43
locus unu cum monnsterio et capella omuiuo äestructus
kuit, et douu Villunis locnta, kratrumpue Imditutio luit ex
inte^ro äesolnta.
1552. Omuiu veuäitn sueruut pruenodili äomiuo Duo
Uocllo iäert2, äomno in 5cdmmber§ pro zivil. per s)m-
äicos (Pfleger) couveutus Villin§uni, cum conseusu ut
uiuut krovincinlis, seä kik iu iustrumeuto et litteris veu-
äitionis uomeu ?roviuciulis miuime est subscriptum uepue
si§illum eins uppeusum; puo cleveuermt pecuniue, nesci-
tur, et tumen obligatio unius anniversarii pro kuiräutoribus
3 U.ecllder§ cum I3mp3äe perpetuu munet 3puä nos
VillinAue, utpue puotLuuis odli^umur 3ä celedimnän 14.
sacra.
^ I Uro recuperutioue lruius mouusterii mul-
^ I tum et instanter Oeuipouti, seä Irustra
^ l laUoratunr et suäatunr luit. Viäete Uro-
^ 1 tlrocollum VIII. lol. 141.
1654. Uratribus Eonventualibus äene§3tus et lesuitis
traäitus luit iste locus.
O 3 munäi 3 3 uevi 0 rum.
Uratr. Iu äioecesi /XuAustana, Eustoäia Zueviue.
1208. /xd ipso 5. ?. U'. Urancisco Uentus uc x^ene-
rulailis Urater Oaviä, uuus ex omuium primis eius äisci-
pulis iu Oermuuium aä poeuiteutium praeäicanäanr missus
perrexit cum septem ulüs Uratribus paterna beneäictione
accepta, iu Luevium utpote putrium suum — erat euim
natione 3uevus — et leliciter aä lranc appulit urbem
illustre kaciens rnonasterii Uranciscani iu tota Oermuuig
omuium primi primoräium.
1208. Iu aäventu suo Ueatus Brüter Oaviä 3 nouuu-
lis reli^iosis oräinis Eisterciensis deuevolo clraritatis akkectu
susceptus oätinuit lrximile puoääanr äomiciliunr et iuxta
illucl teuebricosum sacellum, puoä lroäie 5. ^.ntonii äe
Uaäua nuncupatur, iu 4U0 pia exercitia peim^ebat cum
suis äiscipulis, ac iu vitue sanctimonia, austeritatibus
corporis, coutemplutiouidus et aliis virtutibus, ^uas 3. 3.
Uatre suo Urancisco äiäicerat, se exercebat; <guippe pui
3. U. Urancisco 3 primae suue couversiouis tempore iam
kamiliaris et äomesticus erat. viäete lol. 6 et 7 sud 3N-
uum 1206 et 1207, 3ntepuam re^ulam conscriberet. Ve-
rum eoäern puo aävenerat 3nno poeniteutium uäipue
^elosius praeäicanäo miris sepueutibus si§nis, plurimis
peccstoribus 26 meliorem vitum et poeniteutium conx^ersis,
ipse mimculis clurus ucl coelestem putrium truusiit, seter-
uum cum SLuctis iu coelo victurus. Luius corpusculum
boui k'rutres iu^esta lrumo coutumulLruut iu prue6icto
sucello superpoueutes 1upi6em sepulclrrulem cum lruc
epi^rLplie 6esuper iu §zuo sculptL: 1208. LLu6i6e lector,
lroc sub lLpi6e repuiescuut ossiculu O3vi6is ex primis
IVätribus, 4ui 3 3. ?. IVuucisco lruc missus cum septem
Vrutridus.
XU. ?lures c^ui^em 6e uutipuitute lruius mouusterii
dubituruut; seä omue propellit clubium /x.. 6. ?. lVIu^ister
Oubriel lVIu^er puouclum Niuister ?roviuci3lis, pui pudli-
cum testimouium propriu muuu suu exurutum reposuit
iu urclrixm IVovinciue uostrue, iu puo testutur se uuiro
1648 viclisse et le^isse iu clrrouicis et uutic^uissimis 60-
cumeutis 3 M3§istr3tu 0u3räi3uo sibi iu cuucelluriu pr3e-
clictue civitutis commuuicutis.
