DOI article:
Regulska, Grażyna: Gotyckie relikwiarze medalionowe na Śląsku
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.48915#0415
406
Grażyna Regulska
b)
7. Relikwiarz medalionowy z daru kanonika Grzegorza Helentreutera, 1480 rok;
a) awers, b) rewers. Zaginiony. Repr. wg H. Segera
7. Kapselreliąuiar ans der Stiftung des Kanonikus Gregor Helen treuter, 1480;
a) Yorderseite, b) Rilckseite. Yermifit. Repro nach H. Seger
z rzeźbionym w masie perłowej przedstawieniem Męczeństwa św. Katarzyny, oraz meda-
lion z katedry w Pradze31, ozdobiony na rewersie perłowym reliefem Zaśnięcia Mani (po-
czątek XVI wieku). Według Christiana Giindela zabytek z Muzeum Archidiecezjalnego
we Wrocławiu sprawiony został również w początkach XVI stulecia32. Nigdy jednak nie
ustalono, skąd pochodził i obecnie można się tylko domyślać, że przeznaczony był dla
wrocławskiej katedry św. Jana Chrzciciela, w której do naszych czasów dotrwały szczęśli-
wie dwa takie relikwiarze.
Starszy z nich, w całości pozłacany, ma kształt prostokąta, wysokiego na 15,4 cm
i ujętego kolistym, ażurowym obramieniem z wąskich listewek (il. 5a i 5b). Pojemnik na
relikwie jest tu także prostokątny, a pozostałą powierzchnię awersu zdobią białe, ciemno-
czerwone, niebieskie i zielone motywy roślinne z emalii drutowej oraz cztery duże kamie-
nie szlachetne. Środek rewersu, który podobnie jak awers pokryto emalią drutową,
zajmuje okrągła plakietka z masy perłowej, z płaskorzeźbioną grupą Pieta. Po bokach,
pod architektonicznymi baldachimami stoją dwustronne, odlewane figurki św. Katarzyny
i św. Jadwigi oraz św. Jana Chrzciciela i św. Barbary. Niżej umieszczono figurki muzyku-
jących aniołów, a u dołu - figurkę św. Jerzego na koniu, walczącego ze smokiem.
Masywną kulę z pierścieniem zawieszenia u góry podtrzymują z jednej strony dwa klę-
czące anioły, z drugiej para jednorożców. Z wyjątkiem Hansa Lutscha, który chciał
w tym relikwiarzu widzieć dzieło jeszcze z XIV stulecia33, oraz Erwina Hintzego i Karla
31 A. PODLAHA, E. ŚITTLER, Topographie der Historischen und Kunst-Denkmale. Der Domschatz in Prag. Prag
1903, il. 104-105.
32 CH. GUNDEL, Die Goldschmiedekunst in Breslau. Berlin 1940, s. 24, tabl. 16. Zob. też. FRITZ, Gestochene
Bilder..., s. 296, nr kat. 109.
33 H. LUTSCH, Yerzeichnis der Kunstdenkmdler der Provinz Schlesien. Bd. I, Breslau 1886, s. 174; Ausstellung
von Goldschmiedearbeiten..., nr 170.
Grażyna Regulska
b)
7. Relikwiarz medalionowy z daru kanonika Grzegorza Helentreutera, 1480 rok;
a) awers, b) rewers. Zaginiony. Repr. wg H. Segera
7. Kapselreliąuiar ans der Stiftung des Kanonikus Gregor Helen treuter, 1480;
a) Yorderseite, b) Rilckseite. Yermifit. Repro nach H. Seger
z rzeźbionym w masie perłowej przedstawieniem Męczeństwa św. Katarzyny, oraz meda-
lion z katedry w Pradze31, ozdobiony na rewersie perłowym reliefem Zaśnięcia Mani (po-
czątek XVI wieku). Według Christiana Giindela zabytek z Muzeum Archidiecezjalnego
we Wrocławiu sprawiony został również w początkach XVI stulecia32. Nigdy jednak nie
ustalono, skąd pochodził i obecnie można się tylko domyślać, że przeznaczony był dla
wrocławskiej katedry św. Jana Chrzciciela, w której do naszych czasów dotrwały szczęśli-
wie dwa takie relikwiarze.
Starszy z nich, w całości pozłacany, ma kształt prostokąta, wysokiego na 15,4 cm
i ujętego kolistym, ażurowym obramieniem z wąskich listewek (il. 5a i 5b). Pojemnik na
relikwie jest tu także prostokątny, a pozostałą powierzchnię awersu zdobią białe, ciemno-
czerwone, niebieskie i zielone motywy roślinne z emalii drutowej oraz cztery duże kamie-
nie szlachetne. Środek rewersu, który podobnie jak awers pokryto emalią drutową,
zajmuje okrągła plakietka z masy perłowej, z płaskorzeźbioną grupą Pieta. Po bokach,
pod architektonicznymi baldachimami stoją dwustronne, odlewane figurki św. Katarzyny
i św. Jadwigi oraz św. Jana Chrzciciela i św. Barbary. Niżej umieszczono figurki muzyku-
jących aniołów, a u dołu - figurkę św. Jerzego na koniu, walczącego ze smokiem.
Masywną kulę z pierścieniem zawieszenia u góry podtrzymują z jednej strony dwa klę-
czące anioły, z drugiej para jednorożców. Z wyjątkiem Hansa Lutscha, który chciał
w tym relikwiarzu widzieć dzieło jeszcze z XIV stulecia33, oraz Erwina Hintzego i Karla
31 A. PODLAHA, E. ŚITTLER, Topographie der Historischen und Kunst-Denkmale. Der Domschatz in Prag. Prag
1903, il. 104-105.
32 CH. GUNDEL, Die Goldschmiedekunst in Breslau. Berlin 1940, s. 24, tabl. 16. Zob. też. FRITZ, Gestochene
Bilder..., s. 296, nr kat. 109.
33 H. LUTSCH, Yerzeichnis der Kunstdenkmdler der Provinz Schlesien. Bd. I, Breslau 1886, s. 174; Ausstellung
von Goldschmiedearbeiten..., nr 170.