DOI article:
Sieradzka, Anna: "Rewia mody" Józefa Mehoffera
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.48233#0449
ANNA SIERADZKA
II. 12. Portret żony, 1903, ol. pł. (Muzeum Gór-
nośląskie w Bytomiu)
z futra i futrzanymi mankietami. Kapelusz z fanta-
zyjnym piórem nie ma wprawdzie olbrzymich roz-
miarów, jakimi charakteryzowały się nakrycia głowy
z lat 1909/1911, ale przy strojach spacerowych wy-
stępowały w owym czasie również kapelusze nieco
mniejsze. Wreszcie jego fason może być wynikiem
indywidualnych upodobań modelki, rezygnującej w
tym wypadku ze zbyt udziwnionych, niekiedy kary-
katuralnych pomysłów mody.
Rysunek z r. 1911 (ił. 8) utrwala z kolei nowy typ
sukni — węższej, luźniejszej w talii, pochodzącej z
okresu tzw „wąskiej mody” lat 1911—14. Natomiast
ozdobny kapelusz wyraźnie przypomina nakrycie gło-
wy znane z Portretu na żółtym tle z 1907 r. — wska-
zywałoby to na upodobanie żony Mehoffera do tego
właśnie fasonu.
O nadążaniu Jadwigi Mehofferowej za najnow-
szymi tendencjami mody może świadczyć jej rysun-
kowy portret datowany dokładnie na 3.VII.1912 r.
(il. 9). Duży, układający się miękko kołnierz odsła-
nia szyję, sugerując typ stroju swobodnego, łagodnie
modelującego sylwetkę, co było typowe dla mody
damskiej w ostatnich latach przed I Wojną Świato-
wą. Do zmienionej linii sylwetki dostosowany jest
także kapelusz — prosty, nieduży kask ozdobiony
skromnym haftem.
Ukoronowaniem zainteresowań Mehoffera sprawa-
mi stroju kobiecego jest cykl dziewięciu rysunków,
nazwany przez artystę Rewią Mody. Rysunki te, wy-
konane węglem na papierze jednakowego formatu,
powstały w latach 1915—23, a pozowała do nich,
oczywiście żona artysty. Głównym zamierzeniem Me-
hoffera było utrwalenie różnorodnych strojów mał-
żonki — tych, które mu się w danej chwili najbar-
dziej podobały. Stąd też można traktować Rewię
Mody jako istotny dokument zmian mody kobiecej.
Jadwiga Mehoffer owa przedstawiona została na po-
szczególnych rysunkach w różnych typach strojów:
ozdobnych i skromnych bluzkach, sukniach, płasz-
czach, różnorodnej biżuterii, a zwłaszcza bardzo uroz-
maiconych nakryciach głowy. I tak np. na rysunku,
określonym jako Studium VI (il. 10), widzimy postać
modelki ujętą od tyłu, z twarzą w prawym profilu.
Ubrana jest w sutą spódnicę na szelkach, sięgającą
kostek, z szerokim paskiem w talii i baskinką na
biodrach. Uzupełnienie spódnicy stanowi jasna bluz-
ka z długimi rękawami i fryzką pod szyją. Dopeł-
nieniem stroju jest kapelusz: toczek ozdobiony ster-
czącymi do tyłu piórami. Forma tego stroju — skró-
cona, szeroka spódnica ukazująca buty, prosta bluz-
ka, niezbyt duży kapelusz — jest zgodna z linią mo-
dy lat 1915—16, kiedy to warunki wojenne przyczy-
niły się do uproszczenia stroju kobiecego lł.
Podobny strój widzimy na innym rysunku — Stu-
dium VIII (il. 11) — jasna bluzka z długimi rękawami
ujętymi w mankiety, ozdobiona jest z przodu kwia-
tem i aksamitką przy szyi, natomiast kapelusz o po-
dobnym kształcie, jak na rysunku poprzednio oma-
wianym, zdobią fantazyjnie upięte wstążki.
Fakt powstania Rewii Mody, jak i charakter ca-
łego cyklu, skoncentrowanie się na wiernym oddaniu
różnych rodzajów strojów, jeszcze raz potwierdza
wyraźną wrażliwość Mehoffera na sprawy mody i
autentyczne zainteresowanie artysty jej zmiennymi
formami.
Obok portretów i obrazów, w których strój żony
artysty przedstawiony został z całym realizmem i
wiernie oddaje modę z okresu powstania dzieł, znane
są również obrazy, w których strój modelki podpo-
rządkowany jest przede wszystkim wymogom kom-
pozycji malarskiej. Ulega on wtedy pewnym —
mniejszym lub większym — przetworzeniom i nie
jest obiektywnym przekazem obowiązującej wówczas
mody.