12IO. kost lelicissimum ke3ti krutris Ouviclis truusi-
tum, plures eius lumu suuctitutis et miruculorum, puue
couti^eruut, permoti sese relipuis, pui superstites remuu-
serunt, krutrilrus couiuuxeruut et iäem suuctioris vitue
iustitutum 3piritus 5. L^rutiu prueveuti umplexi lueruut,
et iäcirco uu^ustum suum clomicilium cum reli^iosorum
oräiuis disterc. psrmissioue umpliuutes uovum uecliircurs
coeperunt mouusterium, tum liderulitute civium et s.
eleemosMis collectis tum sumptibus et mecliis prueuo-
bilis clomiui XVultlreri äs kinäerduclr, pui et primus et
primurius äicitur luuäutor, c^uiu illuä proveutibus cpii-
dusäum, exi^uis tumeu äotuvit, iuxtu ecclesium uutipuum,
pu3e uä distercieuses spsctudut, c^ui et Iruuc tuuäem
Vrutribus uostris ^rutiose relipueruut et äono äeäerunt.
(Schluß folgt.)
Das ehemalige KlvsteegelneL von Heggdach.
Es umfaßte eiust folgeude Orlschafteu:
Heggbach selbst so wie iu seiuem jetzigen llmfauge der
fürstlich v. Wolfeggscheu Herrschaft; Sulmiugeu (seit 1291),
Maselheüu uud die Hofgüter zum Steiu (auch seit 1291),
eiueu Hof zu Laupheim (1310), mehrere Höfe uud Güter
uebst Großzehuteu zu Baltriugeu (1396), Kirche uud Kircheu-
satz zu Burgriedeu (1420), Mietiugeu (1442), Weunedach,
mehrere Höfe iu Baustetteu, Besitzuugeu in Brouueu uud
Humlaugeu (beide OA. Laupheim). Die Einkünfte des Klosters
betrugen bei seiner Aufhebung 20 000 fl.; bald nach feiner
Fnndation soll Heggbach so reich gewesen sein, daß es 120
Nonnen aufnehmen und unterhalten konnte.
Heggbach, Gntenzell und Baindt, sämtlich dem
Cisterzienserkloster angehörig und unter dem Abt von Salem
stehend, waren unter den oberschwäbifchen Frauenklöstern allein
unmittelbare Reichsabteien. Heggbach hatte auf dem
Reichstag Sitz uud Stimme auf der Prälatenbauk zwischen
der Aebtissin von Nottenmünster (bei Nottweil) und Gntenzell,
an den schwäbischen Kreistagen zwischen dem Abt von Gengen-
bach und der Aebtissin von Gntenzell. Baindt hatte bei beiden
den letzten Sitz inne. Der Reichsmatrikularbeitrag Heggbachs
betrug 16 fl., zum Kammergericht 16 Rthlr., 80 V2 Krzr. und
der Kreisanschlag 16 fl.
Redensarten und Ausdrücke ans dem mittleren
Oberschwaden.
Mitgeteilt von Amtsrichter a. D. P. Beck.
(FortseMmg.)
Für den ist es kein Schad — es ist ihm Recht geschehen.
Das macht der Katz kein Buckel, d. h. liegt nichts daran.
Der Schenker ist gestorben und der Henker lebt noch (zu
einem unwürdigen Bettler).
Wenn die Wände nicht wären, hätten die Häuser Löcher
(wenn das Wörtchen „wenn" nicht wäre).
Unglück lehrt aufs Wort merken.
Siehst aus, als wärest in d' Milch gefallen.
Der Sparer muß einen Zehrer haben.
Weißt schon, wo Bathle (Bartholomäus) den Most holt
— läßt sich darüber nicht mehr hintergehen, znm besten
halten.
Schläfst wie ein Wiesele.
Ein Bauer versteht einen Bauer besser als einen Doktor.
Schaffest wies verbundene Vieh.
Fick mir keine Feäler. Ficken ^ reiben; Feäler ^
Wunden.
Man hat ihm den Schnabel beschnitten die Wahrheit
gesagt, zur Ruhe verwiesen.
