DOI Heft:
Nr. 4
DOI Artikel:Muzea - wystawy
DOI Artikel:Majewska-Maszkowska, Bożenna; Bobrow, Ryszard: Muzea - Społeczeństwu: wystawy w Muezeum Narodowm w Warszawie w XXX-leciu PRL
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.48041#0390
MUZEA — WYSTAWY
przez UNESCO i Światową Radę Pokoju (np. Micha-
ła Anioła, Rembrandta, Chopina, Gutenberga, Curie-
-Skłodowskiej i Kopernika). Muzea centralne utrzy-
mują stałą współpracę z zagranicznymi instytucjami
konserwatorskimi i naukowymi oraz prowadzą wy-
mianę wydawnictw naukowych z instytucjami i mu-
zeami z całego świata.
Przykładami są także: badania archeologiczne w
basenie Morza Śródziemnego prowadzone przez prof.
dra Kazimierza Michałowskiego z Muzeum Narodo-
wego w Warszawie (Krym — Mirmeki, Syria — Pal-
myra, Egipt — Aleksandria, Atrib, Deir-el-Bahari,
Cypr — Nea Paphos, Sudan — Dongola, Kadero, Fa-
ras, tu odniesieniem była stała ekspozycja w Muzeum
— „Freski z Faras”); badania w zachodniej Afryce
prowadzone przez Muzeum Narodowe w Szczecinie
(Gwinea — badania reliktów kultury królestwa
Mali); udział konserwatorów w ratowaniu zabytków
Florencji.
Wymianę wystaw ilustrowały dwie mapy: jedna
— wystaw polskich zagranicą i druga — wystaw za-
granicznych w Polsce oraz plakaty i katalogi.
*
Bezpośrednio po zakończeniu wystawy będącej
podsumowaniem wielokierunkowej działalności pol-
skich muzeów, którą zwiedziło 114.780 osób, udostęp-
niono w warszawskim Muzeum Narodowym pierw-
szą wystawę towarzyszącą „Panoramie Województw
w XXX-leciu PRL. Była to ekspozycja województwa
łódzkiego „Tendencje w sztuce łódzkiej” 15 ukazująca
dawną awangardę i jej kontynuację, aż do najnow-
szych tendencji artystycznych. Twórczości współczesnej
poświęcona była następna — „Malarze i graficy wo-
jewództwa katowickiego” 17, dająca przegląd różnych
tendencji nurtujących tamtejsze środowisko twórcze.
„Wystawa jednego obrazu” województwa krakow-
skiego umożliwiła warszawskiej publiczności ogląda-
nie przez pół miesiąca (16.XI.-—1.XII.1974 r.) jednego
z najcenniejszych dzieł sztuki dawnej w zbiorach
polskich — Portret damy z gronostajem Leonarda da
Vinci ze zbiorów Czartoryskich Muzeum Narodowego
w Krakowie. Obraz ten zrabowany przez hitlerowców,
powrócił po wojnie do historycznej kolekcji krakow-
skiej.
Województwo olsztyńskie swojej ekspozycji ujętej
w historycznym przekroju nadało tytuł „Tradycje
kulturalne Warmii i Mazur”18, pokazując zarówno
sztukę dawną, jak i współczesną, działalność muzeal-
16 Wystawa 30.IX—20.X.1974 ze zbiorów Muzeum Sztuki
w Łodzi zorganizowana przez: Muzeum Sztuki w Łodzi,
BWA w Łodzi, ZPAP oraz Muzeum Narodowe w Warszawie.
Scenariusz Małgorzata Kuczyńska, koncepcja i realizacja
Bernard Kepler, projekt ekspozycji Stanisław Cuchra-Cu-
krowski. Odbył się koncert; wyświetlono filmy: „Władys-
ław Strzemiński” realizacja Bohdan Mościcki, „Karol Hit-
ler” realizacja Konstanty Gordon, „Ludzkie-nieludzkie, o
grafice Leszka Rózgi” realizacja Tadeusz Stefanek, „Jerzy
Krawczyk” realizacja Kazimierz Mucha.
17 Wystawa 26.X.—25.XI.1974, ok. 200 prac ze zbiorów
BWA w Katowicach, Muzeum Narodowego w Warszawie,
Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu i Muzeum w Chorzo-
wie oraz będących prywatną własnością artystów. Komi-
sarz wystawy doc. dr Jerzy Zanoziński, oprawa plastycz-
na Ferdynand Szypuła.
18 Wystawa 12.XII.—26.XII.1974, ze zbiorów Muzeum Ma-
zurskiego w Olsztynie i muzeów podopiecznych oraz BWA
w Olsztynie. Komisarz wystawy dyr. Władysław Ogrodziń-
ski.
