DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:Recenzje
DOI Artikel:Chojecka, Ewa: [Rezension von: Aloys Ruppel, Stanislaus Polonus, Polski drukarz i wydawca wczesnej doby w Hiszpanii]
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.48041#0063
RECENZJE
U. 1. Łudolphus de Saxonia, Vita Christi, Alcald de
Henares 1502, wg Ruppel-Zapiór. (Fot. W. Gumuła)
wici roślinnych, umieszczanych malowniczo jako biały
ornament na czarnym tle, stwarzającym wrażenie głębi.
Te miejscowe tradycje form zdobniczych zbiegają się
z podobnymi inspiracjami idącymi z grafiki francus-
kiej, zwłaszcza popularnych modlitewników paryskich
i lyońskich i ich wyrafinowanej dekoracji bor biuro-
wej. Wiemy, że te same formy francuskie docierają za
pośrednictwem Strasburga także do Polski6. Pierwsze
formy renesansowe w grafice oficyny Stanisława po-
jawiają się, podobnie jak to się działo powszechnie,
w obrębie drzeworytów ornamentalnych. Inicjały i
winiety oraz obramienia bordiurowe pierwsze sygna-
lizują nowy zasób form doby Odrodzenia.
Drukarnia Unguta i Stanisława nie posiadała za-
pewne własnego warsztatu drzeworytniczego7, z czego
II. 2. Ricoldus Florentinus, Improbatio Alcorani,
Seuilla 1500, wg Ruppel-Zapiór. (Fot. W. Gumuła)
wynika też pewna niejednolitość stylowa wyposażenia
graficznego omawianych druków. W sumie jednak
świadczą te dzieła o zaawansowanym stopniu rozwoju
techniki 'graficznego zdobienia książki. Spotykamy
tutaj ilustracje o formie nawiązującej do wzorów ni-
derlandzkich8, dzieła oparte o wzory włoskie, jak np.
konturowy, jasny w tonacji drzeworyt Stygmatyzacja
św. Franciszka z r. 14929, którego kreska j!est jednak
nieco bardziej gotycka od krągłych form grafiki wło-
skiej. Drzeworyt ze św. Hieronimem z kolei zawiera
elementy archtektury mauretańskiej z charakterysty-
cznymi wykrojami łuków arkad10. Wreszcie inne ilu-
stracje zbliżają się do form niemalże ludowych, jak
np. wyobrażenie Siostry Łucji w typie dewocyjnej ry-
ciny11. Jednym z najznakomitszych drzeworytów jest
6 Por. E. CHOJECKA, Sztrasburskie drzeworyty inkuna-
bułowe w Krakowie XVI wieku (,,Biul. Hist. Sztuki” XXVIII,
1966, nr 1); najciekawszy zespół hiszpański utrzymany
w tym stylu pochodzi z druku Gaspar GORRICIO, Con-
templaciones sobre el Rosario, Sevilla 1495, repr. RUPPEL
— ZAPlOR, o. c., po s. 96.
7 RUPPEL — ZAPIÓR, o. c., s. 55 — 62, 204 — 206.
a Przykładem może być drzeworyt monarchy na tronie,
zamieszczony [w:] Aegidius COLUMNA, Regimiento de
los principes, Sevilla 1494, repr. RUPPEL — ZAPIÓR, o. c.,
po s. 40; — na niderlandzki charakter drzeworytu zwrócili
uwagę KRISTELLER, o. c., s. 118 oraz BJND, o. c., s.
748 — 749.
9 Repr. RUPPEL — ZAPIÓR o. c., s. 43; — drzeworyt
pochodzi z dzieła: San JERONIMO, Scala caeli, Sevilla 1496.
10 Repr. RUPPEL — ZAPIÓR, o. c., s. 72; — drzeworyt
pochodzi z dzieła: San JERONIMO, Scala caeli, Sevilla 1496.
u Ippolito de ESTE, Transsumptum litterarum..., Sevilla
1501 — 1502 (?), repr. RUPPEL — ZAPIÓR, O. c., S. 155.
