DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:Rozprawy
DOI Artikel:Dayczak, Maria: Kamienica mieszczańska w Jarosławiu
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.41526#0034
MARIA DAYCZAK
KAMIENICA MIESZCZAŃSKA W JAROSŁAWIU *
Miarą odrębności zagadnienia kamienicy jarosław-
skiej w ramach ogólnej problematyki budownictwa
mieszczańskiego jest fakt, że stosunkowo wcześnie
zwróciło ono na siebie uwagę badaczy. W Sprawozda-
niach K.H.S. z roku 1887 ukazał się referat Władysława
Łuszczkiewicza o architekturze Jarosławia z wyraź-
nym naciskiem na zagadnienie kamienicy mieszczań-
skiej. Jest to pierwsza próba zdefiniowania oryginal-
nych cech jej układu przestrzennego h Ten sam pro-
blem dosyć szeroko omawia Jan Sas Zubrzycki w
swym artykule traktującym o zabytkowej architek-
turze miasta2; wartość artykułu obniża nieco subiek-
tywne, idealizujące stanowisko autora w stosunku do
poruszanego problemu. Zubrzycki jest twórcą okreś-
lenia „wiata" w odniesieniu do krytego dziedzińca.
W ramach publikacji nowszych mieści się rzeczowe
omówienie problemu podcieni kamienic jarosławskich
w referacie inż. arch. W. Dayczaka wygłoszonym w ro-
ku 1947 na posiedzeniu Towarzystwa Miłośników Ja-
rosławia 3. Krótką charakterystykę układu przestrzen-
nego kamienicy jarosławskiej podaje Vogtman4. Po-
* Artykuł niniejszy jest streszczeniem pracy magi-
sterskiej pisanej na Uniwersytecie Jagiellońskim w ro-
ku 1955 pod kierunkiem prof. dr A. Bochnaka i prof. dr
J. Szabłowskiego. Ponadto wiele życzliwych uwag i za-
interesowania moją pracą zawdzięczam doc. dr J. A.
Miłobędzkiemu, dr K. Gottfriedowi oraz mgr J. Ros-
sowi, za co wszystkim składam serdeczne podzięko-
wanie.
1 Sprawozdania K.H.S. III (1888), s. V, referat z dn.
3 marca 1887.
2 Zubrzycki Sas J., Miasto Jarosław i jego zabytki,
Sprawozdania K.H.S. VII (1906).
3 Dayczak W., Domy podcieniowe w Jarosławiu,
Roczn. Stów. Miłośników Jarosławia, Jarosław 1947,
s. 71—83.
Moim Rodzicom
nadto istnieją w powojennych miesięcznikach nauko-
wych krótkie wzmianki, odnoszące się do stanu za-
chowania kamienic jarosławskich i prac konserwa-
torskich3, projektów rekonstrukcji zabudowy miej-
skiej 6 oraz przyczyn zniszczenia tejże zabudowy
Oprócz tego domy jarosławskie objęto kilkakrotnie
akcją inwentaryzacyjno-pomiarową: w latach mię-
dzywojennych pomiary wykonała grupa studentów
architektury pod kierownictwem inż. arch. Osińskie-
go, profesora Politechniki Lwowskiej; w roku 1951 —
uczniowie Państwowej Szkoły Budownictwa w Jaro-
sławiu, wreszcie Pracownia Konserwacji Zabytków
Oddz. Kraków oprócz inwentaryzacji w roku 1951 roz-
winęła działalność projektodawczą, odnoszącą się do
historycznej rekonstrukcji pierwotnej zabudowy, w
związku z którą we wrześniu i w październiku 1954 r.
odbyto dwie komisje konserwatorskie8. Ostatecznym
wynikiem jest kompletna inwentaryzacja pomiarowa
śródmieścia Jarosławia wykonana przez Zakład Ar-
chitektury Polskiej Politechniki Warszawskiej w la-
tach 1953 do 1955.
4 Vogtman J., Adaptacja zabytkowych domów
mieszkalnych, Warszawa 1953.
5 Ochrona Zabytków I (1948), zesz. 2, s. 89.
6 Architektura VII (1953), nr 3, s. 82.
7 Ofgin J., Rynek w Jarosławiu, Miasto II (1951).
nr 10. Praca Marii Borowiejskiej Birkenmajerowej
o Jarosławiu posiadając charakter studium urbani-
stycznego nie wpłynęła na zmianę stanu badań o ka-
mienicy mieszczańskiej (Borowiejska Birkenmajerowa
M., Jarosław, Warszawa 1955, na prawach rękopisu).
