Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (40.1978)

WSPÓŁCZESNE REKONSTRUKCJE TKANIN ZABYTKOWYCH

nych z 2. połowy XVIII w. Z materiałów polskich
wykorzystano przede wszystkim projekty dekoracji
tkaninowych Szymona Bogumiła Zuga (il. 3). Był on
nadwornym architektem księżnej marszałkowej i au-
torem apartamentu kąpielowego. Wśród jego pro-
jektów na szczególną uwagę zasługują projekty de-
koracji tkaninami wnętrz Sali kolumnowej Zamku
w Łańcucie powstałe w latach osiemdziesiątych
XVIII w. Wykazywały one ogromną zbieżność z in-
wentarzowymi opisami draperii w Sypialni i Łazien-
ce z 1793 r. Obicie białe pekinowe, u góry tegoż obi-
cia falbany pekinowe zielone obszyte frędzlą jed-
wabną zieloną ze zlotem przerabianą, wiszące na pa-
lonkach z blaszek złotych robionych10. Na projek-
tach Zuga wzorowano się częściowo w odtworzeniu
draperii w małej Sypialni Lubomirskiej na ścianach
i we wnęce oraz we wnęce nad wanną w pokoju ką-
pielowym. Projekty Zuga potwierdziły również moż-
liwość istnienia tego typu dekoracji we wnętrzach
polskich.
Najbardziej skomplikowany opis w Inwentarzu
dotyczył zasłon i firanek w oknach obu pomieszczeń.
W Sypialni były firanki białe i zielone pekinowe.
Każda firanka golonkami z blaszek złotych w dwóch
miejscach przewiązana (il. 4, 5). Ostatecznie za wzór
posłużyły tu przykłady ikonograficzne francuskich
wnętrz z 2. połowy XVIII w., wykazujące najwięk-
sze podobieństwo z opisami inwentarza. Sporo trud-
ności wypłynęło również przy rekonstrukcji balda-
chimu w Pokoju Kąpielowym. W XVIII w., jak po-
daje Inwentarz:, był on wykonany z lamy złotej i
ozdobiony bogato pawimi i strusimi piórami (il. 6,
7). Trudną do zdobycia odpowiednią złotą lamę mu-
siała zastąpić atłasowa tkanina z jedwabiu natural-
nego, ufarbowana na kolor starego złota. Zwieńcze-
nie ozdobiły trzy pęki strusich piór, a podniebie bal-
dachimu z suto marszczonego tiulu obszyto pajetka-
mi i cekinami sprowadzonymi z Paryża. Prace kon-
serwatorsko-rekonstrukcyjne w apartamentach Lu-
bomirskiej zakończono w marcu 1967 r. Inwentarz
z 1793 r. wymienia różnorodną pasmanterię: rozmaite
frędzle, koronki, złote galony, złote blaszki, wstążki,
kutasy, frędzle bulionowe, krepiny (czyli taśmy
ozdobne), wielkie ilości piór strusich i pawich itd.
Dzisiejsza produkcja jest o wiele uboższa, dlatego
udało się odtworzyć zaledwie ogólny charakter po-
kojów księżnej marszałkowej z końca XVIII w. Wy-
pełnione meblami, licznymi dziełami malarstwa i rze-
miosła artystycznego z tegoż czasu, stanowią jedne
z najbardziej interesujących pomieszczeń pałacu wi-
lanowskiego. Tkaniny potrzebne do innych sal pała-
cowych, wykonane przez Milanówek i „Rękodzieło”
z Łodzi nie sprawiły większego kłopotu przy ich re-
konstrukcji.
io Ibidem.


II. 12. Fragment zrekonstruowanej tkani-
ny do Sypialni Wojewody w Nieborowie.
(Fot. K. Kowalska)

Po zakończeniu prac konserwatorskich w pałacu
wilanowskim w 1967 r. rozpoczęto gruntowną kon-
serwację pałacu w Nieborowie, który obok Wawelu
i Wilanowa włączony jest do zespołu 14 rezydencji
polskich zaliczanych do najwyższej zerowej klasy
obiektów. Pobudowany w końcu XVII w. przez Tyl-
mana z Gameren, na zrębach późnogotyckiego dwo-
ru Nieborowskich, był kolejno siedzibą kardynała
Michała Stefana Radziejowskiego, a po nim własno-
ścią Towiańskich, Lubomirskich, Łochockich, hetma-
na M. K. Ogińskiego, a od 1774—1945 r. — Radzi-
wiłłów. Podobnie jak pałac wilanowski przejęty w
1945 r. przez Muzeum Narodowe na własność Pań-
stwa, nie konserwowany przez wiele lat, wymagał
podjęcia kapitalnego remontu i gruntownych zabie-
gów konserwatorskich. Jedwabne obicia ścienne w
apartamentach I piętra pałacu, sprowadzone w 1783
r. z Lyonu, były w stanie niemal kompletnego znisz-
czenia. W kilku pomieszczeniach brakowało całych
partii, a w niektórych wiszące strzępy nie nadawały
się nawet do konserwacji. Równocześnie z innymi

451