Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (52.1990)

PRZEGLĄD LITERATURY

Zbigniew Rewski, Co się dzieje z barokiem na
Wołyniu, „Kamena, kwartalnik kresowy", 1989,
nr 1 (925), s. 29—30.
„Kamena", czasopismo założone w 1933 r.
w Chełmie, po wojnie wydawane w Lublinie,
w 1989 r. powróciło do Chełma. Zostało reak-
tywowane jako kwartalnik kresowy przez Ire-
neusza J. Kamińskiego i jego zespół.
W pierwszym numerze „Kameny", obok
wywiadu ze Zbigniewem Rewskim ukazał się
ostatni tekst pióra tego konserwatora i histo-
ryka sztuki zmarłego w 1988 r.
Stanowi on rezultat korespondencji Autora
z generalnym konserwatorem zabytków Ukra-
iny inż. arch. Bogdanem Kołoskiem i z Bory-
sem Sajczukiem, archeologiem z kierownictwa
Łuckiego Rezerwatu Historyczno-Kulturalne-
go. Prowadząc korespondencję Rewski dążył
stopniowo do ustalenia stanu zachowania ar-
chitektury barokowej na Wołyniu. Starania je-
go przybrały konkretny kształt w postaci opra-
cowanego przez Borysa Sajczuka Spisu baro-
kowych zabytków Wołynia podlegających o-
chronie obejmującego 23 miejscowości i 38 o-
biektów architektury XVII i XVIII w. Dane
przedwojenne, przywołane przez Autora, obej-
mowały blisko 60 barokowych budowli.
Wyliczając obiekty objęte ochroną konser-
watorską Rewski przedstawił swoje sugestie
Krystyna Turska, Ubiory z nagrobka Włady-
sława Jagiełły w katedrze wawelskiej, „Kwar-
talnik historii kultury materialnej", XXXVII,
1989, z. 2, s. 291—307.
Cenny artykuł K. Turskiej zamyka osta-
tecznie dyskusję dotyczącą czasu powstania
nagrobka Władysława Jagiełły z katedry na
Wawelu. Analiza kostiumologiczna ubiorów po-
staci wyrzeźbionych na nagrobku pozwala bo-
wiem na przyjęcie bez zastrzeżeń wysuniętej
po raz pierwszy przez T. Wojciechowskiego
(1900), podjętej przez K. Estreichera (1953) i
ugruntowanej przez S. Mossakowskiego (1981)
tezy iż dzieło to powstało około r. 1421, tezy

dotyczące atrybucji. Uznał za bezpodstawne
wiązanie autorstwa zespołu bazyliańskiego w
Poczajowie z Gotfrydem Hofmanem będącym
zapewne jedynie wykonawcą cudzego projek-
tu, natomiast z anonimowym architektem wy-
wodzącym się ze środowiska warszawskiego
złączył pałac w Wiśniowcu.
Dobra znajomość zabytków Wołynia, wy-
niesiona z lat 1936—39 kiedy Zbigniew Rewski
pełnił funkcję wojewódzkiego konserwatora
zabytków tych terenów, umożliwiała mu zwró-
cenie uwagi na nieobecność w Spisie wielu wy-
bitnych dzieł architektury baroku jak np. koś-
cioła Dominikanów w Kozinie k. Dubna.
Pomimo zmian politycznych i wynikające-
go z nich znacznie szerszego przepływu infor-
macji nasza wiedza o stanie zachowania za-
bytków na terenie wschodnich obszarów Rze-
czypospolitej jest niepełna. Wydany w Kijowie
w latach 1983—88 katalog Pamiętniki grado-
stroitielstva i architektury Ukrainskoj SSR
t. 1—4 rejestruje jedynie część materiału zabyt-
kowego a zastosowane w nim kryteria selekcji
jak i niektóre podawane informacje budzą wie-
le zastrzeżeń. Dlatego wszelkie wiadomości do-
tyczące losu zabytków na Ukrainie są dla nas
cenne i być może, kwartalnik kresowy stanie
się jeszcze jednym ich źródłem.
MARTA BOBERSKA
zakwestionowanej przez T. Dobrowolskiego
(1956) i P. Skubiszewskiego. Zdaniem K. Tur-
skiej ubiory na nagrobku, poza królewskim
płaszczem i szatami biskupów, reprezentują pe-
ryferyjną odmianę mody francuskiej z II po-
łowy XIV w., rozpowszechnionej w całej za-
chodniej i środkowej Europie. Formą datującą
precyzyjnie dzieło jest jednakże, przede wszy-
stkim, krój jopuli (kaftana) Jagiełły, rozsze-
rzonej w dolnej części szerokimi klinami, ze
stojącym kołnierzem, oraz prostota szat cere-
monialnych żałobników, a więc cechy odpo-
wiadające aktualnym wymogom mody pierw-
szej ćwierci XV w. Na przykładzie wielu ana-
logii autorka artykułu wskazała ponadto iż

422