DOI issue:
Nr. 3/4
DOI article:Gutkowski, Jerzy: Wystawa na trzechsetlecie bitwy wiedeńskiej na zamku królewskim w Warszawie
DOI article:Pocheć-Perkowska, Teresa: Chwała i sława Jana III w sztuce i literaturze XVII-XX wieku: muzeum w Wilanowie 2 IX 1983 - 18 III 1984
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.48707#0474
KRONIKA
którym na tle audycji z tekstami listów Sobieskiego pisanych
do żony spod Wiednia, emitowane są diapozytywy ówczesnej
broni polskiej i tureckiej oraz graficzne przedstawienia
bitew z Turkami, miniatur orientalnych, portretów uczest-
ników potrzeby wiedeńskiej.
W sumie na wystawie zgromadzono blisko tysiąc obiek-
tów wypożyczonych głównie z Archiwum Głównego Akt
Dawnych, bibliotek i muzeów warszawskich. W większości
są to obiekty nigdy dotąd nie pokazywane; wielu z nich nie
prezentowano od czasu podobnej wystawy rocznicowej
w 1933 roku. Względy konserwatorskie sprawiają, że do-
kumenty pergaminowe i papierowe rzadko ,,biorą udział”
w wystawach. Szczególna okoliczność trzechsetlecia bitwy
wiedeńskiej spowodowała, że możliwe stało się ukazanie
siedemnastowiecznej Rzeczypospolitej przez wytwory jej cen-
tralnych i terytorialnych instytucji.
Dla potrzeb zwiedzających przygotowano broszurę
(również w wersji angielskiej) Rzeczpospolita w dobie Jana III.
Wprowadzenie do wystawy pióra prof. A. Gieysztora, gdzie
można znaleźć zwięzły zarys ustroju Rzeczpospolitej 2
połowy XVII wieku, jak również omówienie celu i układu
wystawy. Przygotowany też został katalog naukowy wystawy
z dwoma tekstami wprowadzającymi prof. A. Gieysztora
i prof. Z. Wójcika.
Wystawa pierwotnie zaplanowana na dwa miesiące
przedłużona z stała do końca listopada, aby umożliwić
większej liczbie zwiedzających Zamek obejrzenie tak rzadko
oglądanych pamiątek narodowych.
Jerzy Gutkowski
CHWAŁA 1 SŁAWA JANA III W SZTUCE I LITERATURZE XVII-XX WIEKU.
MUZEUM W WILANOWIE 2 IX 1983 — 18 III 1984
W ramach obchodów trzechsetlecia bitwy wiedeńskiej
zorganizowana została w pałacu w Wilanowie jubileuszowa
wystawa Chwała i sława Jana III w sztuce i literaturze XVII-
XX w., ukazująca gloryfikację działalności i czynów wojen-
nych króla-zwycięzcy.
Wystawę urządzono w piętnastu reprezentacyjnych
wnętrzach pałacu w Wilanowie, przede wszystkim w aparta-
mentach królewskich korpusu środkowego, w obu galeriach
ogrodowych, w monumentalnej Białej Sali i w Salach Karma-
zynowych skrzydła północnego.
Pałac w Wilanowie, dzięki swej architekturze i zastoso-
waniu odpowiednich motywów dekoracyjno-plastycznych,
głoszących apoteozę rodu Sobieskich i gloryfikujących czyny
wojenne Jana III —• był nie tylko letnią rezydencją króla,
ale również pomnikiem jego sławy i chwały.
Koncepcja plastyczna tej wystawy została pomyślana
w taki sposób, aby nie naruszając charakteru wnętrz uzupeł-
niała i wzbogacała istniejący program treściowy. Ekspozycja
ta miała wykazać również, jak kult wielkiego wojownika
i godnego monarchy rozwijał się w następnych stuleciach.
W salach pałacu wilanowskiego unaoczniono jak pamięć
czynów Jana III przetrwała na przestrzeni trzech wieków
w interpretacji następnych pokoleń. Dowodzą tego zgroma-
dzone z niemałym trudem dzieła malarstwa, grafiki, meda-
lierstwa, liczne starodruki, militaria i materiały ikonogra-
ficzne sławiące Jana III jako wodza, króla, wybawcę od nawa-
ły tureckiej, a także jako mecenasa sztuki.