8 Jamroz J., Nowak W., Jarosław, Rekonstrukcja
siedemnastowiecznego rynku, Kraków 1954, rkps Pra-
cownia Konserwacji Zabytków w Krakowie (objaśnie-
nia do planów rekonstrukcji na wystawie Region
w architekturze, Kraków, grudzień 1954),
24
KAMIENICA MIESZCZAŃSKA W JAROSŁAWIU *
Miarą odrębności zagadnienia kamienicy jarosław-
skiej w ramach ogólnej problematyki budownictwa
mieszczańskiego jest fakt, że stosunkowo wcześnie
zwróciło ono na siebie uwagę badaczy. W Sprawozda-
niach K.H.S. z roku 1887 ukazał się referat Władysława
Łuszczkiewicza o architekturze Jarosławia z wyraź-
nym naciskiem na zagadnienie kamienicy mieszczań-
skiej. Jest to pierwsza próba zdefiniowania oryginal-
nych cech jej układu przestrzennego h Ten sam pro-
blem dosyć szeroko omawia Jan Sas Zubrzycki w
swym artykule traktującym o zabytkowej architek-
turze miasta2; wartość artykułu obniża nieco subiek-
tywne, idealizujące stanowisko autora w stosunku do
poruszanego problemu. Zubrzycki jest twórcą okreś-
lenia „wiata" w odniesieniu do krytego dziedzińca.
W ramach publikacji nowszych mieści się rzeczowe
omówienie problemu podcieni kamienic jarosławskich
w referacie inż. arch. W. Dayczaka wygłoszonym w ro-
ku 1947 na posiedzeniu Towarzystwa Miłośników Ja-
rosławia 3. Krótką charakterystykę układu przestrzen-
nego kamienicy jarosławskiej podaje Vogtman4. Po-
* Artykuł niniejszy jest streszczeniem pracy magi-
sterskiej pisanej na Uniwersytecie Jagiellońskim w ro-
ku 1955 pod kierunkiem prof. dr A. Bochnaka i prof. dr
J. Szabłowskiego. Ponadto wiele życzliwych uwag i za-
interesowania moją pracą zawdzięczam doc. dr J. A.
Miłobędzkiemu, dr K. Gottfriedowi oraz mgr J. Ros-
sowi, za co wszystkim składam serdeczne podzięko-
wanie.
1 Sprawozdania K.H.S. III (1888), s. V, referat z dn.
3 marca 1887.
2 Zubrzycki Sas J., Miasto Jarosław i jego zabytki,
Sprawozdania K.H.S. VII (1906).
3 Dayczak W., Domy podcieniowe w Jarosławiu,
Roczn. Stów. Miłośników Jarosławia, Jarosław 1947,
s. 71—83.
Moim Rodzicom
nadto istnieją w powojennych miesięcznikach nauko-
wych krótkie wzmianki, odnoszące się do stanu za-
chowania kamienic jarosławskich i prac konserwa-
torskich3, projektów rekonstrukcji zabudowy miej-
skiej 6 oraz przyczyn zniszczenia tejże zabudowy
Oprócz tego domy jarosławskie objęto kilkakrotnie
akcją inwentaryzacyjno-pomiarową: w latach mię-
dzywojennych pomiary wykonała grupa studentów
architektury pod kierownictwem inż. arch. Osińskie-
go, profesora Politechniki Lwowskiej; w roku 1951 —
uczniowie Państwowej Szkoły Budownictwa w Jaro-
sławiu, wreszcie Pracownia Konserwacji Zabytków
Oddz. Kraków oprócz inwentaryzacji w roku 1951 roz-
winęła działalność projektodawczą, odnoszącą się do
historycznej rekonstrukcji pierwotnej zabudowy, w
związku z którą we wrześniu i w październiku 1954 r.
odbyto dwie komisje konserwatorskie8. Ostatecznym
wynikiem jest kompletna inwentaryzacja pomiarowa
śródmieścia Jarosławia wykonana przez Zakład Ar-
chitektury Polskiej Politechniki Warszawskiej w la-
tach 1953 do 1955.
4 Vogtman J., Adaptacja zabytkowych domów
mieszkalnych, Warszawa 1953.
5 Ochrona Zabytków I (1948), zesz. 2, s. 89.
6 Architektura VII (1953), nr 3, s. 82.
7 Ofgin J., Rynek w Jarosławiu, Miasto II (1951).
nr 10. Praca Marii Borowiejskiej Birkenmajerowej
o Jarosławiu posiadając charakter studium urbani-
stycznego nie wpłynęła na zmianę stanu badań o ka-
mienicy mieszczańskiej (Borowiejska Birkenmajerowa
M., Jarosław, Warszawa 1955, na prawach rękopisu).
8 Jamroz J., Nowak W., Jarosław, Rekonstrukcja
siedemnastowiecznego rynku, Kraków 1954, rkps Pra-
cownia Konserwacji Zabytków w Krakowie (objaśnie-
nia do planów rekonstrukcji na wystawie Region
w architekturze, Kraków, grudzień 1954),
24