DOI Heft:
Nr. 4
DOI Artikel:Kronika Stowarzyszenia Historyków Sztuki
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.48041#0401
KRONIKA STOWARZYSZENIA HISTORYKÓW SZTUKI
działalności w dziedzinie ochrony
zabytków, dr Bohdan Rymaszewski
Czy możliwe jest utrzymanie daw-
nego charakteru dzielnic historycz-
nych? Przeprowadzono kilka inter-
wencji konserwatorskich, np. w
sprawie elementów lapidarialnych
odnalezionych pod tarasem Pałacu
Kazimierzowskiego oraz wysadzonej
śluzy Paniewo na Kanale Augu-
stowskim. Zainicjowano także kry-
tykę konserwatorską poprzez arty-
kuły członków Komisji na łamach
„Ochrony Zabytków” w sprawie
kościoła w Haczowie i pałacu Lu-
bomirskich w Warszawie. Ponadto
kilku członków Oddziału wzięło
udział w objeździe zorganizowanym
w dniu 16.XI. przez Ośrodek Doku-
mentacji Zabytków poświęconym
problematyce „stanu obiektów kon-
serwowanych, przechowywanych w
warunkach pozamuzealnych na te-
renie woj. łódzkiego”. W dalszym
ciągu prowadzone są rozmowy z
PWN, z redakcją Varsavianów, w
sprawie nowej serii wydawniczej
poświęconej popularyzacji zabytków
woj. warszawskiego i białostoc-
kiego.
DZIAŁALNOŚĆ W DZIEDZINIE
POPULARYZACJI SZTUKI:
Muzeum Fukierowskie
W dniu 10 lutego 1973 r. nastą-
piło otwarcie Muzeum. Jako pierw-
szą zorganizowano wystawę ze zbio-
rów Muzeum Rolnictwa w Buda-
peszcie pt. „Winorośl i wino w
ekslibrisie”. Oprócz stałej ekspozy-
cji pamiątek po rodzinie Fukierów,
umieszczonej w lokalu na parterze,
zorganizowano dalsze 6 wystaw:
„Grafika J. P. Norblina — ze zbio-
rów SHS” (koniec marca — do 20
maja 1973 r.); — „Warszawa w ry-
sunku i akwareli malarzy XIX wie-
ku” (9.IV.—30.V.1973 r.) — ze zbio-
' rów Muzeum Narodowego w War-
szawie; — Batiki Hildę Vonck z
Antwerpii, eksponowane następnie
w listopadzie 1974 r. w Muzeum
Włókienniczym w Łodzi, a w końcu
grudnia tego roku w lokalu SHS
w Krakowie; — „Le bon ton”, czyli
moda paryska połowy XIX w. ze
zbiorów SHS; — wystawa tkanin
dekoracyjnych o motywach histo-
rycznych, użyczonych przez Cepe-
lię; — „40-lecie działalności SHS”,
od listopada 1974 r. do marca 1975 r.
Muzeum w Niedzicy jest
udostępnione dla ruchu turystycz-
nego mimo remontu i w r. 1973
zamek w Niedzicy zwiedziło 150 000
osób, w tym 80 000 młodzieży szkol-
nej (dla porównania — w 1969 r.
ilość zwiedzających wyniosła 95.000
osób). Zwiedzającym udostępniono
9 sal wystawowych: stała ekspozy-
cja historyczna zajmująca dotych-
czas 4 sale, została powiększona o
kolekcję narzędzi tortur, natomiast
stała ekspozycja etnograficzna po-
została bez zmian. Od lipca do paź-
dziernika 1973 r. czynna była wy-
stawa pt. „Współczesna rzeźba lu-
dowa Karpat polskich”, zorganizo-
wana wspólnie z Muzeum w No-
wym Sączu. Kontynuowano prace
przy inwentaryzacji zbiorów. Wy-
konano dokumentację fotograficzną
znacznej części eksponatów, założo-
no karty inwentarzowe, uzupełnio-
no wpisy do ksiąg. Z myślą o po-
większeniu powierzchni ekspozycyj-
nej Muzeum, rozpoczęto starania o
adaptowanie do celów wystawo-
wych zabytkowego spichlerza znaj-
dującego się koło Zamku.
