Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (18.1956)

HELENA KOZAKIEWICZÓW A


II. 8. Warsztat Michała Anioła, górna część nagrobka Jułiusza II. (Fot. Alinari)

Charakterystyczne dla tych napisów nagrobnych
jest opuszczenie jakichkolwiek dat, mogących rzucić
światło na czas powstania nagrobka. Jedynie godność
kasztelana raciążskiego, którą podano przy nazwisku
fundatora pozwala ustalić czas postawienia pomnika.
Mianowicie Stanisław Kryski piastuje ten urząd od
r. ]572 do r. 1576, w którym to roku zostaje wojewo-
dą mazowieckim. Gdyby nagrobek powstał w czasie
piastowania godności wojewody, niechybnie Stanisław
Kryski jako taki figurowałby na podpisach fundator-
skich27. Należy zatem przyjąć, że nagrobek wykona-
no w latach 1572—1576.
4. Wykuty z szarego piaskowca, składa się rene-
sansowy pomnik z dwóch części: przedniej, niższej,
27 Podawanie godności urzędów w powiązaniu z da-
tami ich piastowania było zawsze ściśle przestrzegane.
„W tymlbych był podobno zbłądził, kiedybym był dał
Jego M.Panu Ocieskiemu kanclerski tytuł abo panu
Zebrzydowskiemu kasztelański, bo tego czasu, kiedy
ja te rozmowy kładę, jeszcze tych oni tytułów nie
mieli, ale pan kanclerz był ochmistrzem u Królowej
starej, a pan Zebrzydowski dworzaninem u Króla

kiórą tworzy sarkofag z leżącą postacią Wojciecha
Kryskiego na wysuniętym ryzalicie cokołu, i części
tylnej, dwudzielnej, wywyższonej przez dodanie dru-
giego cokołu, a ofłankowanej zdwojonymi pilastrami
i zamkniętej belkowaniem z trójkątnym frontonem.
Część środkowa tej partii odbiega od typowych w Pol-
sce schematów dwudzielnych horyzontalnych; podział
przeprowadzony został wertykalnie, a w utworzonych
niszach, zamkniętych półkoliście zostały umieszczone
postacie siedzące zmarłych rodziców Wojciecha, Paw-
ła i Anny. Paweł (zm. ok. 1544) przedstawiony został
w zbroi, z płaszczem przerzuconym przez kolano. Bro-
data twarz, wykonana stereotypowo, wyraża smutek
i zmęczenie. Lewa ręka podniesiona jest do piersi ge-
J. M., dzisiejszego pana naszego" — pisze Górnicki (jw.,
s. 16). Przykładem także barokowy nagrobek drobiń-
ski, gdzie Małgorzata Uchańska wymieniona jest jako
żona kasztelana, a jej mąż Stanisław Kryski jako wo-
jewoda, ponieważ śmierć jej nastąpiła przed uzyska-
niem przez niego godności wojewody; napisy pochodzą
z jednego czasu.

12