DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:Mytariewa, Kira W.: Tematyka syberyjska w twórczości Damela
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.48041#0049
TEMATYKA SYBERYJSKA W TWÓRCZOŚCI DAMELA
II. 5. Portret protopopa Feliciena, Muzeum Sztuki
w Kownie
II. 6. Portret szefa policji w Tobolsku Kriwonogowa,
Muzeum Sztuki w Kownie
Rysunki te ofiarował Muzeum w 1927 r. były jego
dyrektor profesor P. Galaune, który je kupił od osoby
prywatnej.
W tej galerii rysunkowych portretów najwybitniej-
szą i najbardziej interesującą postacią jest kapitan
Rikord. Piotr Iwanowicz Rikord (1776—1855) był
znanym rosyjskim podróżnikiem morskim, członkiem
— korespondentem Petersburskiej Akademii Nauk.
W jego długim i pełnym wydarzeń życiu jednym z
epizodów był pięcioletni pobyt na Kamczatce, gdzie
jako jej nalczelnik rozwinął ożywioną, wysoko przez
współczesnych ocenianą działalność.
Zajmował się oddanym jego pieczy półwyspem z
energią i uczciwością, jakie cechowały całą jego dzia-
łalność [...] Rzetelny stosunek do spraw, nieustające
zabiegi o pomyślność ludności podlegającej jego wła-
dzy, a zwłaszcza życzliwość dla ludzi, którą przesią-
knięte były jego poczynania, przyniosły korzystne re-
zultaty, pisał o nim W. Wagin7.
W rysunkach Damela Rikord jest zgrabnym, nie-
wysokiego wzrostu mężczyzną w średnim wieku, we
fraku, z dość dużą głową. Wyrazisty, charakterysty-
czny profil pozwala domyślać się cech, które z jeszcze
7 Ibidem, t. 2, s. 39.
większą mocą występują w portretach Rikorda z
ostatnich lat jego życia. Na twarzy błąka się dobro-
duszny uśmiech, ręce wyciągnięte do przodu sugerują,
że zwraca się do niewidocznego rozmówcy. Obok ry-
sunku wyraźny napis w języku francuskim Mr Ricard
Capitaine Comandor et ci-devant Comandant aux
Kamtschatka, le 10 de Juine 1823 a Tobolsk. Data jest
postawiona dwukrotnie — w tekście napisana tuszem,
u dołu ołówkiem, słabo widoczna. Odnosi się wraże-
nie, że zapis ołówkowy powstał równocześnie z ry-
sunkiem, natomiast tuszem mógł być, tą samą ręką,
naniesiony później. Nie ma natomiast wątpliwości, że
rysunek został wykonany z natury i opatrzony pod-
pisem dla pamięci. Jednakże zestawienie daty z ry-
sunku z wiadomościami życiorysowymi Damela, przy-
toczonymi przez Szemesza, zmusza do refleksji. Sze-
mesz, a zą nim inni biografowie artysty przyjmując
za podstawę „Dziennik” Damela uważają rok 1822 za
rok powrotu z Syberii. Ale ten sam Szemesz stwierdza
w swym artykule, że syberyjski dziennik wrażeń i
wypadków był z początku starannie i drobiazgowo,
potem niedbale utrzymywany5, w liście zaś do J. I.
Kraszewskiego przyznaje, że artykuł, w którym wy-
8 „Athenaeum” 1842, t. 2, s. 173.
41
II. 5. Portret protopopa Feliciena, Muzeum Sztuki
w Kownie
II. 6. Portret szefa policji w Tobolsku Kriwonogowa,
Muzeum Sztuki w Kownie
Rysunki te ofiarował Muzeum w 1927 r. były jego
dyrektor profesor P. Galaune, który je kupił od osoby
prywatnej.
W tej galerii rysunkowych portretów najwybitniej-
szą i najbardziej interesującą postacią jest kapitan
Rikord. Piotr Iwanowicz Rikord (1776—1855) był
znanym rosyjskim podróżnikiem morskim, członkiem
— korespondentem Petersburskiej Akademii Nauk.
W jego długim i pełnym wydarzeń życiu jednym z
epizodów był pięcioletni pobyt na Kamczatce, gdzie
jako jej nalczelnik rozwinął ożywioną, wysoko przez
współczesnych ocenianą działalność.
Zajmował się oddanym jego pieczy półwyspem z
energią i uczciwością, jakie cechowały całą jego dzia-
łalność [...] Rzetelny stosunek do spraw, nieustające
zabiegi o pomyślność ludności podlegającej jego wła-
dzy, a zwłaszcza życzliwość dla ludzi, którą przesią-
knięte były jego poczynania, przyniosły korzystne re-
zultaty, pisał o nim W. Wagin7.
W rysunkach Damela Rikord jest zgrabnym, nie-
wysokiego wzrostu mężczyzną w średnim wieku, we
fraku, z dość dużą głową. Wyrazisty, charakterysty-
czny profil pozwala domyślać się cech, które z jeszcze
7 Ibidem, t. 2, s. 39.
większą mocą występują w portretach Rikorda z
ostatnich lat jego życia. Na twarzy błąka się dobro-
duszny uśmiech, ręce wyciągnięte do przodu sugerują,
że zwraca się do niewidocznego rozmówcy. Obok ry-
sunku wyraźny napis w języku francuskim Mr Ricard
Capitaine Comandor et ci-devant Comandant aux
Kamtschatka, le 10 de Juine 1823 a Tobolsk. Data jest
postawiona dwukrotnie — w tekście napisana tuszem,
u dołu ołówkiem, słabo widoczna. Odnosi się wraże-
nie, że zapis ołówkowy powstał równocześnie z ry-
sunkiem, natomiast tuszem mógł być, tą samą ręką,
naniesiony później. Nie ma natomiast wątpliwości, że
rysunek został wykonany z natury i opatrzony pod-
pisem dla pamięci. Jednakże zestawienie daty z ry-
sunku z wiadomościami życiorysowymi Damela, przy-
toczonymi przez Szemesza, zmusza do refleksji. Sze-
mesz, a zą nim inni biografowie artysty przyjmując
za podstawę „Dziennik” Damela uważają rok 1822 za
rok powrotu z Syberii. Ale ten sam Szemesz stwierdza
w swym artykule, że syberyjski dziennik wrażeń i
wypadków był z początku starannie i drobiazgowo,
potem niedbale utrzymywany5, w liście zaś do J. I.
Kraszewskiego przyznaje, że artykuł, w którym wy-
8 „Athenaeum” 1842, t. 2, s. 173.
41