19 Wystawa 20.1.—9.II.1975, zbiory Muzeum Mazowiec-
kiego w Płocku i muzeów podopiecznych przy współudzia-
ną, oświatową i konserwatorską, udział swych placó-
wek kulturalnych w życiu współczesnym.
Wyraźną odrębnością zaznaczyły się trzy części
wystawy Ziemi Mazowieckiej. „Zbiory muzealne Ma-
zowsza” 19 reprezentowała współczesna sztuka ludowa
regionu oraz zespół secesyjnej sztuki ze zbioru Mu-
zeum Mazowieckiego w Płocku. Było to jedno z naj-
ciekawszych plastycznych rozwiązań ekspozycji. W
części sztuki ludowej dominowała rzeźba uzupełniona
ceramiką, tkaninami, strojem i wycinankami, a wpro-
wadzeniem były setki kolorowych, papierowych i
wiórowych kwiatów. Barwne w wyrafinowanej sub-
telności były teatralnie zaaranżowane wnętrza miesz-
kalne z około 1900 r. ukazujące odbicie sztuki sece-
syjnej w strojach, sprzętach i przedmiotach codzien-
nego użytku. Część trzecią stanowił pokaz krajobra-
zów mazowieckich współczesnych artystów.
Opolskie i poznańskie wybrało tematy monogra-
ficzne. Obejrzeliśmy zatem obrazy przedstawiciela
koloryzmu polskiego na wystawie pod nazwą: „Jan
Cybis — wielki malarz — syn Ziemi Opolskiej”2,).
Wydarzeniem kulturalnym stała się wystawa „Sto
dzieł Jacka Malczewskiego ze zbiorów Muzeum Na-
rodowego w Poznaniu”21. Malczewski ■— symbolista
na tej wystawie ukazał się głównie jako pejzażysta.
Możność zobaczenia obok obrazów — szkiców olej-
nych, akwarel, pasteli i rysunków zapewniła nie
przewidywaną frekwencję wystawie, którą uzupełnia-
ły „Skarby kultury polskiej ze zbiorów kórnickich”.
Województwo poznańskie pokazało, jak kontynuuje
tradycje zbierackie wielkopolskich kolekcjonerów za-
bytków kultury narodowej, jak Raczyński i Dzia-
łyński.
Podobnie nawiązaniem do ponad półtorawiekowej
działalności kuturalnej była wystawa Zakładu im.
Ossolińskich, która reprezentowała województwo
wrocławskie 22.
Jubileuszowy rok 1974 był dla Muzeum Narodo-
wego w Warszawie okresem wyjątkowej aktywności.
Muzeum zorganizowało w swoim gmachu i muzeach
podopiecznych 21 wystaw, organizowało i uczestni-
czyło w 9 wystawach zagranicznych, z których naj-
poważniejszymi były: „Sedevry Polskoj źivopisi XIX
i naćala XX veka” w Moskwie i Mińsku, „Kunst des
Barock in Polen aus dem National Museum in War-
schau” w Brunszwiku i „Kunst in Polen von der
Gotik bis heute” w Zurychu. Wzbogaciło także swoi-
mi eksponatami 13 wystaw w muzeach krajowych,
le (Okręgu Warszawskiego ZPAP. Komisarz wystawy mgr
Marian Sołtysiak, dyrektor Muzeum Mazowieckiego w Pło-
cku; scenariusz — zespół pracowników Muzeum Mazowiec-
kiego pod kierownictwem mgr Olgierda Puciaty; oprawa
plastyczna — Tadeusz Zaremba. Wyświetlono film „Wszyst-
kie moje dzieci”, reż. Józef Gębski i Antoni Halor.
20 Wystawa 17.11.—2.III.1975, komisarz doc. Helena Za-
remba-Cybisowa i Franciszek Adamiec dyrektor Muzeum
Śląska Opolskiego.
21 Wystawa 18.III.—14.IV.1975, scenariusz Agnieszka Ła-
wniczakowa i zespół pracowników Zbiorów Specjalnych Bi-
blioteki Kórnickiej PAN.
22 Wystawa 2.VI.—15.VI.1975, scenariusz opracowali: Adam
Fastnacht, Józef Andrzej Szwagrzyk, Mieczysław Radojew-
ski, Barbara Górska, Wojciech Rymsza-Pawłowski, opra-
wa plastyczna Janusz Grzonkowski, Adam Krzymieniecki,
Adam Łowczycki. Odbył się koncert 6 czerwca w wyko-
naniu Cantores Minores Wratislawienses, w programie Missa
Papae Marcelli, Stabat Mater i Incipit Oratio Jeremiae Pro-
phetae Giovanni Pierluigi de Palestriny.
