
mą raju (Sub hac porta vita est orta) i w paszczy
szatańskiej (Sub hac porta mors est orta, il. 11). W
samej wnęce wyobrażony został szatan trzymający
księgę i pióro, który odchylając kotarę zdaje się
zaglądać do wnętrza chóru zakonnego (il. 12). Wra-
żenie rzeczywistości potęgować ma perspektywiczne
wykreślenie w tle architektury krużganka (faktycz-
nie znajdującego się za wnęką), wddoczinej spoza ko-
tary. Polichromia chóru zakonnego nie odbiega w
swym charakterze od dekoracji sklepienia prezbite-
rium. Wyróżniają się w niej wartości dekoracyjne,
przy poprawnej na ogół perspektywie i anatomii.
Analiza formalna polichromii kościoła francisz-
kańskiego w Nowym Korczynie prowadzi do wy-
odrębnienia w miej trzech zespołów, różniących się
zdecydowanie poziomem artystycznym. Pierwszy, o
najwybitniejszej wartości, stanowi iluzijonistyczna
polichromia sklepienia korpusu. Drugi, o dużych wa-
lorach dekoracyjnych, przy iluzjońiźmie ograniczo-
nym do elementów architektonicznych, uproszczo-
nym, lokalnym kolorycie oraz pewnych błędach
perspektywicznych i anatomicznych — to sceny z bl.
Kingą i Bolesławem Wstydliwym na ścianie tęczo-
wej, dekoracja sklepienia prezbiterium i całości chó-
ru zakonnego. Trzeci zespół, o najniższym, wręcz
prowincjonalnym poziomie artystycznym, tworzy
cykl przedstawień z legendy św. Stanisława, zbliżo-
ny do zespołu drugiego schematycznością kompozy-
cji i skalą barwną, Odbiegający jednak od niego ra-
żącymi błędami w perspektywie d anatomii.
Polichromia sklepienia korpusu wykazuje zależ-
ność od popularnych w Polsce w 2. połowie w. XVIII
tradycji sztuki Andrea del Pozzo17. Wartości tej ilu-
żjonistycznej dekoracji o dynamicznej kompozycji
każą w niej widzieć dzieło Macieja Rejchana. Z ma-
larzem tym, przybyłym z Saksonii, założycielem
17 O znaczeniu Andrea del
nistycznego w Polsce por. J.
Pozzo a późny barok w Polsce,
1975, nr 2 i 4.
Pozzo dla malarstwa iluzjo-
KOWALCZYK, Andrea del
„Biul. Hist. Sztuki” XXXVII,
308