Wystawę otwiera Biała Sala poświęcona zwycięstwu pod
Chocimiem, które wyniosło Sobieskiego na tron Polski i dało
początek gloryfikacji jego osoby. Zgromadzono tu dzieła
sztuki i literatury dotyczące jego elekcji i uroczystej koronacji
— m.in wspaniały sztych Wjazd na koronację do Krakowa
wykonany przez R. de Hoogha w 1675 r. oraz gdański obrus
z XVII w., dzieła grafiki, medalierstwa oraz portrety Jana III
jako hetmana i jako króla z atrybutami władzy. Centralne
miejsce w tej sali zajmuje fotogram wielkiego płótna Ferdy-
nanda von Kessel Bitwa pod Chocimiem, którego oryginał
znajduje się w Galerii Obrazów we Lwowie. Jako supraporty
zawieszono cztery faksymilowe owalne obrazy z Palazzo
Barberini w Rzymie wykonane przez Sebastiana Cipriani (?)
w 1696 r., przedstawiające ważne wydarzenia w życiu So-
bieskiego: bitwę pod Chocimiem, bitwę pod Wiedniem, po-
selstwo polskie u papieża Innocentego XI oraz Jana III
i Marię Kazimierę fundujących kościoły Sakramentek i Ka-
pucynów w Warszawie jako ex-vota za wiktorię wiedeńską.
W Galerii Południowej pałacu, którą otwiera pomnik
konny Jana III, pokazano dzieła sztuki gloryfikujące króla
jako zwycięzcę spod Wiednia. Na szczytowej ścianie umiesz-
czono duży obraz anonimowego artysty wzorowany na
sztychu R. de Hoogha, przedstawiający króla na wspiętym
koniu, na tle bitwy wiedeńskiej, z motywem orla i słońca —
emblematami barokowej apoteozy. Zgromadzono tu obrazy
artystów polskich i obcych przedstawiające bitwę wiedeń-
ską, bitwę pod Parkanami, portrety Jana III i jego het-
manów oraz kompozycje alegoryczne. Wyeksponowano tu
także ryciny, medale i starodruki mówiące o chwale wojennej
i zwycięstwach Sobieskiego, heroicznego wodza i obrońcy
chrześcijaństwa. Zaprezentowano też specjalnie odtworzony
z okazji wystawy model pomnika Jana III, którego auten-
tyczne fragmenty z XVII w., dłuta Pierre Vaneau, rozproszone
są po miastach francuskich i włoskich,
468
którym na tle audycji z tekstami listów Sobieskiego pisanych
do żony spod Wiednia, emitowane są diapozytywy ówczesnej
broni polskiej i tureckiej oraz graficzne przedstawienia
bitew z Turkami, miniatur orientalnych, portretów uczest-
ników potrzeby wiedeńskiej.
W sumie na wystawie zgromadzono blisko tysiąc obiek-
tów wypożyczonych głównie z Archiwum Głównego Akt
Dawnych, bibliotek i muzeów warszawskich. W większości
są to obiekty nigdy dotąd nie pokazywane; wielu z nich nie
prezentowano od czasu podobnej wystawy rocznicowej
w 1933 roku. Względy konserwatorskie sprawiają, że do-
kumenty pergaminowe i papierowe rzadko ,,biorą udział”
w wystawach. Szczególna okoliczność trzechsetlecia bitwy
wiedeńskiej spowodowała, że możliwe stało się ukazanie
siedemnastowiecznej Rzeczypospolitej przez wytwory jej cen-
tralnych i terytorialnych instytucji.
Dla potrzeb zwiedzających przygotowano broszurę
(również w wersji angielskiej) Rzeczpospolita w dobie Jana III.
Wprowadzenie do wystawy pióra prof. A. Gieysztora, gdzie
można znaleźć zwięzły zarys ustroju Rzeczpospolitej 2
połowy XVII wieku, jak również omówienie celu i układu
wystawy. Przygotowany też został katalog naukowy wystawy
z dwoma tekstami wprowadzającymi prof. A. Gieysztora
i prof. Z. Wójcika.
Wystawa pierwotnie zaplanowana na dwa miesiące
przedłużona z stała do końca listopada, aby umożliwić
większej liczbie zwiedzających Zamek obejrzenie tak rzadko
oglądanych pamiątek narodowych.
Jerzy Gutkowski
CHWAŁA 1 SŁAWA JANA III W SZTUCE I LITERATURZE XVII-XX WIEKU.
