Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (18.1956)

ARCHITEKT KACPER BAŻANKA

my w ołtarzach bocznych posiada odpowiednik w ry-
sunku A. Pozza zamieszczonym w Perspectioae,
a przedstawiającym górną część obramienia okna lub
drzwi. Prócz analogii do Pozza mamy w ołtarzach
tych inny motyw znamienny dla C. Fontany: takie
same imposty pokryte płaskorzeźbą, jak w bocznych
ołtarzach prezbiterialnych, znajdują się na rysunku
C. Fontany przedstawiającym projekt castrum dolo-
ris Piotra II, króla portugalskiego. Prócz tego we-
wnętrzne ołtarze prezbiterialne są prawie dokładnym
powtórzeniem ołtarza z kaplicy Palazzetto di Venezia
w Rzymie, będącego dziełem C. Fontany, z pewną
zmianą proporcji i znaczną różnicą w sposobie oświe-
tlenia: podczas gdy u Fontany światło pada z boku,
powodując silne kontrasty światłocieniowe, u Bażan-
ki obraz ołtarzowy oświetlony jest z przodu, a górna
część ołtarza z tyłu, co w rezultacie podkreśla pla-
stykę form, a nie zaciera ich w sposób malowniczy.

2. DOMEK LORETAŃSKI PRZY KOŚCIELE KAPUCYNÓW
W KRAKOWIE
Następnym chronologicznie dziełem Bażanki jest
Domek Loretański przy kościele kapucynów w Kra-
kowie, ufundowany przez Wojciecha Dembińskiego,
chorążego Zatorskiego, na wzór Domku z Loretto. Po
otrzymaniu planów z Loretto zwrócił się Dembiński
do Bażanki o opracowanie szczegółowego projektu7S.
Budowę rozpoczęto w r. 1712 pod kierownictwem Ba-
żanki78 a ukończono w r. 17 1 9 77. Z biegiem lat ule-
gał budynek przeróbkom 78.
75 Historia conventus, jw., s. 20.
78 [Nowakowski] Wacław ks., Pamiątka 200-letniej
rocznicy przybycia do Krakowa oo kapucynów 1695,
Kraków 1895, s. 22.
77 Prace prowadzono w latach 1713—14, a w r. 1715
sprowadzono ze Lwowa brata Bernarda z Lugano lai-
ka, który marmoryzował kolumny domku (Historia
conventus, jw., s. 27 i 28). Konsekracja nastąpiła w r.
1719 (Nowakowski, jw., s. 22).
78 Słaby grunt i występująca woda zaskórna wie-
lokrotnie naruszały mury domku zmuszając do na-
praw. Zaledwie przeprowadzono jedną w r. 1741 (Hi-
storia conventus, jw., s. 76), a już groźnie występująca
woda (Wojnar O., Polski Loret, Kraków 1939, s. 55 za
Florianem O., Loretto, Kraków 1899, s. 16, podaje, iż
miało to miejsce w trakcie budowy, którą przerwano
do jej usunięcia w 1715) zmusiła w r. 1744 do prac
na dużą skalę. Koszty wyniosły 6000 zł. (Historia con-
ventus, jw., s. 84). Wbito drewniane pale w podkład,
podszkarpowano ściany (szczególnie południową, na
której umieszczono posągi św. Jana Nepomucena
i M. B. Loretańskiej wykonane z kamienia pińczow-
skiego przez „Statuariusa Germana11), a w krypcie
wystawiono słupy wspierające. Prace prowadził Fran-
ciszek Placidi, architekt kardynała Lipskiego (tamże,
s. 83); być może, kierował on również restauracją
klasztoru prowadzoną do r. 1746. Drugie wydanie


II. 14. Kraków, katedra na Wawelu. Nagrobek
biskupa Felicjana Szaniawskiego. (Fot. wg Cerchów
Pomników Kr alkowa)

Klejnotów Pruszcza z r. 1745 podaje, że fundator bar-
dzo dbał o domek i ciągle dodawał mu ozdób. Obejście
obok kilku ołtarzy miało posiadać też ozdobną „pictu-
rę“ (Klejnoty Stołecznego miasta Krakowa albo ko-
ścioły i co w nich jest widzenia godnego i znacznego,
wyd. II, Kraków 1745, s. 179). Druga wielka przeróbka
przypada na lata 1817—18, kiedy to zmieniono ołtarz
główny (Nowakowski, jw., s. 23; Florian, jw., s. 16
i Wojnar, jw., s. 55 mylnie podają jakoby Bernard
z Lugano wykonał ołtarz według planów budowni-
czego Szczepana Humberta) według projektu Szcze-
pana Humberta (Historia conventus, jw., s. 373).
W r. 1898 usunięto stare malowidła w obejściu, w r.
1936 usunięto cztery ołtarze boczne.

99