DOI issue:
Nr. 1-2
DOI article:Artykuły
DOI article:Szablowska, Anna Agnieszka: Tadeusz Gronowski / Różne wcielenia art déco
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.48914#0094
ANNA SZABŁOWSKA
Suknie s ^ta^ & «%< <teQk $♦ s&itó Woihl. Suknie o ^^ %&,* smfo. &&u : &da§U ,0:0%
II. 2. Tadeusz Gronowski, "Kasyno", rysunek, 1923.
Repr. wg "Pani" 1923 nr 7-8
III. 2. Tadeusz Gronowski, "Casino", drawing, 1923.
Repr. according to "Pani", 1923 nos. 7-8
Gronowski) - kupię akcje (projektowane przez Tadeu-
sza Gronowskiego) i wyjadę pierwszym statkiem "Red
Star Line" (plakat rysował Tadeusz Gronowski), aby
odetchnąć i nie słyszeć więcej o tym człowieku".
W największym skrócie kilka wiadomości biografi-
cznych o artyście: Tadeusz Lucjan Gronowski urodził
się w Warszawie 5 X 1894 r. jako syn Leopolda i Tekli.
Matka prowadziła słynną ze storczyków kwiaciarnię
przy Nowym Świecie. Uczęszczał do gimnazjum im. E.
Konopczyńskiego. W latach 1916-25 studiował na Wy-
dziale Architektury Politechniki Warszawskiej, dyplo-
mu jednak nie zrobił. W latach 20. i 30. dzielił swój czas
między Paryż a Warszawę. Od 1929 r. do wybuchu
wojny prowadził w Paryżu własną pracownię projekto-
wą. Współpracował jako grafik i dekorator z wielkim
magazynami paryskimi takimi jak: Galerie Lafayette,
Les Trois Quartiers, Au Louvre, Au Printemps a także
fabryką obuwia Cecille, wytwórnią win i fabryką ołów-
ków. Podjął także współpracę z amerykańsko-francuską
firmą reklamową "Havas". Nie zaniedbywał w tym cza-
sie rynku polskiego, współpracując w działach reklamy
z takimi firmami jak m.in. Wedel, Plutos, Fruziński,
Fusch. Wspierał również swym talentem sukcesy naszej
międzywojennej gospodarki - przykładem niech będzie
funkcjonujący do dziś znak graficzny Polskich Linii
Lotniczych LOT, uruchomionych w 1929 r. Stylizowa-
ny żuraw w prześwicie litery O niezmiennie towarzyszy
podróżnym naszych linii. Aranżował wnętrza pawilo-
nów polskich na wystawach międzynarodowych i krajo-
wych: m.in. Pawilon Kuriera Porannego na Wystawie
Prasy w Kolonii, Pawilon Prasowy i Funduszu Kwate-
runku Wojskowego na Powszechnej Wystawie Krajo-
wej w Poznaniu w 1929 r., Pawilon Polski na Między-
narodowej Wystawie w Brukseli w 1935 r., Salę Prze-
mysłu Szczytowego na Wystawie w Nowym Jorku w
1939 r.
W 1929 r. ożenił się z Francuzką Madelaine Plan-
chon, która zginęła tragicznie podczas ewakuacji z War-
szawy w 1939 r. Sam Gronowski był ciężko ranny. Jego
pracownia i mieszkanie rodzinne mieściło się przy ul.
Nowy Świat 49. Dom ten został zbombardowany wraz
z cennym dorobkiem artysty. Po długiej rekonwalescen-
cji zamieszkał przy ul. Okólnik i tam w latach wojny
urządził swoją drugą pracownię, która cudem przetrwa-
wszy Powstanie Warszawskie, służyła mu do końca, a
więc do 1990 r.3 W tej samej kamienicy mieszkała jego
druga żona Marzena Erhardt-Gronowska, nieżyjąca już
znana tłumaczka literatury czeskiej i słowackiej4.
Wróćmy do początków kariery artystycznej Grono-
wskiego. Przygotowywał się do zawodu architekta, ale
nie zaprojektował nigdy żadnego budynku, był nato-
miast pierwszym słuchaczem Wydziału Architektury,
który zarzucając projektowanie przestrzenne związał się
na zawsze z projektowaniem graficznym. W ślady Gro-
nowskiego poszła cała plejada późniejszych członków
Koła Artystów Grafików Reklamowych utworzonego w
1933 r., m.in.: Adam Bowbelski, Jerzy Hryniewiecki,
Jan Mucharski, Maciej Nowicki, Stanisława Sandecka i
inni5. Niemały wpływ na ukierunkowanie zaintereso-
wań studentów w stronę grafiki użytkowej miała atmo-
sfera ówczesnego, świeżo utworzonego warszawskiego
Wydziału Architektury. Wykładali tam wówczas m.in.:
Zygmunt Kamiński, Edmund Bartłomiejczyk a także
Stanisław Noakowski i Oskar Sosnowski, którzy z racji
swych malarskich i graficznych zainteresowań decydo-
wali o bardziej plastycznym nastawieniu kształcenia. Po
latach, już podsumowując swoją drogę twórczą powie-
dział Gronowski w jednym z wywiadów: w przypadku
plakatu wiele nauczyłem się w Paryżu, tam poznałem
Cassandre 'a, doskonałego plakacistę. Kamiński i właś-
84
Suknie s ^ta^ & «%< <teQk $♦ s&itó Woihl. Suknie o ^^ %&,* smfo. &&u : &da§U ,0:0%
