DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:Mytariewa, Kira W.: Tematyka syberyjska w twórczości Damela
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.48041#0053
TEMATYKA SYBERYJSKA W TWÓRCZOŚCI DAMELA
II. 12. Typy syberyjskie, Muzeum Sztuki w Kownie
U. 13. Typy syberyjskie, Muzeum Sztuki w Kownie
nek z Muzeum Sztuki im. M. K. Ćiurlionisa w Ko-
wnie (karta Mg 1380), w którym brakuje twarzy.
Jeżeli jakaś głowa szczególnie utkwi artyście w pa-
mięci. rysuje ją w różnych ujęciach i poruszeniach.
Ożywiona gestykulacja wiąże ze sobą poszczególne
postacie, rysunek przekształca się wówczas w scenę
rodzajową.
Twarze prostych ludzi w rysunkach Damela są
zazwyczaj surowe, powściągliwe, czasem smutne. Je-
żeli chodzi o urzędników, dygnitarzy syberyjskich —
rysom ich nadaje arstysta inne zabarwienie. W wielu
rysunkach .podkreśla przede wszystkim uniżoność, wy-
dobywa pochlebne uśmiechy wobec przełożonych,
umiejętność robienia kariery. IZ dużą wyrazistością
ukazuje karykaturalne rysy w szkicu grupy arysto-
kratów syberyjskich. Sporą dozę niezbyt zjadliwej,
lecz pełnej ironii satyry można odnaleźć w wizerun-
kach kupca, protopopa, naczelnika policji. Wrażliwe
spojrzenie artysty trafnie podchwytuje wszystkie uje-
mne, śmieszne cechy właściwe przedstawicielom róż-
nych warstw społeczeństwa.
Kilką niedbałemi rysami odda on to, na co innemu
wielkiego wykończenia potrzeba, nawet wyraz fizjo-
gnomii, grę namiętności na niej. A nigdzie, w najnie-
dbalszym szkicu, oko znawcy nie odkryje uchybienia
w rysunku — pisze o Damelu Szemesz16. Najlepszym
potwierdzeniem tej charakterystyki Damela-rysowni-
ka są jego szkice syberyjskie, w których pew-
ność ręki idzie w parze ze .swobodą i lekkością kreski.
Damel potrafi jednym pociągnięciem ołówka naszki-
cować postać ludzką, chwytając trafnie pozę, przeka-
zując wrażenie ruchu, kilkoma wyrazistymi kreskami
rysuje głowę w charakterystycznym poruszeniu. To, co
wydaje mu się najbardziej istotne (najczęściej twarze),
opracowuje bardzo starannie, precyzyjnie modeluje
stosując przejścia światłocieniowe. To zaś, co mniej
istotne (siano na wozie, drugoplanowe postacie) zazna-
cza dość pobieżnie. W niektórych rysunkach widoczne
jest energiczne kreskowanie, rozdzielające poszcze-
gólne plany, stwarzające wrażenie trójwymiarowości.
W pewnych fragmentach kreska jest pogrubiona, w
innych ledwo się daje zauważyć.
Wysoki poziom wykonawstwa, trafność charakte-
rystyki, wybitny zmysł obserwacji, świeżość i bezpo-
średniość -— to cechy wyróżniające wszystkie niemal
syberyjskie szkice Damela.
16 „Athenaeum” 1842, t. 2, s. 177-178.
45
II. 12. Typy syberyjskie, Muzeum Sztuki w Kownie
U. 13. Typy syberyjskie, Muzeum Sztuki w Kownie
nek z Muzeum Sztuki im. M. K. Ćiurlionisa w Ko-
wnie (karta Mg 1380), w którym brakuje twarzy.
Jeżeli jakaś głowa szczególnie utkwi artyście w pa-
mięci. rysuje ją w różnych ujęciach i poruszeniach.
Ożywiona gestykulacja wiąże ze sobą poszczególne
postacie, rysunek przekształca się wówczas w scenę
rodzajową.
Twarze prostych ludzi w rysunkach Damela są
zazwyczaj surowe, powściągliwe, czasem smutne. Je-
żeli chodzi o urzędników, dygnitarzy syberyjskich —
rysom ich nadaje arstysta inne zabarwienie. W wielu
rysunkach .podkreśla przede wszystkim uniżoność, wy-
dobywa pochlebne uśmiechy wobec przełożonych,
umiejętność robienia kariery. IZ dużą wyrazistością
ukazuje karykaturalne rysy w szkicu grupy arysto-
kratów syberyjskich. Sporą dozę niezbyt zjadliwej,
lecz pełnej ironii satyry można odnaleźć w wizerun-
kach kupca, protopopa, naczelnika policji. Wrażliwe
spojrzenie artysty trafnie podchwytuje wszystkie uje-
mne, śmieszne cechy właściwe przedstawicielom róż-
nych warstw społeczeństwa.
Kilką niedbałemi rysami odda on to, na co innemu
wielkiego wykończenia potrzeba, nawet wyraz fizjo-
gnomii, grę namiętności na niej. A nigdzie, w najnie-
dbalszym szkicu, oko znawcy nie odkryje uchybienia
w rysunku — pisze o Damelu Szemesz16. Najlepszym
potwierdzeniem tej charakterystyki Damela-rysowni-
ka są jego szkice syberyjskie, w których pew-
ność ręki idzie w parze ze .swobodą i lekkością kreski.
Damel potrafi jednym pociągnięciem ołówka naszki-
cować postać ludzką, chwytając trafnie pozę, przeka-
zując wrażenie ruchu, kilkoma wyrazistymi kreskami
rysuje głowę w charakterystycznym poruszeniu. To, co
wydaje mu się najbardziej istotne (najczęściej twarze),
opracowuje bardzo starannie, precyzyjnie modeluje
stosując przejścia światłocieniowe. To zaś, co mniej
istotne (siano na wozie, drugoplanowe postacie) zazna-
cza dość pobieżnie. W niektórych rysunkach widoczne
jest energiczne kreskowanie, rozdzielające poszcze-
gólne plany, stwarzające wrażenie trójwymiarowości.
W pewnych fragmentach kreska jest pogrubiona, w
innych ledwo się daje zauważyć.
Wysoki poziom wykonawstwa, trafność charakte-
rystyki, wybitny zmysł obserwacji, świeżość i bezpo-
średniość -— to cechy wyróżniające wszystkie niemal
syberyjskie szkice Damela.
16 „Athenaeum” 1842, t. 2, s. 177-178.
45