Do grupy tej należy zaliczyć pochodzący z 1903 r.
portret żony w wiejskiej, kwiecistej chustce na gło-
wie i zielonej bluzce, przypominającej kaftaniki
chłopek z podkrakowskich wsi (il. 12). To ludowe
przebranie wypływało prawdopodobnie z charaktery-
stycznego dla artystów polskiego modernizmu zainte-
11 Ibidem, s. 620—621.
434
II. 12. Portret żony, 1903, ol. pł. (Muzeum Gór-
nośląskie w Bytomiu)
z futra i futrzanymi mankietami. Kapelusz z fanta-
zyjnym piórem nie ma wprawdzie olbrzymich roz-
miarów, jakimi charakteryzowały się nakrycia głowy
z lat 1909/1911, ale przy strojach spacerowych wy-
stępowały w owym czasie również kapelusze nieco
mniejsze. Wreszcie jego fason może być wynikiem
indywidualnych upodobań modelki, rezygnującej w
tym wypadku ze zbyt udziwnionych, niekiedy kary-
katuralnych pomysłów mody.
Rysunek z r. 1911 (ił. 8) utrwala z kolei nowy typ
sukni — węższej, luźniejszej w talii, pochodzącej z
okresu tzw „wąskiej mody” lat 1911—14. Natomiast
ozdobny kapelusz wyraźnie przypomina nakrycie gło-
wy znane z Portretu na żółtym tle z 1907 r. — wska-
zywałoby to na upodobanie żony Mehoffera do tego
właśnie fasonu.
O nadążaniu Jadwigi Mehofferowej za najnow-
szymi tendencjami mody może świadczyć jej rysun-
kowy portret datowany dokładnie na 3.VII.1912 r.
(il. 9). Duży, układający się miękko kołnierz odsła-
nia szyję, sugerując typ stroju swobodnego, łagodnie
modelującego sylwetkę, co było typowe dla mody
damskiej w ostatnich latach przed I Wojną Świato-
wą. Do zmienionej linii sylwetki dostosowany jest
także kapelusz — prosty, nieduży kask ozdobiony
skromnym haftem.
Ukoronowaniem zainteresowań Mehoffera sprawa-
mi stroju kobiecego jest cykl dziewięciu rysunków,
nazwany przez artystę Rewią Mody. Rysunki te, wy-
konane węglem na papierze jednakowego formatu,
powstały w latach 1915—23, a pozowała do nich,
oczywiście żona artysty. Głównym zamierzeniem Me-
hoffera było utrwalenie różnorodnych strojów mał-
żonki — tych, które mu się w danej chwili najbar-
dziej podobały. Stąd też można traktować Rewię
Mody jako istotny dokument zmian mody kobiecej.
Jadwiga Mehoffer owa przedstawiona została na po-
szczególnych rysunkach w różnych typach strojów:
ozdobnych i skromnych bluzkach, sukniach, płasz-
czach, różnorodnej biżuterii, a zwłaszcza bardzo uroz-
maiconych nakryciach głowy. I tak np. na rysunku,
określonym jako Studium VI (il. 10), widzimy postać
modelki ujętą od tyłu, z twarzą w prawym profilu.
Ubrana jest w sutą spódnicę na szelkach, sięgającą
kostek, z szerokim paskiem w talii i baskinką na
biodrach. Uzupełnienie spódnicy stanowi jasna bluz-
ka z długimi rękawami i fryzką pod szyją. Dopeł-
nieniem stroju jest kapelusz: toczek ozdobiony ster-
czącymi do tyłu piórami. Forma tego stroju — skró-
cona, szeroka spódnica ukazująca buty, prosta bluz-
ka, niezbyt duży kapelusz — jest zgodna z linią mo-
dy lat 1915—16, kiedy to warunki wojenne przyczy-
niły się do uproszczenia stroju kobiecego lł.
Podobny strój widzimy na innym rysunku — Stu-
dium VIII (il. 11) — jasna bluzka z długimi rękawami
ujętymi w mankiety, ozdobiona jest z przodu kwia-
tem i aksamitką przy szyi, natomiast kapelusz o po-
dobnym kształcie, jak na rysunku poprzednio oma-
wianym, zdobią fantazyjnie upięte wstążki.
Fakt powstania Rewii Mody, jak i charakter ca-
łego cyklu, skoncentrowanie się na wiernym oddaniu
różnych rodzajów strojów, jeszcze raz potwierdza
wyraźną wrażliwość Mehoffera na sprawy mody i
autentyczne zainteresowanie artysty jej zmiennymi
formami.
Obok portretów i obrazów, w których strój żony
artysty przedstawiony został z całym realizmem i
wiernie oddaje modę z okresu powstania dzieł, znane
są również obrazy, w których strój modelki podpo-
rządkowany jest przede wszystkim wymogom kom-
pozycji malarskiej. Ulega on wtedy pewnym —
mniejszym lub większym — przetworzeniom i nie
jest obiektywnym przekazem obowiązującej wówczas
mody.
Do grupy tej należy zaliczyć pochodzący z 1903 r.
portret żony w wiejskiej, kwiecistej chustce na gło-
wie i zielonej bluzce, przypominającej kaftaniki
chłopek z podkrakowskich wsi (il. 12). To ludowe
przebranie wypływało prawdopodobnie z charaktery-
stycznego dla artystów polskiego modernizmu zainte-
11 Ibidem, s. 620—621.
434