DOI issue:
Nr. 1
DOI article:Waźbiński, Zygmunt: Florencja i Europa nowożytna: uwagi na kanwie wystaw medycejskich w 1980 roku
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.48707#0083
N
Z
ZYGMUNT WAŹBIŃSKI
FLORENCJA I EUROPA NOWOŻYTNA
UWAGI NA KANWIE WYSTAW MEDYCE JSKICH W 1980 ROKU
Wiosną 1980 r. otwarto wo Florencji oraz w dziesięciu
innych miastach toskańskich szereg wystaw poświęconych
historii, kulturze i sztuce tego rejonu Italii w XVI w.1 O ran-
dze tego wydarzenia mówią cyfry: dziewiętnaście wystaw
zwiedziło przeszło trzy miliony widzów2. O sukcesie impre-
zy świadczy też dwukrotne przesuwanie terminu zamknięcia.
Rozlokowując część wystawy poza Florencją organiza-
torzy mieli na uwadze wydobycie problematyki regionalnej
oraz odciążenie tego miasta w okresie letnim od nadmier-
nego napływu turystów. Wydaje się jednak, że ten ostatni
postulat nie został zrealizowany; reklama imprezy sprawiła,
że każdy z tegorocznych przybyszów do Italii uznał za
punkt honoru zwiedzenie choćby jednej z wystaw florenc-
kich. Od wielu lat nie było chyba tylu ludzi w tym mieście,
a znalezienie miejsca w hotelu lub w restauracji nie stanowi-
ło tak poważnego problemu.
Co złożyło się na ten niespodziewany sukces muzealny:
nowość i doniosłość poruszanej problematyki czy atrak-
cyjność jej ujęcia?
*
Wystawy medycejskie stanowiły zaledwie jeden z ele-
mentów imprezy toskańskiej: składały się na nią poza tym
aż trzy duże sesje naukowe3 oraz kampania wydawnicza,
dzięki której opublikowano nieznane materiały źródłowe
oraz wyniki badań nad problemami poruszanymi przez or-
ganizatorów wystaw4. To wszystko działo się pod wspólnym
— może nazbyt ogólnym — tytułem: Florencja i Toskania
pod panowaniem Medyceuszów a szesnasto wieczna Europa5.
Poszczególne ekspozycje poświęcone były różnym prob-
lemom Medycejskiej Toskanii XVI wieku. Wystawy flo-
renckie miały, w przeciwieństwie do prowincjonalnych,
charakter problemowy. Dotyczyły takich kwestii, jak:
polityka i ekonomia państwa (Orsanmichele), architektura
i polityka (Forte di Belvedere), mecenat i kolekcjonerstwo
Medyceuszów (Palazzo Vecchio), sztuka toskańska (Palazzo
Strozzi), widowiska i teatr dworski (Palazzo Medici-Ric-
cardi), nauka (Biblioteca Laurenziana), wydawnictwa (Or-
sanmichele) astrologia, magia i alchemia (Museo di Storia
delłe Scienze), życie religijne (kościół Santo Stefano al Pon-
te)6. Wystawy poza Florencją miały charakter raczej mo-
1 Wystawy medycejskie we Florencji otwarto 15 marca 1980 r.;
pierwotny termin ich zamknięcia — 16 czerwca — przedłużono do 30
września.
2 Dane przytaczam za „Nazionale” z dn. 16 VI 1980 r.
3 Sesja główna; Florencja i Toskania pod panowaniem Medyceuszów
a szesnastowieczna Europa (od 9 do 15 VI); sesje uzupełniające: Poli-
tyka, architektura i scenografia (16—17 VI), Nauka, przesądy i strefy kul-
turalne (26—30 VI).
4 Prace pod redakcją P. BAROCCHI: zbiór studiów dotyczących
kolekcjonerstwa i mecenatu Medyceuszów: Le arti del principato Mediceo
da Cosimo I a Ferdinando I, Firenze 1980 oraz Korpus źródłowy do dzie-
jów rezydencji medycejskiej; Palazzo Yecchio e i Medici, Guida Storica,
opracowany przez E. ALLEGRI i Al. CECCHI, Firenze 1980. Prace pod
redakcją F. BORSI; II disegno interrotto. Trattati medicei d’drchitettura.