W ramach akcji oświatowej u-
dostępniono Muzeum do zwiedzania
w godzinach wieczornych uczestni-
kom Międzynarodowego Spływu
Kajakowego na Dunajcu oraz Mię-
dzynarodowemu Obozowi Studen-
tów. Zamek gościł kilka ekip fil-
mowych i telewizyjnych. Wytwór-
nia Filmów Oświatowych w Łodzi
realizowała w październiku film pt.
„Niedzica”, ekipa Telewizji Kra-
kowskiej — film „Letnie spotka-
nia”, natomiast Wytwórnia Filmów
Dokumentalnych — Krótkometrażo-
wy film muzyczny rozgrywający
się na tle Zamku. W 1974 r. Mu-
zeum w Niedzicy zwiedziło 149 000
osób, w tym około 80.000 młodzieży
szkolnej. Udostępniono zwiedzają-
cym 8 sal wystawowych mieszczą-
cych stałą ekspozycję historyczną i
etnograficzną. Zakupiono do zbio-
rów 84 eskponaty, w tym pierwszy
obiekt przyszłego skansenu spiskiego
— drewnianą chałupę ze wsi Łap-
szanka. Całkowicie została zakoń-
czona inwentaryzacja zbiorów et-
nograficznych. Prawie jedna trzecia
nowo wydanego folderu o zamku w
Niedzicy (9.304 egz.) została już
sprzedana. Podjęte zostały starania
o wydanie folderu w kilku wer-
sjach językowych.
Wystawy czasowe
w Oddziałach
Akcja wystaw czasowych była
realizowana według zamierzeń tylko
w Oddziale Krakowskim. W po-
równaniu z latami ubiegłymi nastą-
pił zdecydowany spadek liczby wy-
staw, bowiem łącznie zorganizowa-
no ich tylko 18, podczas gdy w
ubiegłej kadencji — 40. Dziwić mo-
że, że z organizacji wystaw czaso-
wych zrezygnował Oddział War-
szawski. Należy jednak sądzić, że
w nowym lokalu Oddział Warszaw-
ski będzie miał odpowiednie wa -
runki do podjęcia zarzuconej formy
popularyzacji sztuki.
Odczyty o sztuce
Jedną z ważniejszych form dzia-
łalności popularyzatorskiej w Od-
działach pozostaje nadal akcja od-
czytowa. Liczba wygłoszonych od-
czytów z roku na rok wykazywała
tendencje spadkowe (1969 — 641,
1970 — 469, 1971 — 380, 1972 — 290,
1973 — 224). W 1974 r. nastąpił jed-
nak wzrost liczby odczytów, która
doszła do 280. Zwraca uwagę dobra
praca Oddziału Poznańskiego i Kie-
leckiego. Niepokoi Oddział Gdański.
Oddział Krakowski nie prowadził
w zasadzie nigdy tej formy popu-
laryzacji, koncentrując się z po-
wodzeniem na innych formach.
Zestawienie odczytów popularnych
o sztuce
Oddział
1973
1974
Gdański
—
Kielecki
14
54
Krakowski
2
4
Lubelski
12
25
Łódzki
15
33
Poznański
64
68
Rzeszowski
18
8
Toruński
5
9
Warszawski
32
65
Wrocławski
62
14
224
280
Filmy
W 1973 r. Oddział Krakowski
zorganizował w lokalu Stowarzy-
szenia 14 pokazów filmowych, w
których uczestniczyło ponad 580
osób. Tematyka filmów obejmowa-
ła: sztukę i kulturę francuską, sztu-
kę i kulturę Szwajcarii, filmy fa-
bularne radzieckie, filmy o Maksie
Reinhardcie, filmy Claude Cha-
brola połączone z prelekcjami,
„Wesele” Wajdy i inne. W 1974 r.
zorganizował 7 następnych pokazów
filmowych poświęconych m.in. sztu-
ce „Dzikiego Zachodu”, architektu-
rze i sztuce Paryża itp. Ponadto
zorganizował sympozjum na temat
ekspresjonizmu w filmie niemiec-
kim połączone z wyświetlaniem fil-
mów. Oddział Wrocławski nawiązał
współpracę z Wytwórnią Filmów
Oświatowych — zaakceptowano do
realizacji tematy o zabytkach Śląs-
ka, udzielono pomocy merytorycz-
nej. W zorganizowanych przez Od-
dział pokazach filmowych wzięło u-
dział 155 osób.
