DOI issue:
Nr. 1-2
DOI article:Recenzje - Wystawy
DOI article:Chrościcki, Juliusz A.: Praga około 1600 roku. Sztuka i kultura dworu Rudolfa II
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.48734#0168
RECENZJE — WYSTAWY
organizatorów wystawy o pomoc i wyznacze-
nie polskiego komisarza.
Kim był twórca tej niezwykłej kolekcji?
Nieszczęśliwy i neurotyczny cesarz Rudolf II
był najstarszym synem cesarza Maksymilia-
na II. Urodził się w Wiedniu w 1552 r. Zmarł
w Pradze 20 stycznia 1612, gdzie rezydował
stale od 1584 r.6 Był kolejno koronowany: na
króla Węgier 26 września 1572, króla Czech
21 września 1575 w Pradze, króla Rzymu
1 listopada (27 października) 1575 w Ratyzbo-
nie 7 (il. 1) i wreszcie na cesarza Świętego
Cesarstwa Narodu Niemieckiego w 1576 r.
Trzy pierwsze koronacje pokazane są na re-
liefach korony Rudolfa II (później zwanej ko-
roną Cesarstwa Austrii) z 1602 r., wykonanej
przez Jana Vermeyena (ze współpracownika-
mi).
Za panowania Rudolfa II w 1582 r. wpro-
wadzono reformę gregoriańską kalendarza,
którym posługujemy się do dzisiaj.
Cesarz był miernym władcą i politykiem.
Nie uczestniczył osobiście w żadnej z wojen,
jak to było w zwyczajach epoki. Niewiele mó-
wił i działał, ponieważ żadna z decyzji poli-
tycznych nie była dla niego łatwa. Spóźniał
się z zarządzeniami w każdej sprawie, co do-
prowadziło do osłabienia autorytetu władzy
cesarskiej. Kilkakrotnie cierpiał na poważną
chorobę psychiczną — „melancholię", coraz
bardziej izolując się od poddanych.
Cesarz osobiście zajmował się rozwijaniem
nauki i współtworzeniem sztuk wyzwolonych.
W kolekcjonerstwie rzadkich przedmiotów
stworzonych przez naturę, jak w dziełach pla-
styki wykonywanych rękami artystów, „kształ-
tował" Rudolf II nowy, symboliczny porządek,
w którym kosmos był podporządkowany jego
władzy 8. Ta nierealistyczna koncepcja władzy
miała ukryć wady charakteru cesarza i skutki
jego błędnie i za wolno podejmowanych de-
cyzji. Na jego dworze w Pradze powstawały
wspaniałe dzieła plastyki, wyrafinowane, o sil-
nym zabarwieniu erotycznym. Tematyka mi-
tologiczna miała je usprawiedliwiać w oczach
moralistów.
Warto przypomnieć, że Rudolf II żył zam-
II. 2. Błażej Ebisch, Stempel drukarski z popiersiem
cesarza Rudolfa II, z r. 1585. Wiedeń, Kunsthistori-
sches Museum, zb. plastyki i rzemiosło art.
knięty w środowisku dworskim w Pradze oto-
czony przez uczonych astrologów — astrono-
mów, alchemików — chemików i artystów.
Nie zabrakło pięknych kobiet. Cesarz związa-
ny był najdłużej z Anną Marią Stradą. Z sześ-
ciorga jego dzieci najdłużej żył Don Julio
(1585—1609), chory psychicznie °.
Konflikty polityczno-religijne narastały na
początku XVII w. W końcu roku 1609 zebrano
wojskowe oddziały sprzymierzone z cesarzem,
nazwane „passauischen Truppen" od dowód-
cy — biskupa pasawskiego — arcyksięcia Leo-
polda. Zdobyły one Czechy ale zostały pobite
przez mieszczan praskich 15 lutego 1611 roku.
24 marca tegoż roku arcyksiążę Maciej wje-
chał do Pragi witany triumfalnie, a Rudolf II
został internowany na zamku hradczańskim.
