DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:Mytariewa, Kira W.: O dwóch odnalezionych monumentalnych kompozycjach Franciszka Smuglewicza
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.48041#0044
KIRA W. MYTARIEWA
II. 6. Kościół św. Stanisława w Leningradzie
demii Sztuk Pięknych w Petersburgu w latach 1823-29.
Obraz zaś Smuglewicza, ś. Stanisław, który oglądałem
w kaplicy tegoż samego imienia księdza metropolity
Siestrzeńcewicza, położonej w części miasta zwanej
„bolszaja kałomna”, był wcale dobrze wykonanym...,
pisał8.
O ile w katedrze wileńskiej obraz znajdował się
stosunkowo krótko (około 30 lat), w kościele Sw. Sta-
nisława pozostawał ponad sto lat. Dopiero w r. 1935
trafił do składnicy muzealnej Ermitażu, gdzie był za-
notowany jako kompozycja nieznanego malarza
XVIII w. Święty przed królem. W r. 1948 obraz prze-
kazano do Działu Sztuki Zachodnioeuropejskiej, gdzie
dokonano opisu, analizy tematu i wciągnięto do in-
wentarza (G.E. Nr 9619) jako obraz nieznanego pol-
skiego malarza XVIII w. Święty Stanisław napomi-
nający polskiego króla Bolesława Chrobrego. Po zin-
wentaryzowaniu obraz nawinięto na wałek, przy roz-
wijaniu zaś tego wałka autorce artykułu udało się go
zobaczyć i zidentyfikować jako dzieło Smuglewicza.
Obecnie, w oczekiwaniu na gruntowną restaurację,
co wiąże się z wielkim nakładem pracy, obraz podda-
wany jest wstępnym zabiegom konserwatorskim. Na
8 W. SMOKOWSKI, Walenty Wańkowicz [w:] Album
warszawskie, zebrane staraniem K. W. Wójcickiego, War-
szawa 1845, s. 158.
razie wobec nie najlepszego stanu zachowania trudno
jest w sp>osób obiektywny ocenić jego zalety i wady.
Można tylko stwierdzić, że tak jak większość kompo-
zycji religijnych Smuglewicza jest to wielki obraz o
3,49 m wysokości i 2,65 m szerokości, półkoliście zam-
knięty u góry, i że przedstawia króla polskiego Bole-
sława II Śmiałego i kanonizowanego biskupa krako-
wskiego, św. Stanisława, w momencie gdy święty
wskazując palcem niebo poucza króla, czyniąc mu
wymówki za niewłaściwe postępowanie i popełniane
niesprawiedliwości. Kompozycja jest rygorystycznie
zrównoważona: z lewej strony siedzi na tronie pod-
pierając głowę ręką i jakby zasmucony Bolesław Śmia-
ły w czerwonym, podbitym gronostajami płaszczu, a
za nim postacie na tle draperii; z prawej, również w
otoczeniu postaci, na tle budowli stoi przemawiający
święty Stanisław. Postacie są statyczne i nacechowane
prawdziwym monumentalizmem. Za wcześnie jest
mówić o kolorycie, sposobie wykonania — to się uja-
wni dopiero po przeprowadzeniu restauracji. Zamiesz-
czone tu reprodukcje pozwolą zorientować się w jego
obecnym wyglądzie.
W ten sposób po raz pierwszy doczekały się repro-
dukowania i omówienia dwie nonumentalne prace
Smuglewicza, które uchodziły za zaginione.
Przekład z rosyjskiego
Janusz Derwojed
36
II. 6. Kościół św. Stanisława w Leningradzie
demii Sztuk Pięknych w Petersburgu w latach 1823-29.
Obraz zaś Smuglewicza, ś. Stanisław, który oglądałem
w kaplicy tegoż samego imienia księdza metropolity
Siestrzeńcewicza, położonej w części miasta zwanej
„bolszaja kałomna”, był wcale dobrze wykonanym...,
pisał8.
O ile w katedrze wileńskiej obraz znajdował się
stosunkowo krótko (około 30 lat), w kościele Sw. Sta-
nisława pozostawał ponad sto lat. Dopiero w r. 1935
trafił do składnicy muzealnej Ermitażu, gdzie był za-
notowany jako kompozycja nieznanego malarza
XVIII w. Święty przed królem. W r. 1948 obraz prze-
kazano do Działu Sztuki Zachodnioeuropejskiej, gdzie
dokonano opisu, analizy tematu i wciągnięto do in-
wentarza (G.E. Nr 9619) jako obraz nieznanego pol-
skiego malarza XVIII w. Święty Stanisław napomi-
nający polskiego króla Bolesława Chrobrego. Po zin-
wentaryzowaniu obraz nawinięto na wałek, przy roz-
wijaniu zaś tego wałka autorce artykułu udało się go
zobaczyć i zidentyfikować jako dzieło Smuglewicza.
Obecnie, w oczekiwaniu na gruntowną restaurację,
co wiąże się z wielkim nakładem pracy, obraz podda-
wany jest wstępnym zabiegom konserwatorskim. Na
8 W. SMOKOWSKI, Walenty Wańkowicz [w:] Album
warszawskie, zebrane staraniem K. W. Wójcickiego, War-
szawa 1845, s. 158.
razie wobec nie najlepszego stanu zachowania trudno
jest w sp>osób obiektywny ocenić jego zalety i wady.
Można tylko stwierdzić, że tak jak większość kompo-
zycji religijnych Smuglewicza jest to wielki obraz o
3,49 m wysokości i 2,65 m szerokości, półkoliście zam-
knięty u góry, i że przedstawia króla polskiego Bole-
sława II Śmiałego i kanonizowanego biskupa krako-
wskiego, św. Stanisława, w momencie gdy święty
wskazując palcem niebo poucza króla, czyniąc mu
wymówki za niewłaściwe postępowanie i popełniane
niesprawiedliwości. Kompozycja jest rygorystycznie
zrównoważona: z lewej strony siedzi na tronie pod-
pierając głowę ręką i jakby zasmucony Bolesław Śmia-
ły w czerwonym, podbitym gronostajami płaszczu, a
za nim postacie na tle draperii; z prawej, również w
otoczeniu postaci, na tle budowli stoi przemawiający
święty Stanisław. Postacie są statyczne i nacechowane
prawdziwym monumentalizmem. Za wcześnie jest
mówić o kolorycie, sposobie wykonania — to się uja-
wni dopiero po przeprowadzeniu restauracji. Zamiesz-
czone tu reprodukcje pozwolą zorientować się w jego
obecnym wyglądzie.
W ten sposób po raz pierwszy doczekały się repro-
dukowania i omówienia dwie nonumentalne prace
Smuglewicza, które uchodziły za zaginione.
Przekład z rosyjskiego
Janusz Derwojed
36