Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (36.1974)

MUZĘ

A

WYSTAWY

TADEUSZ S. JAROSZEWSKI

WYSTAWA „ ANDRE A PALLADIO" W YICENZY

Ukoronowaniem piętnastoletniej działalności Cen-
tro Internazionale di Studi di Architettura „Andrea
Palladio” było zorganizowanie wielkiej wystawy po-
święconej życiu i twórczości wielkiego architekta z
Vicenzy z okazji przypadającej w 1973 r. 465 roczni-
cy jego urodzin. Inauguracja wystawy odbyła się
dnia 30 maja 1973 r. w obecności Prezydenta Repu-
bliki Włoskiej Giovanni Leone oraz wielu przedsta-
wicieli życia politycznego i kulturalnego Italii. Opra-
wa architektoniczna tej uroczystości była wspaniała:
wystawę pomieszczono bowiem w murach Bazyliki
palladiańskiej na Piazza dei Signori, a sama Vicenza
pełna dzieł Palladia stała się naturalnym dopełnie-
niem ekspozycji. Nad stroną naukową wystawy czu-
wał komitet, w skład którego weszli Rodolfo Pallu-
cchini (przewodniczący), Piętro Gazzola, Sergio Bet-
tini, Erik Forssman, Wolfgang Lotz, Bruno Zevi i
Renato Cevese (sekretarz). Obok komitetu naukowe-
go istniały ponadto: komitet honorowy, komitet pro-
motorów, komitet wykonawczy i komitet modeli, sku-
piające (poza ostatnim) mnóstwo osobistości oficjal-
nych. Od razu na początku niniejszej recenzji nale-
ży zaznaczyć, że duszą całej imprezy był prof. dr Re-
nato Cevese, Sekretarz Generalny Centro Internazio-
nale di Studi di Architettura „Andrea Palladio”.
Ekspozycja została podzielona na sześć sekcji pro-
blemowych, z których każda miała swego opiekuna
naukowego. Sekcja pierwsza „Palladio i antyk” znaj-
dowała się pod opieką Erika Forssmana, profesora
historii sztuki uniwersytetu we Fryburgu i autora
znanej książki Palladios Lehrgebdude, nad sekcją
drugą „Palladio i architektura jego czasu” czuwał
Wolfgang Lotz, dyrektor Biblioteki Hertziana w Rzy-
mie, nad sekcją trzecią „Dzieło Palladia” — Renato'
Cevese, nad sekcją czwartą „Rysunki Andrea Palla-
dio” — Howard Burns z Courtauld Institute of Art,
nad sekcją piątą „Palladianizm” — Peter Murray,
profesor historii sztuki w Birkbeck College Uniwer-
sytetu Londyńskiego, wreszcie nad sekcją szóstą
„Bibliografia i literatura palladiańska” — Lionello
Puppi z Uniwersytetu Padewskiego. Ci sami uczeni
opracowali również odpowiednie partie katalogu.
Wystawę wzbogacono ponadto kilkoma obrazami o
dużej wartości artystycznej, odnoszącymi się bezpo-
średnio do twórczości Palladia. Na ścianie bocznej
wielkiej sali Bazyliki zawieszono słynną Wieczerzę
św. Grzegorza Wielkiego Paolo Yeronese z refrekta-

rza Convento del Santuario di Monte Berico w Vi-
cenzy, gdzie scena wieczerzy rozgrywa się w opra-
wie architektonicznej inspirowanej przez dzieła Pal-
ladia. Wystawiono również dwie wersje obrazu An-
drea Michieli, zwanego Vicentino (1542—1617), przed-
stawiające uroczyste przybycie Henryka Walezego do
Wenecji 18 lipca 1574 r. oraz łuk triumfalny, który
Palladio wybudował na cześć króla polskiego. War-
to w tym miejscu przypomnieć, że w zbiorach zam-
ku w Kórniku znajduje się obraz o tej samej tema-
tyce, malowany, jak się zdaje, według ryciny Marti-
no Preys (1574—1602) powstałej na podstawie obra-
zu Andrea Michieli.
Organizatorom wystawy udało się również pozys-
kać trzy obrazy Antonia Canale przedstawiające fan-
tastyczne widoki Wenecji z wkomponowanymi bu-
dowlami Palladia, a więc widok Ponte Rialto we-
dług nie zrealizowanego projektu Palladia, widok Ca-
nale Grandę z Ponte Rialto, Bazyliką i Palazzo
Chiercati po bokach, wreszcie widok fasady kościoła
S. Francesco della Vigna usytuowanego zupełnie ina-
czej niż w rzeczywistości. Płótna te stanowiły pięk-
ny akcent kończący wystawę.
Pokrótce omówimy teraz poszczególne jej sekcje.
Problem „Palladio i antyk” ukazano poprzez re-
produkcje rysunków wykonanych przez architekta
w czasie podróży do Rzymu i południowej Francji,
poprzez ilustracje z Quattro Libri dell’ Architettura
i poprzez fotografie z natury budowli antycznych
badanych przez Palladia. Były to m.in. świątynia
Hadriana, Panteon, bazylika Maksencjusza, portyk
Oktawii, Porta Maggiore, łuk Tytusa, łuk Konstan-
tyna i łuk Septymusa Severa w Rzymie, świątynia
Westy w Tivoli, świątynia Dioskurów w Neapolu i
„Maison Carree” w Nimes. Zestawienie wszystkich
tych fotografii i reprodukcji przekonywająco udo-
wodniło, że studiowane przez architekta budowle
antyczne wywarły decydujący wpływ na charakter
jego twórczości.
Problem „Palladio i architektura jego czasu”, po-
dzielił Wolfgang Lotz aż na czternaście zagadnieii
zilustrowanych również fotografiami. Pierwsze z
nich to „Rzym nowoczesny widziany przez Palladia”
(wyeksponowano tu twórczość Donato Bramante, Ra-
faello Sanzio, Antonio da Sangallo i Baldassare Pe-
ruzzi). Drugie z kolei zagadnienie to „Giulio Roma-
no w Mantui” ukazane poprzez fotografie Palazzo

195