DOI issue:
Nr. 2
DOI article:Kronika Stowarzyszenia Historyków Sztuki
DOI article:Krakowski, Piotr: Hiperrealizm czyli realizm fotograficzny
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.48041#0201
KRONIKA STOWARZYSZENIA HISTORYKÓW SZTUKI
ostatecznie definiuje fotograficzny
realizm:
1) wzorem, punktem wyjścia jest
prawie zawsze fotografia lub diapo-
zytyw — '
2) tradycyjna kompozycja zostaje
zastąpiona przez wybór odpowied-
nich wzorów fotograficznych, które
artysta wyświetla na płótnie obra-
zu, a następnie utrwala, malując w
spoisób tradycyjny —
3) w związku z tym schodzi na
plan dalszy znaczenie manualnego
znaku i wiążącego się z nim indy-
widualnego charakteru płótna —
4) przedmiot, postać na obrazie
zostają bardzo precyzyjnie odtwo-
rzone, zgodnie ze wzorem —
5) motywy są z reguły bardzo
powszednie i codzienne i odpowia-
dają powszedniości życia artysty i
jego otoczenia —
6) podkład fotograficzny nie jest
zakamuflowanym środkiem pomo-
cniczym, ale świadomą sytuacją
wyjściową dla obrazu obrazu (Bild
eins Bildes) zgodnie ze skrajnym
sformułowaniem profesora dussel-
dorfskiej akademii, Gerharda Rich-
tera, autora malowanych w latach
1971'—72 „portretów sławnych lu-
dzi”. Zdjęcie fotograficzne nie jest
środkiem pomocniczym dla malar-
stwa, lecz malarstwo środkiem po-
mocniczym dla fotografii, stworzo-
nej przy pomocy malarstwa. Zaś w
innym miejscu: Nie maluję podług
fotografii, maluję fotografię. Tę za-
sadę „iluzja iluzji”, „obraz obrazu”
— dobrze wyjaśnia także inne
stwierdzenie Richtera, że w twór-
czości hiperrealistycznej nie mamy
tego co określamy jako rzeczywis-
tość i tak długo nie ma to cech rze-
czywistości, jak długo nie stanie się
rzeczywistością jako sztuką. Sztuka
nie zdaje relacji o rzeczywistości,
lecz sama jest jedyną obecną rze-
czywistością.
Nowe zjawiska zachodzące we
współczesnej sztuce, które określa-
my najchętniej mianem hiperreali-
zmu nie są czymś niespodziewa-
nym. Przygotowane były w ciągu
ostatnich dziesięciu lat poprzez roz-
wój pop-artu w Ameryce, noiweau
realisme we Francji. Wcześniej, w
dwudziestoleciu międzywojennym
istniała Neue Sachlichkeit, do któ-
rej szczególnie chętnie nawiązują
teraz młodzi artyści niemieccy. W
ciągu ostatnich lat obserwujemy po-
wrót do obiektywnej rzeczywistości
jako podstawowego materiału w
twórczości artystycznej. Aktualnie
nastąpiło jednak przesunięcie ak-
centu z samej przed miotowości na
iluzjonizm, doprowadzony do granic
jak najbardziej skrajnych, do „ilu-
zji iluzji”. To wyostrzenie do gra-
nic możliwości „obiektywu” we
wszystkich planach tak charaktery-
styczne dla nowych realistów stwa-
rza podstawowy element wyobco-
wania i udziwnienia, dzięki czemu
twórczość ta jest dla nas nowa, za-
skakująca i interesująca.
WYKAZ PRAC DOKTORSKICH I MAGISTERSKICH Z ZAKRESU HISTORII SZTUKI
ZA LATA 1960—73
W „Biuletynie Historii Sztuki” R. XV (1953) nr 3/4 s. 132- 138 został opublikowany wykaz prac doktorskich i magister-
skich z zakresu historii sztuki przygotowanych w latach 1944—52 w Uniwersytecie Jagiellońskim, na Wydziale Archi-
tektury Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, w Uniwersytecie Łódzkim
Poznańskim, Toruńskim, Warszawskim w Zakładzie Architektury Polskiej Politechniki Warszawskiej i w Uniwersytecie Wro-
cławskim. Następnie w „Biuletynie Historii Sztuki” R. XXIII (1961) nr 1 i 2 s. 79—84 oraz s. 190—191 zostały opublikowane
wykazy sporządzone przez: Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego, Katedry Historii Sztuki: Katolickiego
Uniwersytetu w Lublinie, Uniwersytetu Poznańskiego i Toruńskiego. Obecnie Stowarzyszenie Historyków Sztuki pod-
jęło inicjatywę publikowania w kolejnych numerach „Biuletynu” wykazów sporządzanych przez poszczególne Uczelnie.
