Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (45.1983)

WSPOMNIENIA

POŚMIERTNE

ZBIGNIEW HORNUNG
1903—1981

Dnia 22 sierpnia 1981 r. zmarł we Wrocławiu profesor Hor-
nung. Niewiele osób towarzyszyło mu w ostatnich chwilach
życia. Były trudności z przyjęciem ciężko chorego do szpitala,
Orszak pogrzebowy nie przedstawiał się zbyt licznie, co
tłumaczy okres urlopów.
Zbigniew Marian Hornung urodził się 23 stycznia 1903 r.
we Lwowie. Ojciec, Karol, doktor medycyny, w owym cza-
sie profesor szkoły realnej, po odzyskaniu przez Polską nie-
podległości został lekarzem W. P. w randze pułkownika.
Matką była Stanisława z domu Rischer. Starszy brat Sta-
nisław, późniejszy profesor Akademii Medycznej w Kra-
kowie, znany ftyzjatra-społecznik, wybrał po ojcu fach
medyczny, siostra Anna, po mężu Porębo wieżowa, ukoń-
czyła studia muzyczne. Młodość Zbigniewa Hornunga była
ściśle związana z rodzinnym miastem. Tutaj w 1921 r. zdał
maturę w IV gimnazium im- Jana Długosza, tutaj też wstą-
pił na Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Jana Kazi-
mierza. Studia w zakresie historii sztuki ukończył w 1927 r.
i pozostał na uczelni jako asystent.
Badania nad sztuką nowożytną na uniwersytecie lwow-
skim prowadzili w tym czasie Jan Bołoz-Antoniewicz, zmar-
ły w 1922 r., oraz Władysław Kozicki, który objął po nim
katedrę. Największy wpływ na młodego historyka sztuki
wywarł jednak kierownik II Katedry Historii Sztuki, wy-
bitny mediewista i świetny pedagog, Władysław Podlacha,
którego Hornung, uważał zawsze za swego mistrza, mimo
że nie próbował on nigdy bezpośrednio kształtować zainte-
resowali ucznia. Istotną rolę odegrało tu — jak się zdaje
— metodologiczne ukierunkowanie profesora, które w po-
ważnym stopniu zadecydowało o naukowo-poznawczym
,,credo” młodego badacza.
W 1929 ukończył on chlubnie swoją działalność na uni-
wersytecie lwowskim obroną pracy doktorskiej o Stanisławie
Stroińskim. Mimo młodego wieku został wówczas mianowany
okręgowym konserwatorem zabytków, z zakresem działa-
nia na województwo lwowskie, stanisławowskie i tarno-
polskie. Nie przerwał jednak intensywnej pracy naukowej,
pogłębiając jednocześnie swą wiedzę w czasie stypendial-
nych podróży do Włoch, Austrii i Francji. Po wkroczeniu
w 1939 r. wojsk radzieckich do Lwowa podjął pracę w Pań-


stwowej Galerii Obrazów, gdzie był zatrudniony aż do wy-
jazdu z rodzinnego miasta, kolejno jako kierownik działu
malarstwa zachodnio-europejskiego, potem urzędnik i na
koniec wicedyrektor.
Lwów opuścił transportem repatriacyjnym w lipcu 1946 r.
Spośród różnych ofert wybrał stanowisko kierownika Cen-
tralnego Biura Inwentaryzacji Zabytków w Ministerstwie
Kultury i Sztuki. Rozwinął teraz ożywioną działalność spo-
łeczną: był współpracownikiem Komisji Historii Sztuki
PAU w Krakowie, sekretarzem Komisji Historii Sztuki
i Kultury Towarzystwa Naukowego w Warszawie, a za-

99