Bist so dumm wie Daniels Hausknecht, der hat „zennet"
(geweint), als man ihm ein Trinkgeld gab.
locus unu cum monnsterio et capella omuiuo äestructus
kuit, et douu Villunis locnta, kratrumpue Imditutio luit ex
inte^ro äesolnta.
1552. Omuiu veuäitn sueruut pruenodili äomiuo Duo
Uocllo iäert2, äomno in 5cdmmber§ pro zivil. per s)m-
äicos (Pfleger) couveutus Villin§uni, cum conseusu ut
uiuut krovincinlis, seä kik iu iustrumeuto et litteris veu-
äitionis uomeu ?roviuciulis miuime est subscriptum uepue
si§illum eins uppeusum; puo cleveuermt pecuniue, nesci-
tur, et tumen obligatio unius anniversarii pro kuiräutoribus
3 U.ecllder§ cum I3mp3äe perpetuu munet 3puä nos
VillinAue, utpue puotLuuis odli^umur 3ä celedimnän 14.
sacra.
^ I Uro recuperutioue lruius mouusterii mul-
^ I tum et instanter Oeuipouti, seä Irustra
^ l laUoratunr et suäatunr luit. Viäete Uro-
^ 1 tlrocollum VIII. lol. 141.
1654. Uratribus Eonventualibus äene§3tus et lesuitis
traäitus luit iste locus.
O 3 munäi 3 3 uevi 0 rum.
Uratr. Iu äioecesi /XuAustana, Eustoäia Zueviue.
1208. /xd ipso 5. ?. U'. Urancisco Uentus uc x^ene-
rulailis Urater Oaviä, uuus ex omuium primis eius äisci-
pulis iu Oermuuium aä poeuiteutium praeäicanäanr missus
perrexit cum septem ulüs Uratribus paterna beneäictione
accepta, iu Luevium utpote putrium suum — erat euim
natione 3uevus — et leliciter aä lranc appulit urbem
illustre kaciens rnonasterii Uranciscani iu tota Oermuuig
omuium primi primoräium.
1208. Iu aäventu suo Ueatus Brüter Oaviä 3 nouuu-
lis reli^iosis oräinis Eisterciensis deuevolo clraritatis akkectu
susceptus oätinuit lrximile puoääanr äomiciliunr et iuxta
illucl teuebricosum sacellum, puoä lroäie 5. ^.ntonii äe
Uaäua nuncupatur, iu 4U0 pia exercitia peim^ebat cum
suis äiscipulis, ac iu vitue sanctimonia, austeritatibus
corporis, coutemplutiouidus et aliis virtutibus, ^uas 3. 3.
Uatre suo Urancisco äiäicerat, se exercebat; <guippe pui
3. U. Urancisco 3 primae suue couversiouis tempore iam
kamiliaris et äomesticus erat. viäete lol. 6 et 7 sud 3N-
uum 1206 et 1207, 3ntepuam re^ulam conscriberet. Ve-
rum eoäern puo aävenerat 3nno poeniteutium uäipue
^elosius praeäicanäo miris sepueutibus si§nis, plurimis
peccstoribus 26 meliorem vitum et poeniteutium conx^ersis,
ipse mimculis clurus ucl coelestem putrium truusiit, seter-
uum cum SLuctis iu coelo victurus. Luius corpusculum
boui k'rutres iu^esta lrumo coutumulLruut iu prue6icto
sucello superpoueutes 1upi6em sepulclrrulem cum lruc
epi^rLplie 6esuper iu §zuo sculptL: 1208. LLu6i6e lector,
lroc sub lLpi6e repuiescuut ossiculu O3vi6is ex primis
IVätribus, 4ui 3 3. ?. IVuucisco lruc missus cum septem
Vrutridus.
XU. ?lures c^ui^em 6e uutipuitute lruius mouusterii
dubituruut; seä omue propellit clubium /x.. 6. ?. lVIu^ister
Oubriel lVIu^er puouclum Niuister ?roviuci3lis, pui pudli-
cum testimouium propriu muuu suu exurutum reposuit
iu urclrixm IVovinciue uostrue, iu puo testutur se uuiro
1648 viclisse et le^isse iu clrrouicis et uutic^uissimis 60-
cumeutis 3 M3§istr3tu 0u3räi3uo sibi iu cuucelluriu pr3e-
clictue civitutis commuuicutis.
