Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (18.1956)

KS. SZCZĘSNY DETTLOFF


II. 14. Mistrz z Grosslobming, Chrystus
Boleściwy z Rottmann-Selztal
(Fot. wg Garzarolli v. Thumlackh)


II. 15. Chrystus Boleściwy z kościoła
św. Stefana w Wiedniu
(Fot. wg v. d. Osten)

Jeżeli statycznie-dynamiczne poruszenie oddziela
nasze posągi od tła — przed którym zapewne sta-
ły — to przechylenie obu głów ku przodowi stwarza
wyraźną łączność duchową z wiernymi, co uwydatnia
się zwłaszcza w spojrzeniu skierowanym ku dołowi
z półotwartych oczu o spuszczonych powiekach (il. Id).
Jest w tym jaklby przejaw „społecznego" nastawienia
twórcy do tego czynnika kontaktowego, którego tak
wyraźnie nie podkreśla nawet Multscher (il. 12).
W ten sposób akcentuje nasz mistrz śląski jeszcze do-
bitniej ekspresję duchową obu figur, z których Chry-
stus w obliczu swym nie ma prawie nic z cech prze-
żytych cierpień („Erbarmde-Christus"), a raczej wy-

raża swe miłosierdzie. Nie łatwo więc będzie choć by
już z tego powodu połączyć naszego ,,Boleściwego“
z toruńskim (il. 10 i 13), jak to czynił Clasen, który
widać w swym czysto formaliistycznym nastawieniu
nie spostrzegł zasadniczych różnic duchowej ekspresji
obu zabytków.
Natomiast wyczuwa ten czynnik ekspresyjny i dy-
namiczny postaci v. d. Osten, choć traktuje go pod
nieco odmiennym kątem widzenia. Podkreśla on
u Chrystusa ,,die grossartige Zusammenraffung aller
Formen auf den einen !Sinn: Seitenwunde des Erló-
sers“, któremu to celowi służy wysuwająca się na
bok prawa noga,, wiodąca wzrok w górę ku piersi. Za-

210