MUZEUM W WILANOWIE 2 IX 1983 — 18 III 1984
W ramach obchodów trzechsetlecia bitwy wiedeńskiej
zorganizowana została w pałacu w Wilanowie jubileuszowa
wystawa Chwała i sława Jana III w sztuce i literaturze XVII-
XX w., ukazująca gloryfikację działalności i czynów wojen-
nych króla-zwycięzcy.
Wystawę urządzono w piętnastu reprezentacyjnych
wnętrzach pałacu w Wilanowie, przede wszystkim w aparta-
mentach królewskich korpusu środkowego, w obu galeriach
ogrodowych, w monumentalnej Białej Sali i w Salach Karma-
zynowych skrzydła północnego.
Pałac w Wilanowie, dzięki swej architekturze i zastoso-
waniu odpowiednich motywów dekoracyjno-plastycznych,
głoszących apoteozę rodu Sobieskich i gloryfikujących czyny
wojenne Jana III —• był nie tylko letnią rezydencją króla,
ale również pomnikiem jego sławy i chwały.
Koncepcja plastyczna tej wystawy została pomyślana
w taki sposób, aby nie naruszając charakteru wnętrz uzupeł-
niała i wzbogacała istniejący program treściowy. Ekspozycja
ta miała wykazać również, jak kult wielkiego wojownika
i godnego monarchy rozwijał się w następnych stuleciach.
W salach pałacu wilanowskiego unaoczniono jak pamięć
czynów Jana III przetrwała na przestrzeni trzech wieków
w interpretacji następnych pokoleń. Dowodzą tego zgroma-
dzone z niemałym trudem dzieła malarstwa, grafiki, meda-
lierstwa, liczne starodruki, militaria i materiały ikonogra-
ficzne sławiące Jana III jako wodza, króla, wybawcę od nawa-
ły tureckiej, a także jako mecenasa sztuki.
Wystawę otwiera Biała Sala poświęcona zwycięstwu pod
Chocimiem, które wyniosło Sobieskiego na tron Polski i dało
początek gloryfikacji jego osoby. Zgromadzono tu dzieła
sztuki i literatury dotyczące jego elekcji i uroczystej koronacji
— m.in wspaniały sztych Wjazd na koronację do Krakowa
wykonany przez R. de Hoogha w 1675 r. oraz gdański obrus
z XVII w., dzieła grafiki, medalierstwa oraz portrety Jana III
jako hetmana i jako króla z atrybutami władzy. Centralne
miejsce w tej sali zajmuje fotogram wielkiego płótna Ferdy-
nanda von Kessel Bitwa pod Chocimiem, którego oryginał
znajduje się w Galerii Obrazów we Lwowie. Jako supraporty
zawieszono cztery faksymilowe owalne obrazy z Palazzo
Barberini w Rzymie wykonane przez Sebastiana Cipriani (?)
w 1696 r., przedstawiające ważne wydarzenia w życiu So-
bieskiego: bitwę pod Chocimiem, bitwę pod Wiedniem, po-
selstwo polskie u papieża Innocentego XI oraz Jana III
i Marię Kazimierę fundujących kościoły Sakramentek i Ka-
pucynów w Warszawie jako ex-vota za wiktorię wiedeńską.
W Galerii Południowej pałacu, którą otwiera pomnik
konny Jana III, pokazano dzieła sztuki gloryfikujące króla
jako zwycięzcę spod Wiednia. Na szczytowej ścianie umiesz-
czono duży obraz anonimowego artysty wzorowany na
sztychu R. de Hoogha, przedstawiający króla na wspiętym
koniu, na tle bitwy wiedeńskiej, z motywem orla i słońca —
emblematami barokowej apoteozy. Zgromadzono tu obrazy
artystów polskich i obcych przedstawiające bitwę wiedeń-
ską, bitwę pod Parkanami, portrety Jana III i jego het-
manów oraz kompozycje alegoryczne. Wyeksponowano tu
także ryciny, medale i starodruki mówiące o chwale wojennej
i zwycięstwach Sobieskiego, heroicznego wodza i obrońcy
chrześcijaństwa. Zaprezentowano też specjalnie odtworzony
z okazji wystawy model pomnika Jana III, którego auten-
tyczne fragmenty z XVII w., dłuta Pierre Vaneau, rozproszone
są po miastach francuskich i włoskich,
468