(Documenti inediti di cultura toscana) t. IV, Firenze 1980 — zawiera czte-
ry traktaty architektoniczne z lat sześćdziesiąstych—osiemdziesiątych
XVI w.: G. Spiniego dotyczący porządków architektonicznych (oprać.
C. ACCIDINI), G. Vasariego Ml. Okna i drzwi we Florencji i Rzymie
(oprać. F. BORSI), Anonima, Projekty różne drzwi i okien we Florencji
występujące (oprać. L. ZANGHERI), G. B. Belluzziego, Traktat o budo-
wie fortyfikacji (oprać. D. LAMBERTINI). Prace pod redakcją M. FA-
GIOLO: La cittd, effimera e l’universo artificiale del Giardino. La Firenze
dei Medici e 1’Italia del ’500, Roma 1980 — zawiera pracę dziesięciu au-
torów dotyczące scenografii medycejskiej (dekoracje festynów, struk-
tura ogrodów itp.).
5 Tytuł włoski; Firenze e la Toscana dei Medici nell 'Europa del Cin-
guecento.
6 Nazwy wystaw florenckich w brzmieniu oryginalnym: I Medici
e Europa 1532—1609. La corte il marę i mercanti (zespół G. Pansini); —
II Potere e lo spazio (zespół F. Borsi); Palazzo Yecchio: committenza e col-
lezionismo medicei 1537—1610 (zespół P. Barochi); II primato del Disegno
(zespół L. Berti): — La scena del Principe (zespół L. Zorzi); — La rinas-
citiTdella scienza (zespól P. Gailzuzi): — Editoria e societa (zespół L. Pe-
rini); — Astrologia magia e alchemia nel Rinascimento fiorentino e europeo
(zespół P. Zambelii); — La cornunita cristiana fiorentina e toscana nella
dialetica religiosa del Cinguecento (zespół A. D’Addario).
77
Z
ZYGMUNT WAŹBIŃSKI
FLORENCJA I EUROPA NOWOŻYTNA
UWAGI NA KANWIE WYSTAW MEDYCE JSKICH W 1980 ROKU
Wiosną 1980 r. otwarto wo Florencji oraz w dziesięciu
innych miastach toskańskich szereg wystaw poświęconych
historii, kulturze i sztuce tego rejonu Italii w XVI w.1 O ran-
dze tego wydarzenia mówią cyfry: dziewiętnaście wystaw
zwiedziło przeszło trzy miliony widzów2. O sukcesie impre-
zy świadczy też dwukrotne przesuwanie terminu zamknięcia.
Rozlokowując część wystawy poza Florencją organiza-
torzy mieli na uwadze wydobycie problematyki regionalnej
oraz odciążenie tego miasta w okresie letnim od nadmier-
nego napływu turystów. Wydaje się jednak, że ten ostatni
postulat nie został zrealizowany; reklama imprezy sprawiła,
że każdy z tegorocznych przybyszów do Italii uznał za
punkt honoru zwiedzenie choćby jednej z wystaw florenc-
kich. Od wielu lat nie było chyba tylu ludzi w tym mieście,
a znalezienie miejsca w hotelu lub w restauracji nie stanowi-
ło tak poważnego problemu.
Co złożyło się na ten niespodziewany sukces muzealny:
nowość i doniosłość poruszanej problematyki czy atrak-
cyjność jej ujęcia?
*
Wystawy medycejskie stanowiły zaledwie jeden z ele-
mentów imprezy toskańskiej: składały się na nią poza tym
aż trzy duże sesje naukowe3 oraz kampania wydawnicza,
dzięki której opublikowano nieznane materiały źródłowe
oraz wyniki badań nad problemami poruszanymi przez or-
ganizatorów wystaw4. To wszystko działo się pod wspólnym
— może nazbyt ogólnym — tytułem: Florencja i Toskania
pod panowaniem Medyceuszów a szesnasto wieczna Europa5.
