DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:Mytariewa, Kira W.: Tematyka syberyjska w twórczości Damela
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.48041#0048
KIRA W. MYTARIEWA
II. 3. Portret radcy Bouttatza, Gab. Ryc. MNW,
Rys. Pol. 1758/40
Interesujące jest to, że Damel pod portretem (tym
w ujęciu do kolan) Speranskiego, wyglądającym jakby
był oprawiony w ramy, narysował dwukrotnie jego
głowę z profilu. Podobne pobieżne zarysy portretowe
Speranskiego, Bouttatza i innych znajdują się rów-
nież na innych kartach albumu. Dowodzi to, że w por-
trecie zasadnicza uwaga artysty skupiała się nie na
akcesoriach, lecz na człowieku, jego obliczu, jego cha-
rakterze.
Karty albumu warszawskiego dają okazję poznania
sylwetki jeszcze jednego urzędnika państwowego. Jest
nim, jak wynika z tekstu napisanego ręką Damela
nad portretem (karta 40 verso), Ze conseiller d’Etat
Bouttatz 1821 a Tobolsk.
Franc Iwanowicz Bouttatz był oddelegowany przez
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych z zadaniem dokła-
dnego skontrolowania służby medycznej na Syberii [...],
prowadził badania nad skutecznością szczepienia ospy
krowiej. Przebywając w pobliżu Bajkału, znalazł na
rzece Sludziance lapis-lazuli i zademonstrował Spe-
ranskiemu kilka bryłek tego mine'rału5.
Nie był jeszcze stary, gdy zmarł w 1822 r. w Tom-
sku, zapewne niespodziewanie, gdyż Speranski, który
prowadził z nim korespondencję, otrzymał swój list
z 17 marca 1822 r., nie doręczony z powodu zgonu ad-
resata8.
Damel przedstawił Bouttatza w całej postaci w
profilu. Jako osoba urzędowa ma na sobie mundur i
całkiem nie odpowiednie do niego wysokie buty z
szerokim obiciem futrzanym. Ostre rysy twarzy, nie-
proporcjonalnie duże czoło, wspaniała bujna czupry-
na, okulary — oto charakterystyczny wizerunek czło-
wieka, którego rysunek ukazuje jako rzeczowego, ucz-
ciwie spełniającego swe obowiązki w zakresie zale-
conej mu inspekcji urzędnika.
Dalszy ciąg portretów urzędników cywilnych i
wojskowych, znajomych i przyjaciół artysty z Syberii
stanowią rysunki z Muzeum Sztuki w Kownie. Wszy-
stkie są wykonane na tym samym błękitnozielonym
papierze, różniącym się jednak nieco formatem, co po-
zwala przypuszczać, że nie pochodzą z jednego albu-
mu.
8 W. WAGIN, Istortczeskłje swiedienija o diejatelnosti
grafa M. M. Spieranskogo w Sibiri, S. Peterburg 1872, t. 2, s.
201-202.
6 Ibidem, t. 1, s. 683.
40
II. 3. Portret radcy Bouttatza, Gab. Ryc. MNW,
Rys. Pol. 1758/40
Interesujące jest to, że Damel pod portretem (tym
w ujęciu do kolan) Speranskiego, wyglądającym jakby
był oprawiony w ramy, narysował dwukrotnie jego
głowę z profilu. Podobne pobieżne zarysy portretowe
Speranskiego, Bouttatza i innych znajdują się rów-
nież na innych kartach albumu. Dowodzi to, że w por-
trecie zasadnicza uwaga artysty skupiała się nie na
akcesoriach, lecz na człowieku, jego obliczu, jego cha-
rakterze.
Karty albumu warszawskiego dają okazję poznania
sylwetki jeszcze jednego urzędnika państwowego. Jest
nim, jak wynika z tekstu napisanego ręką Damela
nad portretem (karta 40 verso), Ze conseiller d’Etat
Bouttatz 1821 a Tobolsk.
Franc Iwanowicz Bouttatz był oddelegowany przez
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych z zadaniem dokła-
dnego skontrolowania służby medycznej na Syberii [...],
prowadził badania nad skutecznością szczepienia ospy
krowiej. Przebywając w pobliżu Bajkału, znalazł na
rzece Sludziance lapis-lazuli i zademonstrował Spe-
ranskiemu kilka bryłek tego mine'rału5.
Nie był jeszcze stary, gdy zmarł w 1822 r. w Tom-
sku, zapewne niespodziewanie, gdyż Speranski, który
prowadził z nim korespondencję, otrzymał swój list
z 17 marca 1822 r., nie doręczony z powodu zgonu ad-
resata8.
Damel przedstawił Bouttatza w całej postaci w
profilu. Jako osoba urzędowa ma na sobie mundur i
całkiem nie odpowiednie do niego wysokie buty z
szerokim obiciem futrzanym. Ostre rysy twarzy, nie-
proporcjonalnie duże czoło, wspaniała bujna czupry-
na, okulary — oto charakterystyczny wizerunek czło-
wieka, którego rysunek ukazuje jako rzeczowego, ucz-
ciwie spełniającego swe obowiązki w zakresie zale-
conej mu inspekcji urzędnika.
Dalszy ciąg portretów urzędników cywilnych i
wojskowych, znajomych i przyjaciół artysty z Syberii
stanowią rysunki z Muzeum Sztuki w Kownie. Wszy-
stkie są wykonane na tym samym błękitnozielonym
papierze, różniącym się jednak nieco formatem, co po-
zwala przypuszczać, że nie pochodzą z jednego albu-
mu.
8 W. WAGIN, Istortczeskłje swiedienija o diejatelnosti
grafa M. M. Spieranskogo w Sibiri, S. Peterburg 1872, t. 2, s.
201-202.
6 Ibidem, t. 1, s. 683.
40