55
U. 1. Łudolphus de Saxonia, Vita Christi, Alcald de
Henares 1502, wg Ruppel-Zapiór. (Fot. W. Gumuła)
wici roślinnych, umieszczanych malowniczo jako biały
ornament na czarnym tle, stwarzającym wrażenie głębi.
Te miejscowe tradycje form zdobniczych zbiegają się
z podobnymi inspiracjami idącymi z grafiki francus-
kiej, zwłaszcza popularnych modlitewników paryskich
i lyońskich i ich wyrafinowanej dekoracji bor biuro-
wej. Wiemy, że te same formy francuskie docierają za
pośrednictwem Strasburga także do Polski6. Pierwsze
formy renesansowe w grafice oficyny Stanisława po-
jawiają się, podobnie jak to się działo powszechnie,
w obrębie drzeworytów ornamentalnych. Inicjały i
winiety oraz obramienia bordiurowe pierwsze sygna-
lizują nowy zasób form doby Odrodzenia.
Drukarnia Unguta i Stanisława nie posiadała za-
pewne własnego warsztatu drzeworytniczego7, z czego
II. 2. Ricoldus Florentinus, Improbatio Alcorani,
Seuilla 1500, wg Ruppel-Zapiór. (Fot. W. Gumuła)
wynika też pewna niejednolitość stylowa wyposażenia
graficznego omawianych druków. W sumie jednak
świadczą te dzieła o zaawansowanym stopniu rozwoju
techniki 'graficznego zdobienia książki. Spotykamy
tutaj ilustracje o formie nawiązującej do wzorów ni-
derlandzkich8, dzieła oparte o wzory włoskie, jak np.
konturowy, jasny w tonacji drzeworyt Stygmatyzacja
św. Franciszka z r. 14929, którego kreska j!est jednak
nieco bardziej gotycka od krągłych form grafiki wło-
skiej. Drzeworyt ze św. Hieronimem z kolei zawiera
elementy archtektury mauretańskiej z charakterysty-
cznymi wykrojami łuków arkad10. Wreszcie inne ilu-
stracje zbliżają się do form niemalże ludowych, jak
np. wyobrażenie Siostry Łucji w typie dewocyjnej ry-
ciny11. Jednym z najznakomitszych drzeworytów jest
6 Por. E. CHOJECKA, Sztrasburskie drzeworyty inkuna-
bułowe w Krakowie XVI wieku (,,Biul. Hist. Sztuki” XXVIII,
1966, nr 1); najciekawszy zespół hiszpański utrzymany
w tym stylu pochodzi z druku Gaspar GORRICIO, Con-
templaciones sobre el Rosario, Sevilla 1495, repr. RUPPEL
— ZAPlOR, o. c., po s. 96.
7 RUPPEL — ZAPIÓR, o. c., s. 55 — 62, 204 — 206.
a Przykładem może być drzeworyt monarchy na tronie,
zamieszczony [w:] Aegidius COLUMNA, Regimiento de
los principes, Sevilla 1494, repr. RUPPEL — ZAPIÓR, o. c.,
po s. 40; — na niderlandzki charakter drzeworytu zwrócili
uwagę KRISTELLER, o. c., s. 118 oraz BJND, o. c., s.
748 — 749.
9 Repr. RUPPEL — ZAPIÓR o. c., s. 43; — drzeworyt
pochodzi z dzieła: San JERONIMO, Scala caeli, Sevilla 1496.
10 Repr. RUPPEL — ZAPIÓR, o. c., s. 72; — drzeworyt
pochodzi z dzieła: San JERONIMO, Scala caeli, Sevilla 1496.
u Ippolito de ESTE, Transsumptum litterarum..., Sevilla
1501 — 1502 (?), repr. RUPPEL — ZAPIÓR, O. c., S. 155.
55