Inne akcje
popularyzatorskie
W latach 1973—74 członkowie
Oddziału Lubelskiego kontynuują w
383
działalności w dziedzinie ochrony
zabytków, dr Bohdan Rymaszewski
Czy możliwe jest utrzymanie daw-
nego charakteru dzielnic historycz-
nych? Przeprowadzono kilka inter-
wencji konserwatorskich, np. w
sprawie elementów lapidarialnych
odnalezionych pod tarasem Pałacu
Kazimierzowskiego oraz wysadzonej
śluzy Paniewo na Kanale Augu-
stowskim. Zainicjowano także kry-
tykę konserwatorską poprzez arty-
kuły członków Komisji na łamach
„Ochrony Zabytków” w sprawie
kościoła w Haczowie i pałacu Lu-
bomirskich w Warszawie. Ponadto
kilku członków Oddziału wzięło
udział w objeździe zorganizowanym
w dniu 16.XI. przez Ośrodek Doku-
mentacji Zabytków poświęconym
problematyce „stanu obiektów kon-
serwowanych, przechowywanych w
warunkach pozamuzealnych na te-
renie woj. łódzkiego”. W dalszym
ciągu prowadzone są rozmowy z
PWN, z redakcją Varsavianów, w
sprawie nowej serii wydawniczej
poświęconej popularyzacji zabytków
woj. warszawskiego i białostoc-
kiego.
DZIAŁALNOŚĆ W DZIEDZINIE
POPULARYZACJI SZTUKI:
Muzeum Fukierowskie
W dniu 10 lutego 1973 r. nastą-
piło otwarcie Muzeum. Jako pierw-
szą zorganizowano wystawę ze zbio-
rów Muzeum Rolnictwa w Buda-
peszcie pt. „Winorośl i wino w
ekslibrisie”. Oprócz stałej ekspozy-
cji pamiątek po rodzinie Fukierów,
umieszczonej w lokalu na parterze,
zorganizowano dalsze 6 wystaw:
„Grafika J. P. Norblina — ze zbio-
rów SHS” (koniec marca — do 20
maja 1973 r.); — „Warszawa w ry-
sunku i akwareli malarzy XIX wie-
ku” (9.IV.—30.V.1973 r.) — ze zbio-
' rów Muzeum Narodowego w War-
szawie; — Batiki Hildę Vonck z
Antwerpii, eksponowane następnie
w listopadzie 1974 r. w Muzeum
Włókienniczym w Łodzi, a w końcu
grudnia tego roku w lokalu SHS
w Krakowie; — „Le bon ton”, czyli
moda paryska połowy XIX w. ze
zbiorów SHS; — wystawa tkanin
dekoracyjnych o motywach histo-
rycznych, użyczonych przez Cepe-
lię; — „40-lecie działalności SHS”,
od listopada 1974 r. do marca 1975 r.
Muzeum w Niedzicy jest
udostępnione dla ruchu turystycz-
nego mimo remontu i w r. 1973
zamek w Niedzicy zwiedziło 150 000
osób, w tym 80 000 młodzieży szkol-
nej (dla porównania — w 1969 r.
ilość zwiedzających wyniosła 95.000
osób). Zwiedzającym udostępniono
9 sal wystawowych: stała ekspozy-
cja historyczna zajmująca dotych-
czas 4 sale, została powiększona o
kolekcję narzędzi tortur, natomiast
stała ekspozycja etnograficzna po-
została bez zmian. Od lipca do paź-
dziernika 1973 r. czynna była wy-
stawa pt. „Współczesna rzeźba lu-
dowa Karpat polskich”, zorganizo-
wana wspólnie z Muzeum w No-
wym Sączu. Kontynuowano prace
przy inwentaryzacji zbiorów. Wy-
konano dokumentację fotograficzną
znacznej części eksponatów, założo-
no karty inwentarzowe, uzupełnio-
no wpisy do ksiąg. Z myślą o po-
większeniu powierzchni ekspozycyj-
nej Muzeum, rozpoczęto starania o
adaptowanie do celów wystawo-
wych zabytkowego spichlerza znaj-
dującego się koło Zamku.
W ramach akcji oświatowej u-
dostępniono Muzeum do zwiedzania
w godzinach wieczornych uczestni-
kom Międzynarodowego Spływu
Kajakowego na Dunajcu oraz Mię-
dzynarodowemu Obozowi Studen-
tów. Zamek gościł kilka ekip fil-
mowych i telewizyjnych. Wytwór-
nia Filmów Oświatowych w Łodzi
realizowała w październiku film pt.