372
przez UNESCO i Światową Radę Pokoju (np. Micha-
ła Anioła, Rembrandta, Chopina, Gutenberga, Curie-
-Skłodowskiej i Kopernika). Muzea centralne utrzy-
mują stałą współpracę z zagranicznymi instytucjami
konserwatorskimi i naukowymi oraz prowadzą wy-
mianę wydawnictw naukowych z instytucjami i mu-
zeami z całego świata.
Przykładami są także: badania archeologiczne w
basenie Morza Śródziemnego prowadzone przez prof.
dra Kazimierza Michałowskiego z Muzeum Narodo-
wego w Warszawie (Krym — Mirmeki, Syria — Pal-
myra, Egipt — Aleksandria, Atrib, Deir-el-Bahari,
Cypr — Nea Paphos, Sudan — Dongola, Kadero, Fa-
ras, tu odniesieniem była stała ekspozycja w Muzeum
— „Freski z Faras”); badania w zachodniej Afryce
prowadzone przez Muzeum Narodowe w Szczecinie
(Gwinea — badania reliktów kultury królestwa
Mali); udział konserwatorów w ratowaniu zabytków
Florencji.
Wymianę wystaw ilustrowały dwie mapy: jedna
— wystaw polskich zagranicą i druga — wystaw za-
granicznych w Polsce oraz plakaty i katalogi.
*
Bezpośrednio po zakończeniu wystawy będącej
podsumowaniem wielokierunkowej działalności pol-
skich muzeów, którą zwiedziło 114.780 osób, udostęp-
niono w warszawskim Muzeum Narodowym pierw-
szą wystawę towarzyszącą „Panoramie Województw
w XXX-leciu PRL. Była to ekspozycja województwa
łódzkiego „Tendencje w sztuce łódzkiej” 15 ukazująca
dawną awangardę i jej kontynuację, aż do najnow-
szych tendencji artystycznych. Twórczości współczesnej
poświęcona była następna — „Malarze i graficy wo-
jewództwa katowickiego” 17, dająca przegląd różnych
tendencji nurtujących tamtejsze środowisko twórcze.
„Wystawa jednego obrazu” województwa krakow-
skiego umożliwiła warszawskiej publiczności ogląda-
nie przez pół miesiąca (16.XI.-—1.XII.1974 r.) jednego
z najcenniejszych dzieł sztuki dawnej w zbiorach
polskich — Portret damy z gronostajem Leonarda da
Vinci ze zbiorów Czartoryskich Muzeum Narodowego
w Krakowie. Obraz ten zrabowany przez hitlerowców,
powrócił po wojnie do historycznej kolekcji krakow-
skiej.
Województwo olsztyńskie swojej ekspozycji ujętej
w historycznym przekroju nadało tytuł „Tradycje
kulturalne Warmii i Mazur”18, pokazując zarówno
sztukę dawną, jak i współczesną, działalność muzeal-
16 Wystawa 30.IX—20.X.1974 ze zbiorów Muzeum Sztuki
w Łodzi zorganizowana przez: Muzeum Sztuki w Łodzi,
BWA w Łodzi, ZPAP oraz Muzeum Narodowe w Warszawie.
Scenariusz Małgorzata Kuczyńska, koncepcja i realizacja
Bernard Kepler, projekt ekspozycji Stanisław Cuchra-Cu-
krowski. Odbył się koncert; wyświetlono filmy: „Władys-
ław Strzemiński” realizacja Bohdan Mościcki, „Karol Hit-
ler” realizacja Konstanty Gordon, „Ludzkie-nieludzkie, o
grafice Leszka Rózgi” realizacja Tadeusz Stefanek, „Jerzy
Krawczyk” realizacja Kazimierz Mucha.
17 Wystawa 26.X.—25.XI.1974, ok. 200 prac ze zbiorów
BWA w Katowicach, Muzeum Narodowego w Warszawie,
Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu i Muzeum w Chorzo-
wie oraz będących prywatną własnością artystów. Komi-
sarz wystawy doc. dr Jerzy Zanoziński, oprawa plastycz-
na Ferdynand Szypuła.
18 Wystawa 12.XII.—26.XII.1974, ze zbiorów Muzeum Ma-
zurskiego w Olsztynie i muzeów podopiecznych oraz BWA
w Olsztynie. Komisarz wystawy dyr. Władysław Ogrodziń-
ski.