UNIWERSYTET WROCŁAWSKI
Ka/tedra Historii Sztuki
PRACE DOKTORSKIE
Promotor: prof. dr Zbigniew Hor-
nung
R. 1964
Zembaty-Grońska Maria, Tadeusz
Cieślewski-syn, życie i dzieło, Wro-
cław 196'2.
R. 1971
Wrabec Jan, Budownictwo kościelne
na Śląsku w XVIII w.
Promotor: prof. dr Marian More-
lowski
R. 1960
Zlat Mieczysław, Rzeźbiarska i ma-
larska dekoracja ratusza we Wro-
cławiu.
R. 1961
Rudkowski Tadeusz, Mecenat arty-
styczny Fryderyka II i Jerzego II
Piastów brzesko-legnickich, druk.
Mecenat Jerzego II księcia brzes-
kiego [w:] Funkcja dzieła sztuki,
Warszawa 1972, s. 193—>207.
Promotor: doc. dr Janina Orosz
R. 1966
Hanulanka Danuta, Późnogotyckie
sklepienia na Śląsku (1450—1550).
Promotor: prof. dr Zygmunt Swie-
chowski
R. 1967
Arszyński Marian, Późnośredniowie-
czny warsztat budowlany na przy-
kładzie Prus w oparciu o materiały
źródłowe z przełomu XIV i XV w.,
druk. Warsztat budowlany w Pru-
sach około roku 1400, BHS 1967, nr
4, s. 582—584.
R. 1967
Mączeńska-Pilich Krystyna, Tym-
panon fundacyjny z Ołbina na tle
przedstawień o charakterze dona-
cyjnym.
R. 1973
Ziomecka Anna, Śląskie retabula
szafowe w 2. połowie XV w. i w
początkach XVI w.
191
ostatecznie definiuje fotograficzny
realizm:
1) wzorem, punktem wyjścia jest
prawie zawsze fotografia lub diapo-
zytyw — '
2) tradycyjna kompozycja zostaje
zastąpiona przez wybór odpowied-
nich wzorów fotograficznych, które
artysta wyświetla na płótnie obra-
zu, a następnie utrwala, malując w
spoisób tradycyjny —
3) w związku z tym schodzi na
plan dalszy znaczenie manualnego
znaku i wiążącego się z nim indy-
widualnego charakteru płótna —
4) przedmiot, postać na obrazie
zostają bardzo precyzyjnie odtwo-
rzone, zgodnie ze wzorem —
5) motywy są z reguły bardzo
powszednie i codzienne i odpowia-
dają powszedniości życia artysty i
jego otoczenia —
6) podkład fotograficzny nie jest
zakamuflowanym środkiem pomo-
cniczym, ale świadomą sytuacją
wyjściową dla obrazu obrazu (Bild
eins Bildes) zgodnie ze skrajnym
sformułowaniem profesora dussel-
dorfskiej akademii, Gerharda Rich-
tera, autora malowanych w latach
1971'—72 „portretów sławnych lu-
dzi”. Zdjęcie fotograficzne nie jest
środkiem pomocniczym dla malar-
stwa, lecz malarstwo środkiem po-
mocniczym dla fotografii, stworzo-
nej przy pomocy malarstwa. Zaś w
innym miejscu: Nie maluję podług
fotografii, maluję fotografię. Tę za-
sadę „iluzja iluzji”, „obraz obrazu”
— dobrze wyjaśnia także inne
stwierdzenie Richtera, że w twór-
czości hiperrealistycznej nie mamy
tego co określamy jako rzeczywis-
tość i tak długo nie ma to cech rze-
czywistości, jak długo nie stanie się
rzeczywistością jako sztuką. Sztuka
nie zdaje relacji o rzeczywistości,
lecz sama jest jedyną obecną rze-
czywistością.