Poszczególne ekspozycje poświęcone były różnym prob-
lemom Medycejskiej Toskanii XVI wieku. Wystawy flo-
renckie miały, w przeciwieństwie do prowincjonalnych,
charakter problemowy. Dotyczyły takich kwestii, jak:
polityka i ekonomia państwa (Orsanmichele), architektura
i polityka (Forte di Belvedere), mecenat i kolekcjonerstwo
Medyceuszów (Palazzo Vecchio), sztuka toskańska (Palazzo
Strozzi), widowiska i teatr dworski (Palazzo Medici-Ric-
cardi), nauka (Biblioteca Laurenziana), wydawnictwa (Or-
sanmichele) astrologia, magia i alchemia (Museo di Storia
delłe Scienze), życie religijne (kościół Santo Stefano al Pon-
te)6. Wystawy poza Florencją miały charakter raczej mo-
1 Wystawy medycejskie we Florencji otwarto 15 marca 1980 r.;
pierwotny termin ich zamknięcia — 16 czerwca — przedłużono do 30
września.
2 Dane przytaczam za „Nazionale” z dn. 16 VI 1980 r.
3 Sesja główna; Florencja i Toskania pod panowaniem Medyceuszów
a szesnastowieczna Europa (od 9 do 15 VI); sesje uzupełniające: Poli-
tyka, architektura i scenografia (16—17 VI), Nauka, przesądy i strefy kul-
turalne (26—30 VI).
4 Prace pod redakcją P. BAROCCHI: zbiór studiów dotyczących
kolekcjonerstwa i mecenatu Medyceuszów: Le arti del principato Mediceo
da Cosimo I a Ferdinando I, Firenze 1980 oraz Korpus źródłowy do dzie-
jów rezydencji medycejskiej; Palazzo Yecchio e i Medici, Guida Storica,
opracowany przez E. ALLEGRI i Al. CECCHI, Firenze 1980. Prace pod
redakcją F. BORSI; II disegno interrotto. Trattati medicei d’drchitettura.
(Documenti inediti di cultura toscana) t. IV, Firenze 1980 — zawiera czte-
ry traktaty architektoniczne z lat sześćdziesiąstych—osiemdziesiątych
XVI w.: G. Spiniego dotyczący porządków architektonicznych (oprać.
C. ACCIDINI), G. Vasariego Ml. Okna i drzwi we Florencji i Rzymie
(oprać. F. BORSI), Anonima, Projekty różne drzwi i okien we Florencji
występujące (oprać. L. ZANGHERI), G. B. Belluzziego, Traktat o budo-
wie fortyfikacji (oprać. D. LAMBERTINI). Prace pod redakcją M. FA-
GIOLO: La cittd, effimera e l’universo artificiale del Giardino. La Firenze
dei Medici e 1’Italia del ’500, Roma 1980 — zawiera pracę dziesięciu au-
torów dotyczące scenografii medycejskiej (dekoracje festynów, struk-
tura ogrodów itp.).
5 Tytuł włoski; Firenze e la Toscana dei Medici nell 'Europa del Cin-
guecento.
6 Nazwy wystaw florenckich w brzmieniu oryginalnym: I Medici
e Europa 1532—1609. La corte il marę i mercanti (zespół G. Pansini); —
II Potere e lo spazio (zespół F. Borsi); Palazzo Yecchio: committenza e col-
lezionismo medicei 1537—1610 (zespół P. Barochi); II primato del Disegno
(zespół L. Berti): — La scena del Principe (zespół L. Zorzi); — La rinas-
citiTdella scienza (zespól P. Gailzuzi): — Editoria e societa (zespół L. Pe-
rini); — Astrologia magia e alchemia nel Rinascimento fiorentino e europeo
(zespół P. Zambelii); — La cornunita cristiana fiorentina e toscana nella
dialetica religiosa del Cinguecento (zespół A. D’Addario).
77