19 Wystawa 20.1.—9.II.1975, zbiory Muzeum Mazowiec-
kiego w Płocku i muzeów podopiecznych przy współudzia-
ną, oświatową i konserwatorską, udział swych placó-
wek kulturalnych w życiu współczesnym.
Wyraźną odrębnością zaznaczyły się trzy części
wystawy Ziemi Mazowieckiej. „Zbiory muzealne Ma-
zowsza” 19 reprezentowała współczesna sztuka ludowa
regionu oraz zespół secesyjnej sztuki ze zbioru Mu-
zeum Mazowieckiego w Płocku. Było to jedno z naj-
ciekawszych plastycznych rozwiązań ekspozycji. W
części sztuki ludowej dominowała rzeźba uzupełniona
ceramiką, tkaninami, strojem i wycinankami, a wpro-
wadzeniem były setki kolorowych, papierowych i
wiórowych kwiatów. Barwne w wyrafinowanej sub-
telności były teatralnie zaaranżowane wnętrza miesz-
kalne z około 1900 r. ukazujące odbicie sztuki sece-
syjnej w strojach, sprzętach i przedmiotach codzien-
nego użytku. Część trzecią stanowił pokaz krajobra-
zów mazowieckich współczesnych artystów.
Opolskie i poznańskie wybrało tematy monogra-
ficzne. Obejrzeliśmy zatem obrazy przedstawiciela
koloryzmu polskiego na wystawie pod nazwą: „Jan
Cybis — wielki malarz — syn Ziemi Opolskiej”2,).
Wydarzeniem kulturalnym stała się wystawa „Sto
dzieł Jacka Malczewskiego ze zbiorów Muzeum Na-
rodowego w Poznaniu”21. Malczewski ■— symbolista
na tej wystawie ukazał się głównie jako pejzażysta.
Możność zobaczenia obok obrazów — szkiców olej-
nych, akwarel, pasteli i rysunków zapewniła nie
przewidywaną frekwencję wystawie, którą uzupełnia-
ły „Skarby kultury polskiej ze zbiorów kórnickich”.
Województwo poznańskie pokazało, jak kontynuuje
tradycje zbierackie wielkopolskich kolekcjonerów za-
bytków kultury narodowej, jak Raczyński i Dzia-
łyński.
Podobnie nawiązaniem do ponad półtorawiekowej
działalności kuturalnej była wystawa Zakładu im.
Ossolińskich, która reprezentowała województwo
wrocławskie 22.
Jubileuszowy rok 1974 był dla Muzeum Narodo-
wego w Warszawie okresem wyjątkowej aktywności.
Muzeum zorganizowało w swoim gmachu i muzeach
podopiecznych 21 wystaw, organizowało i uczestni-
czyło w 9 wystawach zagranicznych, z których naj-
poważniejszymi były: „Sedevry Polskoj źivopisi XIX
i naćala XX veka” w Moskwie i Mińsku, „Kunst des
Barock in Polen aus dem National Museum in War-
schau” w Brunszwiku i „Kunst in Polen von der
Gotik bis heute” w Zurychu. Wzbogaciło także swoi-
mi eksponatami 13 wystaw w muzeach krajowych,
le (Okręgu Warszawskiego ZPAP. Komisarz wystawy mgr
Marian Sołtysiak, dyrektor Muzeum Mazowieckiego w Pło-
cku; scenariusz — zespół pracowników Muzeum Mazowiec-
kiego pod kierownictwem mgr Olgierda Puciaty; oprawa
plastyczna — Tadeusz Zaremba. Wyświetlono film „Wszyst-
kie moje dzieci”, reż. Józef Gębski i Antoni Halor.
20 Wystawa 17.11.—2.III.1975, komisarz doc. Helena Za-
remba-Cybisowa i Franciszek Adamiec dyrektor Muzeum
Śląska Opolskiego.
21 Wystawa 18.III.—14.IV.1975, scenariusz Agnieszka Ła-
wniczakowa i zespół pracowników Zbiorów Specjalnych Bi-
blioteki Kórnickiej PAN.
22 Wystawa 2.VI.—15.VI.1975, scenariusz opracowali: Adam
Fastnacht, Józef Andrzej Szwagrzyk, Mieczysław Radojew-
ski, Barbara Górska, Wojciech Rymsza-Pawłowski, opra-
wa plastyczna Janusz Grzonkowski, Adam Krzymieniecki,
Adam Łowczycki. Odbył się koncert 6 czerwca w wyko-
naniu Cantores Minores Wratislawienses, w programie Missa
Papae Marcelli, Stabat Mater i Incipit Oratio Jeremiae Pro-
phetae Giovanni Pierluigi de Palestriny.
372