Nowe zjawiska zachodzące we
współczesnej sztuce, które określa-
my najchętniej mianem hiperreali-
zmu nie są czymś niespodziewa-
nym. Przygotowane były w ciągu
ostatnich dziesięciu lat poprzez roz-
wój pop-artu w Ameryce, noiweau
realisme we Francji. Wcześniej, w
dwudziestoleciu międzywojennym
istniała Neue Sachlichkeit, do któ-
rej szczególnie chętnie nawiązują
teraz młodzi artyści niemieccy. W
ciągu ostatnich lat obserwujemy po-
wrót do obiektywnej rzeczywistości
jako podstawowego materiału w
twórczości artystycznej. Aktualnie
nastąpiło jednak przesunięcie ak-
centu z samej przed miotowości na
iluzjonizm, doprowadzony do granic
jak najbardziej skrajnych, do „ilu-
zji iluzji”. To wyostrzenie do gra-
nic możliwości „obiektywu” we
wszystkich planach tak charaktery-
styczne dla nowych realistów stwa-
rza podstawowy element wyobco-
wania i udziwnienia, dzięki czemu
twórczość ta jest dla nas nowa, za-
skakująca i interesująca.
WYKAZ PRAC DOKTORSKICH I MAGISTERSKICH Z ZAKRESU HISTORII SZTUKI
ZA LATA 1960—73
W „Biuletynie Historii Sztuki” R. XV (1953) nr 3/4 s. 132- 138 został opublikowany wykaz prac doktorskich i magister-
skich z zakresu historii sztuki przygotowanych w latach 1944—52 w Uniwersytecie Jagiellońskim, na Wydziale Archi-
tektury Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, w Uniwersytecie Łódzkim
Poznańskim, Toruńskim, Warszawskim w Zakładzie Architektury Polskiej Politechniki Warszawskiej i w Uniwersytecie Wro-
cławskim. Następnie w „Biuletynie Historii Sztuki” R. XXIII (1961) nr 1 i 2 s. 79—84 oraz s. 190—191 zostały opublikowane
wykazy sporządzone przez: Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego, Katedry Historii Sztuki: Katolickiego
Uniwersytetu w Lublinie, Uniwersytetu Poznańskiego i Toruńskiego. Obecnie Stowarzyszenie Historyków Sztuki pod-
jęło inicjatywę publikowania w kolejnych numerach „Biuletynu” wykazów sporządzanych przez poszczególne Uczelnie.
UNIWERSYTET WROCŁAWSKI
Ka/tedra Historii Sztuki
PRACE DOKTORSKIE
Promotor: prof. dr Zbigniew Hor-
nung
R. 1964
Zembaty-Grońska Maria, Tadeusz
Cieślewski-syn, życie i dzieło, Wro-
cław 196'2.
R. 1971
Wrabec Jan, Budownictwo kościelne
na Śląsku w XVIII w.
Promotor: prof. dr Marian More-
lowski
R. 1960
Zlat Mieczysław, Rzeźbiarska i ma-
larska dekoracja ratusza we Wro-
cławiu.
R. 1961
Rudkowski Tadeusz, Mecenat arty-
styczny Fryderyka II i Jerzego II
Piastów brzesko-legnickich, druk.
Mecenat Jerzego II księcia brzes-
kiego [w:] Funkcja dzieła sztuki,
Warszawa 1972, s. 193—>207.
Promotor: doc. dr Janina Orosz
R. 1966
Hanulanka Danuta, Późnogotyckie
sklepienia na Śląsku (1450—1550).
Promotor: prof. dr Zygmunt Swie-
chowski
R. 1967
Arszyński Marian, Późnośredniowie-
czny warsztat budowlany na przy-
kładzie Prus w oparciu o materiały
źródłowe z przełomu XIV i XV w.,
druk. Warsztat budowlany w Pru-
sach około roku 1400, BHS 1967, nr
4, s. 582—584.
R. 1967
Mączeńska-Pilich Krystyna, Tym-
panon fundacyjny z Ołbina na tle
przedstawień o charakterze dona-
cyjnym.
R. 1973
Ziomecka Anna, Śląskie retabula
szafowe w 2. połowie XV w. i w
początkach XVI w.
191