23 maja 1611 arcyksiążę Maciej został korono-
wany Królem Czech. Śmierć Rudolfa II w
styczniu 1612 umożliwiła oficjalne objęcie tro-
nu cesarskiego Maciejowi (1557—1619), jego
160
organizatorów wystawy o pomoc i wyznacze-
nie polskiego komisarza.
Kim był twórca tej niezwykłej kolekcji?
Nieszczęśliwy i neurotyczny cesarz Rudolf II
był najstarszym synem cesarza Maksymilia-
na II. Urodził się w Wiedniu w 1552 r. Zmarł
w Pradze 20 stycznia 1612, gdzie rezydował
stale od 1584 r.6 Był kolejno koronowany: na
króla Węgier 26 września 1572, króla Czech
21 września 1575 w Pradze, króla Rzymu
1 listopada (27 października) 1575 w Ratyzbo-
nie 7 (il. 1) i wreszcie na cesarza Świętego
Cesarstwa Narodu Niemieckiego w 1576 r.
Trzy pierwsze koronacje pokazane są na re-
liefach korony Rudolfa II (później zwanej ko-
roną Cesarstwa Austrii) z 1602 r., wykonanej
przez Jana Vermeyena (ze współpracownika-
mi).
Za panowania Rudolfa II w 1582 r. wpro-
wadzono reformę gregoriańską kalendarza,
którym posługujemy się do dzisiaj.
Cesarz był miernym władcą i politykiem.
Nie uczestniczył osobiście w żadnej z wojen,
jak to było w zwyczajach epoki. Niewiele mó-
wił i działał, ponieważ żadna z decyzji poli-
tycznych nie była dla niego łatwa. Spóźniał
się z zarządzeniami w każdej sprawie, co do-
prowadziło do osłabienia autorytetu władzy
cesarskiej. Kilkakrotnie cierpiał na poważną
chorobę psychiczną — „melancholię", coraz
bardziej izolując się od poddanych.
Cesarz osobiście zajmował się rozwijaniem
nauki i współtworzeniem sztuk wyzwolonych.
W kolekcjonerstwie rzadkich przedmiotów
stworzonych przez naturę, jak w dziełach pla-
styki wykonywanych rękami artystów, „kształ-
tował" Rudolf II nowy, symboliczny porządek,
w którym kosmos był podporządkowany jego
władzy 8. Ta nierealistyczna koncepcja władzy
miała ukryć wady charakteru cesarza i skutki
jego błędnie i za wolno podejmowanych de-
cyzji. Na jego dworze w Pradze powstawały
wspaniałe dzieła plastyki, wyrafinowane, o sil-
nym zabarwieniu erotycznym. Tematyka mi-
tologiczna miała je usprawiedliwiać w oczach
moralistów.
Warto przypomnieć, że Rudolf II żył zam-
II. 2. Błażej Ebisch, Stempel drukarski z popiersiem
cesarza Rudolfa II, z r. 1585. Wiedeń, Kunsthistori-
sches Museum, zb. plastyki i rzemiosło art.
knięty w środowisku dworskim w Pradze oto-
czony przez uczonych astrologów — astrono-
mów, alchemików — chemików i artystów.
Nie zabrakło pięknych kobiet. Cesarz związa-
ny był najdłużej z Anną Marią Stradą. Z sześ-
ciorga jego dzieci najdłużej żył Don Julio
(1585—1609), chory psychicznie °.
Konflikty polityczno-religijne narastały na
początku XVII w. W końcu roku 1609 zebrano
wojskowe oddziały sprzymierzone z cesarzem,
nazwane „passauischen Truppen" od dowód-
cy — biskupa pasawskiego — arcyksięcia Leo-
polda. Zdobyły one Czechy ale zostały pobite
przez mieszczan praskich 15 lutego 1611 roku.
24 marca tegoż roku arcyksiążę Maciej wje-
chał do Pragi witany triumfalnie, a Rudolf II
został internowany na zamku hradczańskim.
23 maja 1611 arcyksiążę Maciej został korono-
wany Królem Czech. Śmierć Rudolfa II w
styczniu 1612 umożliwiła oficjalne objęcie tro-
nu cesarskiego Maciejowi (1557—1619), jego
160