DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:Recenzje
DOI Artikel:Chojecka, Ewa: [Rezension von: Aloys Ruppel, Stanislaus Polonus, Polski drukarz i wydawca wczesnej doby w Hiszpanii]
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.48041#0064
RECENZJE
wizerunek obojga królestwa Ferdynanda i Izabelli z
monumentalnym motywem herbowym obojga suwe-
renów, z dzieła Leopolda z Saksonii Vita Ćhristi z
r. 150212. Układ postaci zdaje się być inspirowany
przez wyobrażenia tematu Koronacji Madonny (ii. 1).
Na osobną uwagę zasługują zestawy inicjałów, repro-
dukowanych całymi seriami w układzie alfabetycznym,
tworzących dobrą dokumentację zasobów drukarni w
tym zakresie.
Przeglądając drzeworyty oficyny Stanisława pod
kątem ich wartości ikonograficznych nasuwają się
pewne spostrzeżenia na temat proporcji występowania
określonych tematów. Ważne miejsce zajmują w re-
pertuarze tematycznym monumentalne kompozycje
heraldyczne13, umieszczane na kartach tytułowych oraz
wyobrażenia suwerena na majestacie. Drugim zespo-
łem tematów są wyobrażenia dewocyjno-dydakty-
czne, wreszcie duże bogactwo form zdobniczych: inic-
jałów i bordiur. Nie ulega wątpliwości, że produkcja
drukarska typografa, sprowadzonego do Sewilli z inic-
jatywy królów Hiszpanii, związana być musiała tak
czy inaczej z programem politycznym monarchii oraz
z jej głównymi liniami ideowymi. Tym najpewniej
tłumaczy się częstotliwość występowania motywów he-
raldycznych odnoszących się do królestwa Hiszpanii,
wyobrażenia monarsze oraz bogactwo tematyki dewo-
cyjnej, wśród której odnajdujemy nawet scenę na-
wracania Maurów (il. 2)14. Chociaż zakres treści wy-
dawnictw Stanisława obejmował także literaturę pięk-
ną, naukowo-przyrodniczą, historyczno-kronikarską,
to zespół stosowanych przezeń ilustracji graficznych
koncentruje się wokół wymienionych wyżej spraw,
niejako swą wizualną sugestywnością akcentując
punkty ciężkości hiszpańskiej produkcji typograficz-
nej z końca w. XV.
Dla czytelnika polskiego książka o Stanisławie Po-
laku posiada jeszcze dodatkowy aspekt, albowiem ża-
den spośród polskich typografów nie doczekał się do-
tychczas tak starannej monografii, podpartej tak do-
kładną dokumentacją dzieł graficznych. Należałoby
przeto gorąco postulować, aby omawiane wydawnic-
two dało początek podobnym opracowaniom w zakre-
sie dziejów książki w Polsce. Okazałoby się wówczas
jak wielkim bogactwem w tej dziedzinie dysponujemy
i jak wiele ciekawych osiągnięć artystycznych mamy
do zaprezentowania. Praca Ruppla i Zapióra stanowić
może w tym względzie znakomity wzór do naślado-
wania.
12 Z druku Ludolfo de SAXONIA, Vita Christi, Alcala degę UPDIKE, o. c., s. 104, 109 oraz HIND, o. c., s. 746 — 747.
Henares 1502, repr. RUPPEL — ZAPIÓR, o. c., po s. 164. 14 Por. ilustrację tytułową do dzieła: Ricoldus FLOREN-
13 Na fakt szczególnie częstego występowania motywówTINUS, Improbatio Alcorani, Sevilla 1500, repr. RUPPEL
herbowych we wczesnej grafice hiszpańskiej zwracają uwa— ZAPIOR, o. c., s. 106.
wizerunek obojga królestwa Ferdynanda i Izabelli z
monumentalnym motywem herbowym obojga suwe-
renów, z dzieła Leopolda z Saksonii Vita Ćhristi z
r. 150212. Układ postaci zdaje się być inspirowany
przez wyobrażenia tematu Koronacji Madonny (ii. 1).
Na osobną uwagę zasługują zestawy inicjałów, repro-
dukowanych całymi seriami w układzie alfabetycznym,
tworzących dobrą dokumentację zasobów drukarni w
tym zakresie.
Przeglądając drzeworyty oficyny Stanisława pod
kątem ich wartości ikonograficznych nasuwają się
pewne spostrzeżenia na temat proporcji występowania
określonych tematów. Ważne miejsce zajmują w re-
pertuarze tematycznym monumentalne kompozycje
heraldyczne13, umieszczane na kartach tytułowych oraz
wyobrażenia suwerena na majestacie. Drugim zespo-
łem tematów są wyobrażenia dewocyjno-dydakty-
czne, wreszcie duże bogactwo form zdobniczych: inic-
jałów i bordiur. Nie ulega wątpliwości, że produkcja
drukarska typografa, sprowadzonego do Sewilli z inic-
jatywy królów Hiszpanii, związana być musiała tak
czy inaczej z programem politycznym monarchii oraz
z jej głównymi liniami ideowymi. Tym najpewniej
tłumaczy się częstotliwość występowania motywów he-
raldycznych odnoszących się do królestwa Hiszpanii,
wyobrażenia monarsze oraz bogactwo tematyki dewo-
cyjnej, wśród której odnajdujemy nawet scenę na-
wracania Maurów (il. 2)14. Chociaż zakres treści wy-
dawnictw Stanisława obejmował także literaturę pięk-
ną, naukowo-przyrodniczą, historyczno-kronikarską,
to zespół stosowanych przezeń ilustracji graficznych
koncentruje się wokół wymienionych wyżej spraw,
niejako swą wizualną sugestywnością akcentując
punkty ciężkości hiszpańskiej produkcji typograficz-
nej z końca w. XV.
Dla czytelnika polskiego książka o Stanisławie Po-
laku posiada jeszcze dodatkowy aspekt, albowiem ża-
den spośród polskich typografów nie doczekał się do-
tychczas tak starannej monografii, podpartej tak do-
kładną dokumentacją dzieł graficznych. Należałoby
przeto gorąco postulować, aby omawiane wydawnic-
two dało początek podobnym opracowaniom w zakre-
sie dziejów książki w Polsce. Okazałoby się wówczas
jak wielkim bogactwem w tej dziedzinie dysponujemy
i jak wiele ciekawych osiągnięć artystycznych mamy
do zaprezentowania. Praca Ruppla i Zapióra stanowić
może w tym względzie znakomity wzór do naślado-
wania.
12 Z druku Ludolfo de SAXONIA, Vita Christi, Alcala degę UPDIKE, o. c., s. 104, 109 oraz HIND, o. c., s. 746 — 747.
Henares 1502, repr. RUPPEL — ZAPIÓR, o. c., po s. 164. 14 Por. ilustrację tytułową do dzieła: Ricoldus FLOREN-
13 Na fakt szczególnie częstego występowania motywówTINUS, Improbatio Alcorani, Sevilla 1500, repr. RUPPEL
herbowych we wczesnej grafice hiszpańskiej zwracają uwa— ZAPIOR, o. c., s. 106.