Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (37.1975)

JERZY T. PETRUS


U. 7. Marcin Kober, Anna Maria, 1596, Madryt, klasztor las Descalzas
Reales. (Fot. Patrimonio National)

najpóźniej na r. 1597. Za najbliższy chronologicznie
miniaturze uznany został nie dokończony portret kró-
la ze zbiorów bawarskich, łączony bądź to z nazwis-
kiem Josepha Heintza, bądź Marcina Kobera11 (ił.
2). Pozostawiając na razie otwartą kwestię autorstwa
tego interesującego portretu, stwierdzić należy, że o
ile przedstawienie to bliższe jest wizerunkom pędzla
nadwornego portrecisty Zygmunta III i ich graficz-
nym naśladownictwom, rytowanym przez Giacoma
Franco, Dominica Custosa, Lamberta Cornelisza, Hie-
ronima Wierixa czy Crispina de Passe, o tyle oma-
wiana miniatura ujawnia cechy charakterystyczne dla

nieco późniejszych podobizn tego władcy, powstałych
około r. 1600. Strój i forma zarostu króla mogłyby
pozwolić na uściślenie czasu powstania miniaturo-
wego wizerunku. Szczegóły kostiumologiczne z nie-
wielkimi tylko zmianami pojawiają się jednak na
wszystkich bez mała portretach króla sprzed r. 1600,
ujawniających natomiast przemiany w zaroście szczu-
płej, silnie wydłużonej twarzy, która z czasem uleg-
nie zaokrągleniu. Podobieństwa w sposobie czesania
wąsów dopatrzeć się można w rycinie L. Cornelisza
z r. 1596 12; natomiast kształt brody przypomina, obok
wspomnianego nie dokończonego portretu ze zbiorów

u Bayerische Staatsgemaldesammlungen, nr inw. 2561/
/7032; — RUSZCZYCÓWNA, Portrety Zygmunta III, o.c.,
s. 184—186, il. 23 na s. 185.
12 Muzeum Narodowe w Krakowie (cyt. dalej: MNK),
Zbiory Czartoryskich, nr inw. XV. R. 2257; — Spis rycin

przedstawiających portrety przeważnie polskich osobistości
w zbiorze Emeryka hr Hutten-Czapskiego w Krakowie,
Kraków 1901 (cyt. dalej: Czapski), poz. 2389; — RUSZCZY-
CÓWNA, Portrety Zygmunta III, o.c., s. 173—182, il. 16
na s. 176.

154