DOI issue:
Nr. 1
DOI article:Mytariewa, Kira W.: Tematyka syberyjska w twórczości Damela
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.48041#0051
TEMATYKA SYBERYJSKA W TWÓRCZOŚCI DAMELA
U. 9. Obszarnik, Muzeum Sztuki w Kownie
U. 10. Kupiec, Muzeum Sztuki w Kownie
rżeniu z domieszką poczucia humoru przekazał nam
Damel.
Warto tu jeszcze wymienić szefa policji w Tobols-
ku Kriwonogowa, którego wizerunek również utrwalił
Damel w swych szkicach. Były generał — gubernator
Syberii M. M. Speranski w liście do swego następcy
P. M. Kapcewicza z 14 kwietnia 1822 r. dał taką cha-
rakterystykę Kriwonogowa: Policmajster [radca stanu
Kriwonogow], chociaż stary, jest zdumiewająco akty-
wny i zna miasto jak własny dom13. W kolejnym liście
z 31 października 1822 r. proponuje nominację Mikoła-
ja Timofiejewicza Kriwonogowa na przewodniczącego
tobolskiego zarządu gubernialnego i zauważa: na po-
licmajstra on za stary, ale na przewodniczącego na-
daje się ze względu na dokładność, przyzwyczajenie
do dyscypliny i ściłego wykonywania poleceń14.
Pozostaje jeszcze wymienić radcę stanu Leonar-
da Piotrowicza Kolleta, którego również uwiecznił
Damel. Speranski zaproponował mianowicie Kolleta
radcą głównego zarządu, stwierdzając, że przy in-
nym rozwiązaniu Kollet i Riazanow, dwaj starzy
ludzie pozostaliby bez stanowisk15.
13 W pamiat’ grafa M. M. Spieranskogo, S. Peterburg 1872,
s. 757.
Omówione tu rysunki portretowe, które Damel wy-
konał na Syberii, nie mają oficjalnego, reprezentacyj-
nego charakteru. W tych wszystkich żywych, bezpo-
średnich szkicach, niezależnie od sposobu przedsta-
wienia modeli, czy to w pełnej szacunku pozie przed
wysoko postawioną osobistością, w rozmowie lub mil-
czących, postacie pokazane są w najzwyklejszych ży-
ciowych sytuacjach, w zwyczajnym, nawet czasem in-
tymnym klimacie. Wyczuwa się, że rysunki te pow-
stały w rezultacie nieustającej potrzeby rysowania
zawsze i wszędzie, chwytania co dzień za ołówek,
utrwalania jak najwięcej z tego, czego był świadkiem.
Niezwykle wymowny jest pod tym względem portret
lekarza omskiego Silbersztejna, przedstawionego w
scenie jakby rodzajowej: prawdopodobnie wyrwany z
łóżka, stoi w bieliźnie podając oficerowi kartkę pa-
pieru, być może receptę.
Szkice portretowe uzupełnia Damel zazwyczaj pod-
pisami w języku francuskim. W niektórych przypad-
kach zaznacza oficjalną pozycję społeczną osób por-
tretowanych — Thadde Silberstein medecin a Om.sk,
u Ibidem, s. 765.
15 Ibidem.
43
U. 9. Obszarnik, Muzeum Sztuki w Kownie
U. 10. Kupiec, Muzeum Sztuki w Kownie
rżeniu z domieszką poczucia humoru przekazał nam
Damel.
Warto tu jeszcze wymienić szefa policji w Tobols-
ku Kriwonogowa, którego wizerunek również utrwalił
Damel w swych szkicach. Były generał — gubernator
Syberii M. M. Speranski w liście do swego następcy
P. M. Kapcewicza z 14 kwietnia 1822 r. dał taką cha-
rakterystykę Kriwonogowa: Policmajster [radca stanu
Kriwonogow], chociaż stary, jest zdumiewająco akty-
wny i zna miasto jak własny dom13. W kolejnym liście
z 31 października 1822 r. proponuje nominację Mikoła-
ja Timofiejewicza Kriwonogowa na przewodniczącego
tobolskiego zarządu gubernialnego i zauważa: na po-
licmajstra on za stary, ale na przewodniczącego na-
daje się ze względu na dokładność, przyzwyczajenie
do dyscypliny i ściłego wykonywania poleceń14.
Pozostaje jeszcze wymienić radcę stanu Leonar-
da Piotrowicza Kolleta, którego również uwiecznił
Damel. Speranski zaproponował mianowicie Kolleta
radcą głównego zarządu, stwierdzając, że przy in-
nym rozwiązaniu Kollet i Riazanow, dwaj starzy
ludzie pozostaliby bez stanowisk15.
13 W pamiat’ grafa M. M. Spieranskogo, S. Peterburg 1872,
s. 757.
Omówione tu rysunki portretowe, które Damel wy-
konał na Syberii, nie mają oficjalnego, reprezentacyj-
nego charakteru. W tych wszystkich żywych, bezpo-
średnich szkicach, niezależnie od sposobu przedsta-
wienia modeli, czy to w pełnej szacunku pozie przed
wysoko postawioną osobistością, w rozmowie lub mil-
czących, postacie pokazane są w najzwyklejszych ży-
ciowych sytuacjach, w zwyczajnym, nawet czasem in-
tymnym klimacie. Wyczuwa się, że rysunki te pow-
stały w rezultacie nieustającej potrzeby rysowania
zawsze i wszędzie, chwytania co dzień za ołówek,
utrwalania jak najwięcej z tego, czego był świadkiem.
Niezwykle wymowny jest pod tym względem portret
lekarza omskiego Silbersztejna, przedstawionego w
scenie jakby rodzajowej: prawdopodobnie wyrwany z
łóżka, stoi w bieliźnie podając oficerowi kartkę pa-
pieru, być może receptę.
Szkice portretowe uzupełnia Damel zazwyczaj pod-
pisami w języku francuskim. W niektórych przypad-
kach zaznacza oficjalną pozycję społeczną osób por-
tretowanych — Thadde Silberstein medecin a Om.sk,
u Ibidem, s. 765.
15 Ibidem.
43