Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (40.1978)

EWA CHOJECKA


II. 2. Ukrzyżowanie, ikona z Borszewicz, w. XVI. (Wg
Sujencićkyj, Ikonopis...)

dnak strony jest mało prawdopodobne, aby rękopisy
Oktoichów mogły dostarczyć wzoru ilustracji Ukrzy-
żowania, gdyż, jak się rzekło, z reguły nie zawiera-
ły takiego wyobrażenia.
2. Nie posiadamy dotąd wyczerpującej analizy po-
równawczej drzeworytu na tle europejskiej grafiki
inkunabułowej końca w. XV. Dotychczasowe zesta-
wienia z dziełami norymberskimi i krakowskimi czy-
nią wrażenie niezbyt dogłębnie udokumentowanych.
3. Nie brano także pod uwagę stanu zachowania
drzeworytu, co wespół z faktem jego tematycznego
nieprzystosowania do Oktoicha wydaje się sprawą
istotną.
21 Motyw wzgórza Golgoty — monticulus — występuje
w tej samej formie m.in. w znanej ikonie mozaikowej z
końca XIII w. ze zbiorów berlińskich, por. W. FELICETTI-
-LIEBENFELS, Geschichte der byzantinischen Ikonenmale-

Drzeworyt przedstawia pośrodku Chrystusa na
krzyżu, wypełniającym niemal całą wysokość i sze-
rokość obrazu i osadzonym w skalistym wzgórzu
Golgoty, tzw. monticulus21. Kanon figury Chrystu-
sa, o charakterystycznej, łukowo wygiętej sylwecie,
posiada delikatny kościec o silnie wydobytej musku-
laturze. Chrystus skłania głowę na prawe ramię, sto-
py zaś wspiera na suppedaneum. Jego ramiona roz-
pięte są wzdłuż linii horyzontalnej. Postać ubrana
jest w długie perizonium. Nad głową umieszczona
została pusta tabliczka. Z lewej strony, pod krzy-
żem, znajduje się Maria, widoczna w profilu, uno-
sząca twarz do Chrystusa i gestem bezsilnej żałości
rei von ihren Anfdngen bis zum Ausklange unter Berilck-
sichtigung der maniera greca und der italo-byzantinischen
Schule, Olten—Lausanne 1956, s. 66, 11. 78.

226