II. 2. Tadeusz Gronowski, "Kasyno", rysunek, 1923.
Repr. wg "Pani" 1923 nr 7-8
III. 2. Tadeusz Gronowski, "Casino", drawing, 1923.
Repr. according to "Pani", 1923 nos. 7-8
Gronowski) - kupię akcje (projektowane przez Tadeu-
sza Gronowskiego) i wyjadę pierwszym statkiem "Red
Star Line" (plakat rysował Tadeusz Gronowski), aby
odetchnąć i nie słyszeć więcej o tym człowieku".
W największym skrócie kilka wiadomości biografi-
cznych o artyście: Tadeusz Lucjan Gronowski urodził
się w Warszawie 5 X 1894 r. jako syn Leopolda i Tekli.
Matka prowadziła słynną ze storczyków kwiaciarnię
przy Nowym Świecie. Uczęszczał do gimnazjum im. E.
Konopczyńskiego. W latach 1916-25 studiował na Wy-
dziale Architektury Politechniki Warszawskiej, dyplo-
mu jednak nie zrobił. W latach 20. i 30. dzielił swój czas
między Paryż a Warszawę. Od 1929 r. do wybuchu
wojny prowadził w Paryżu własną pracownię projekto-
wą. Współpracował jako grafik i dekorator z wielkim
magazynami paryskimi takimi jak: Galerie Lafayette,
Les Trois Quartiers, Au Louvre, Au Printemps a także
fabryką obuwia Cecille, wytwórnią win i fabryką ołów-
ków. Podjął także współpracę z amerykańsko-francuską
firmą reklamową "Havas". Nie zaniedbywał w tym cza-
sie rynku polskiego, współpracując w działach reklamy
z takimi firmami jak m.in. Wedel, Plutos, Fruziński,
Fusch. Wspierał również swym talentem sukcesy naszej
międzywojennej gospodarki - przykładem niech będzie
funkcjonujący do dziś znak graficzny Polskich Linii
Lotniczych LOT, uruchomionych w 1929 r. Stylizowa-
ny żuraw w prześwicie litery O niezmiennie towarzyszy
podróżnym naszych linii. Aranżował wnętrza pawilo-
nów polskich na wystawach międzynarodowych i krajo-
wych: m.in. Pawilon Kuriera Porannego na Wystawie
Prasy w Kolonii, Pawilon Prasowy i Funduszu Kwate-
runku Wojskowego na Powszechnej Wystawie Krajo-
wej w Poznaniu w 1929 r., Pawilon Polski na Między-
narodowej Wystawie w Brukseli w 1935 r., Salę Prze-
mysłu Szczytowego na Wystawie w Nowym Jorku w
1939 r.
W 1929 r. ożenił się z Francuzką Madelaine Plan-
chon, która zginęła tragicznie podczas ewakuacji z War-
szawy w 1939 r. Sam Gronowski był ciężko ranny. Jego
pracownia i mieszkanie rodzinne mieściło się przy ul.
Nowy Świat 49. Dom ten został zbombardowany wraz
z cennym dorobkiem artysty. Po długiej rekonwalescen-
cji zamieszkał przy ul. Okólnik i tam w latach wojny
urządził swoją drugą pracownię, która cudem przetrwa-
wszy Powstanie Warszawskie, służyła mu do końca, a
więc do 1990 r.3 W tej samej kamienicy mieszkała jego
druga żona Marzena Erhardt-Gronowska, nieżyjąca już
znana tłumaczka literatury czeskiej i słowackiej4.
Wróćmy do początków kariery artystycznej Grono-
wskiego. Przygotowywał się do zawodu architekta, ale
nie zaprojektował nigdy żadnego budynku, był nato-
miast pierwszym słuchaczem Wydziału Architektury,
który zarzucając projektowanie przestrzenne związał się
na zawsze z projektowaniem graficznym. W ślady Gro-
nowskiego poszła cała plejada późniejszych członków
Koła Artystów Grafików Reklamowych utworzonego w
1933 r., m.in.: Adam Bowbelski, Jerzy Hryniewiecki,
Jan Mucharski, Maciej Nowicki, Stanisława Sandecka i
inni5. Niemały wpływ na ukierunkowanie zaintereso-
wań studentów w stronę grafiki użytkowej miała atmo-
sfera ówczesnego, świeżo utworzonego warszawskiego
Wydziału Architektury. Wykładali tam wówczas m.in.:
Zygmunt Kamiński, Edmund Bartłomiejczyk a także
Stanisław Noakowski i Oskar Sosnowski, którzy z racji
swych malarskich i graficznych zainteresowań decydo-
wali o bardziej plastycznym nastawieniu kształcenia. Po
latach, już podsumowując swoją drogę twórczą powie-
dział Gronowski w jednym z wywiadów: w przypadku
plakatu wiele nauczyłem się w Paryżu, tam poznałem
Cassandre 'a, doskonałego plakacistę. Kamiński i właś-
84