56

Matsijs een baanbreker in de kunst

doornenkroon vasthoudend, terwijl hij angstig vóór zich staart.
Achter het lijk des Zaligmakers, knielt zijne moeder. Met de
saam gevouwen handen biddend ten hemel gericht, jammert
zij over den dood van haren geliefden, aangebeden zoon.
Joannes buigt zich om de bedrukte moeder met de beide
handen te ondersteunen. De weenende Magdalena bukt zich
medelijdend en reinigt met hare vlottende haren de bebloede
voeten van Jezus, wiens linke hand ook deelnemend wordt
vastgehouden door de halfgeknielde Maria Salome, welke
eene spons aanvaardt van eene der beide bedrukte vrouwen
achter haar.

Boven de gansche groep verheffen zich steile rotsen, op
wier kruin Christus is gekruisigd geweest, en waar de beide
moordenaars nog aan den schandpaal genageld hangen. In
het verre verschiet ontwaart men Jerusalem, en daar achter,
een beneveld gebergte, dat zich tot aan den bewolkten hemel
verheft.

In geheel deze schepping bewijst de wonderbare smid-
schilder niet enkel dat hij een groot denker, een keurig teeke-
naar en een prachtig schilder is, maar hij toont ons tevens,
dat hij in de kunst een machtige baanbreker was, zooals er
vóór hem nooit een was opgetreden.

De van Eycken en hunne volgelingen hadden er zich
bij bepaald, de zielstoestanden hunner ingetogene personen
weer te geven, of wel verscheidene gebeurtenissen in éen en
hetzelfde tafereel voor te stellen. Men wist niet op welk
deel van de samenstelling den blik te laten rusten, daar er
een eigentlijk brandpunt in ontbrak. Ook de bijzaken en
datgene, wat onze latere schilders « bijwerk » noemden,
schonden immer de eenheid der handeling. Wat de oude