„Niedzica”, ekipa Telewizji Kra-
kowskiej — film „Letnie spotka-
nia”, natomiast Wytwórnia Filmów
Dokumentalnych — Krótkometrażo-
wy film muzyczny rozgrywający
się na tle Zamku. W 1974 r. Mu-
zeum w Niedzicy zwiedziło 149 000
osób, w tym około 80.000 młodzieży
szkolnej. Udostępniono zwiedzają-
cym 8 sal wystawowych mieszczą-
cych stałą ekspozycję historyczną i
etnograficzną. Zakupiono do zbio-
rów 84 eskponaty, w tym pierwszy
obiekt przyszłego skansenu spiskiego
— drewnianą chałupę ze wsi Łap-
szanka. Całkowicie została zakoń-
czona inwentaryzacja zbiorów et-
nograficznych. Prawie jedna trzecia
nowo wydanego folderu o zamku w
Niedzicy (9.304 egz.) została już
sprzedana. Podjęte zostały starania
o wydanie folderu w kilku wer-
sjach językowych.
Wystawy czasowe
w Oddziałach
Akcja wystaw czasowych była
realizowana według zamierzeń tylko
w Oddziale Krakowskim. W po-
równaniu z latami ubiegłymi nastą-
pił zdecydowany spadek liczby wy-
staw, bowiem łącznie zorganizowa-
no ich tylko 18, podczas gdy w
ubiegłej kadencji — 40. Dziwić mo-
że, że z organizacji wystaw czaso-
wych zrezygnował Oddział War-
szawski. Należy jednak sądzić, że
w nowym lokalu Oddział Warszaw-
ski będzie miał odpowiednie wa -
runki do podjęcia zarzuconej formy
popularyzacji sztuki.
Odczyty o sztuce
Jedną z ważniejszych form dzia-
łalności popularyzatorskiej w Od-
działach pozostaje nadal akcja od-
czytowa. Liczba wygłoszonych od-
czytów z roku na rok wykazywała
tendencje spadkowe (1969 — 641,
1970 — 469, 1971 — 380, 1972 — 290,
1973 — 224). W 1974 r. nastąpił jed-
nak wzrost liczby odczytów, która
doszła do 280. Zwraca uwagę dobra
praca Oddziału Poznańskiego i Kie-
leckiego. Niepokoi Oddział Gdański.
Oddział Krakowski nie prowadził
w zasadzie nigdy tej formy popu-
laryzacji, koncentrując się z po-
wodzeniem na innych formach.
Zestawienie odczytów popularnych
o sztuce
Oddział
1973
1974
Gdański
—
Kielecki
14
54
Krakowski
2
4
Lubelski
12
25
Łódzki
15
33
Poznański
64
68
Rzeszowski
18
8
Toruński
5
9
Warszawski
32
65
Wrocławski
62
14
224
280
Filmy
W 1973 r. Oddział Krakowski
zorganizował w lokalu Stowarzy-
szenia 14 pokazów filmowych, w
których uczestniczyło ponad 580
osób. Tematyka filmów obejmowa-
ła: sztukę i kulturę francuską, sztu-
kę i kulturę Szwajcarii, filmy fa-
bularne radzieckie, filmy o Maksie
Reinhardcie, filmy Claude Cha-
brola połączone z prelekcjami,
„Wesele” Wajdy i inne. W 1974 r.
zorganizował 7 następnych pokazów
filmowych poświęconych m.in. sztu-
ce „Dzikiego Zachodu”, architektu-
rze i sztuce Paryża itp. Ponadto
zorganizował sympozjum na temat
ekspresjonizmu w filmie niemiec-
kim połączone z wyświetlaniem fil-
mów. Oddział Wrocławski nawiązał
współpracę z Wytwórnią Filmów
Oświatowych — zaakceptowano do
realizacji tematy o zabytkach Śląs-
ka, udzielono pomocy merytorycz-
nej. W zorganizowanych przez Od-
dział pokazach filmowych wzięło u-
dział 155 osób.
Inne akcje
popularyzatorskie
W latach 1973—74 członkowie
Oddziału Lubelskiego kontynuują w
383