DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:Lileyko, Jerzy: Władysławowski Pokój Marmurowy na Zamku Królewskim w Warszawie i jego twórcy - Giovanni Battista Gisleni i Peter Danckers de Rij
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.48041#0027
POKÓJ MARMUROWY NA ZAMKU KRÓLEWSKIM W WARSZAWIE
I1.8.G.B. Gisleni, projekt stropu do Pokoju Marmurowego (?).
Śzkicownik drezdeński. (Fot. IS PAN)
ki do wody fl. 10; Od chędożenia tego pieca, który
trzy towarzysze przez dwa dni chędożyli przychodzi
fl. 24 [...] Item ten piec znowu rozbierany i także
chędożony, na miejsce swoje postawiony przychodzi
fl. JO27. Informacje te uzupełnią rachunek Hanusa
Hanke, stolarza i syncerza króla JMci, który w 1640 r.
wykonał 8 galauny do spiżowego pieca i kapitel. Do
tegoż pieca herb jako i lewkowe głowy i cyradu pos-
połu28. Były to niewątpliwie rzeźbione, drewniane
modele, służące do wykonania form, z których lud-
wisarz odlewał poszczególne elementy pieca.
Z przytoczonych rachunków dowiadujemy się, że
piec zdobiły kolumny lub pilastry z kapitelami, kar-
tusz herbowy oraz lewkowe głowy — być może, peł-
niące funkcję kurków. Zainstalowanie tego oryginal-
nego pieca napotkało na trudności techniczne, skoro
trzeba było go rozbierać i składać powtórnie. Nie
wiemy, czy opisany przez Jarzębskiego komin jak
fontana / z metalu kształtny... można identyfikować
ze spiżowym piecem wspomnianym w rachunkach.
Jednakże cytowane rachunki ludwisarza ujęte są w
regestrze obejmującym szereg rozmaitych prac wy-
konywanych przez niego w latach 1636—43. Oprócz
wspomnianego już spiżowego pieca nie znajdujemy
27 Sztokholm, Riksarkivet, sygn. Extr. IX, 83. Wypis ten
zawdzięczam p. mgr Wandzie Szaniawskiej, której w tym
miejscu serdecznie dziękuję.
tam żadnej wzmianki o metalowym kominku. Wie-
my już, że w 1643 r. Pokój Marmurowy był ukoń-
czony. Kominek, czy też piec, musiał więc być wyko-
nany wcześniej. Nawet jeśli metalowy kominek zo-
stał wykonany przez kogoś innego, trudno sobie wyo-
brazić, ażeby choćby przy jego montażu nie był za-
trudniony zamkowy ludwisarz. Ponadto, data ra-
chunku 1641 oraz uwaga, że spiżowy piec przeznaczo-
ny był do Pokoju pozwalają wysunąć ostrożną hipo-
tezę, że opis Jarzębskiego i wzmianki w rachunkach
odnoszą się do tej samej rzeczy. Nie był to zapewne
piec do ogrzewania wody, lecz dekoracyjny sprzęt łą-
czący w sobie, na zasadzie barokowych kontrastów,
elementy kominka i fontanny, a więc elementy ognia
i wody. O jego wyglądzie i ostatecznym przeznacze-
niu mogą rozstrzygnąć nieznane dotychczas doku-
menty, które być może, zostaną ujawnione w przysz-
łości.
Z opisu w lustracjach z 1696 i 1769 r. wynika, że
■strop nie był drewniany, lecz gipsowy, zapewne po-
dzielony ramami, czy też jak to określono w 1769 r.
dwoma gzymsami, na pola wypełnione niegdyś malo-
widłami. Ramy te były złocone i prawdopodobnie
ozdobione dekoracją sztukatorską. Kompozycja archi-
28 ibidem, s. 5: Regestr stolarza i snicerza JKMci do
Zamku Warszawskiego za rozkazaniem JKM zrobione od
roku 1637, aż do dnia 1 Augusti Anni 1641.
19
I1.8.G.B. Gisleni, projekt stropu do Pokoju Marmurowego (?).
Śzkicownik drezdeński. (Fot. IS PAN)
ki do wody fl. 10; Od chędożenia tego pieca, który
trzy towarzysze przez dwa dni chędożyli przychodzi
fl. 24 [...] Item ten piec znowu rozbierany i także
chędożony, na miejsce swoje postawiony przychodzi
fl. JO27. Informacje te uzupełnią rachunek Hanusa
Hanke, stolarza i syncerza króla JMci, który w 1640 r.
wykonał 8 galauny do spiżowego pieca i kapitel. Do
tegoż pieca herb jako i lewkowe głowy i cyradu pos-
połu28. Były to niewątpliwie rzeźbione, drewniane
modele, służące do wykonania form, z których lud-
wisarz odlewał poszczególne elementy pieca.
Z przytoczonych rachunków dowiadujemy się, że
piec zdobiły kolumny lub pilastry z kapitelami, kar-
tusz herbowy oraz lewkowe głowy — być może, peł-
niące funkcję kurków. Zainstalowanie tego oryginal-
nego pieca napotkało na trudności techniczne, skoro
trzeba było go rozbierać i składać powtórnie. Nie
wiemy, czy opisany przez Jarzębskiego komin jak
fontana / z metalu kształtny... można identyfikować
ze spiżowym piecem wspomnianym w rachunkach.
Jednakże cytowane rachunki ludwisarza ujęte są w
regestrze obejmującym szereg rozmaitych prac wy-
konywanych przez niego w latach 1636—43. Oprócz
wspomnianego już spiżowego pieca nie znajdujemy
27 Sztokholm, Riksarkivet, sygn. Extr. IX, 83. Wypis ten
zawdzięczam p. mgr Wandzie Szaniawskiej, której w tym
miejscu serdecznie dziękuję.
tam żadnej wzmianki o metalowym kominku. Wie-
my już, że w 1643 r. Pokój Marmurowy był ukoń-
czony. Kominek, czy też piec, musiał więc być wyko-
nany wcześniej. Nawet jeśli metalowy kominek zo-
stał wykonany przez kogoś innego, trudno sobie wyo-
brazić, ażeby choćby przy jego montażu nie był za-
trudniony zamkowy ludwisarz. Ponadto, data ra-
chunku 1641 oraz uwaga, że spiżowy piec przeznaczo-
ny był do Pokoju pozwalają wysunąć ostrożną hipo-
tezę, że opis Jarzębskiego i wzmianki w rachunkach
odnoszą się do tej samej rzeczy. Nie był to zapewne
piec do ogrzewania wody, lecz dekoracyjny sprzęt łą-
czący w sobie, na zasadzie barokowych kontrastów,
elementy kominka i fontanny, a więc elementy ognia
i wody. O jego wyglądzie i ostatecznym przeznacze-
niu mogą rozstrzygnąć nieznane dotychczas doku-
menty, które być może, zostaną ujawnione w przysz-
łości.
Z opisu w lustracjach z 1696 i 1769 r. wynika, że
■strop nie był drewniany, lecz gipsowy, zapewne po-
dzielony ramami, czy też jak to określono w 1769 r.
dwoma gzymsami, na pola wypełnione niegdyś malo-
widłami. Ramy te były złocone i prawdopodobnie
ozdobione dekoracją sztukatorską. Kompozycja archi-
28 ibidem, s. 5: Regestr stolarza i snicerza JKMci do
Zamku Warszawskiego za rozkazaniem JKM zrobione od
roku 1637, aż do dnia 1 Augusti Anni 1641.
19