12IO. kost lelicissimum ke3ti krutris Ouviclis truusi-
tum, plures eius lumu suuctitutis et miruculorum, puue
couti^eruut, permoti sese relipuis, pui superstites remuu-
serunt, krutrilrus couiuuxeruut et iäem suuctioris vitue
iustitutum 3piritus 5. L^rutiu prueveuti umplexi lueruut,
et iäcirco uu^ustum suum clomicilium cum reli^iosorum
oräiuis disterc. psrmissioue umpliuutes uovum uecliircurs
coeperunt mouusterium, tum liderulitute civium et s.
eleemosMis collectis tum sumptibus et mecliis prueuo-
bilis clomiui XVultlreri äs kinäerduclr, pui et primus et
primurius äicitur luuäutor, c^uiu illuä proveutibus cpii-
dusäum, exi^uis tumeu äotuvit, iuxtu ecclesium uutipuum,
pu3e uä distercieuses spsctudut, c^ui et Iruuc tuuäem
Vrutribus uostris ^rutiose relipueruut et äono äeäerunt.
(Schluß folgt.)
Das ehemalige KlvsteegelneL von Heggdach.
Es umfaßte eiust folgeude Orlschafteu:
Heggbach selbst so wie iu seiuem jetzigen llmfauge der
fürstlich v. Wolfeggscheu Herrschaft; Sulmiugeu (seit 1291),
Maselheüu uud die Hofgüter zum Steiu (auch seit 1291),
eiueu Hof zu Laupheim (1310), mehrere Höfe uud Güter
uebst Großzehuteu zu Baltriugeu (1396), Kirche uud Kircheu-
satz zu Burgriedeu (1420), Mietiugeu (1442), Weunedach,
mehrere Höfe iu Baustetteu, Besitzuugeu in Brouueu uud
Humlaugeu (beide OA. Laupheim). Die Einkünfte des Klosters
betrugen bei seiner Aufhebung 20 000 fl.; bald nach feiner
Fnndation soll Heggbach so reich gewesen sein, daß es 120
Nonnen aufnehmen und unterhalten konnte.
Heggbach, Gntenzell und Baindt, sämtlich dem
Cisterzienserkloster angehörig und unter dem Abt von Salem
stehend, waren unter den oberschwäbifchen Frauenklöstern allein
unmittelbare Reichsabteien. Heggbach hatte auf dem
Reichstag Sitz uud Stimme auf der Prälatenbauk zwischen
der Aebtissin von Nottenmünster (bei Nottweil) und Gntenzell,
an den schwäbischen Kreistagen zwischen dem Abt von Gengen-
bach und der Aebtissin von Gntenzell. Baindt hatte bei beiden
den letzten Sitz inne. Der Reichsmatrikularbeitrag Heggbachs
betrug 16 fl., zum Kammergericht 16 Rthlr., 80 V2 Krzr. und
der Kreisanschlag 16 fl.
Redensarten und Ausdrücke ans dem mittleren
Oberschwaden.
Mitgeteilt von Amtsrichter a. D. P. Beck.
(FortseMmg.)
Für den ist es kein Schad — es ist ihm Recht geschehen.
Das macht der Katz kein Buckel, d. h. liegt nichts daran.
Der Schenker ist gestorben und der Henker lebt noch (zu
einem unwürdigen Bettler).
Wenn die Wände nicht wären, hätten die Häuser Löcher
(wenn das Wörtchen „wenn" nicht wäre).
Unglück lehrt aufs Wort merken.
Siehst aus, als wärest in d' Milch gefallen.
Der Sparer muß einen Zehrer haben.
Weißt schon, wo Bathle (Bartholomäus) den Most holt
— läßt sich darüber nicht mehr hintergehen, znm besten
halten.
Schläfst wie ein Wiesele.
Ein Bauer versteht einen Bauer besser als einen Doktor.
Schaffest wies verbundene Vieh.
Fick mir keine Feäler. Ficken ^ reiben; Feäler ^
Wunden.
Man hat ihm den Schnabel beschnitten die Wahrheit
gesagt, zur Ruhe verwiesen.
Bist so dumm wie Daniels Hausknecht, der hat „zennet"
(geweint), als man ihm ein Trinkgeld gab.