DOI issue:
Nr. 1-2
DOI article:In Memoriam
DOI article:Grabska-Wallis, Elżbieta; Wiercińska, Janina [Contr.]: Hanna Morawska (1918-1995)
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.48914#0230
Biuletyn Historii Sztuki
R.LVIII, 1996, Nr 1-2
PL ISSN 0006-3967
HANNA MORAWSKA
(1918-1995)
Niespodziewanie zmarła 6 stycznia 1995 roku w Londy-
nie Hanna Morawska. Grono historyków sztuki i przyjaciół w
Polsce pożegnało Ją z daleka nie mogąc odprowadzić Jej na
miejsce wiecznego spoczynku na cmentarzu Wandsworth w
Londynie. Była to postać o wyrobionym charakterze, silnej
osobowości i niecodziennej indywidualności. Znaliśmy Ją
jako ideową działaczkę polityczną, ale również jako samo-
dzielnego, odpowiedzialnego i cenionego badacza sztuki XIX
wieku; pozostawiła spuściznę wielkiej wartości i wagi.
Hanna Morawska urodziła się w Warszawie 28 czerwca
1918 r. Należała do pokolenia, które w latach bezpośrednio
po II wojnie światowej odrabiało zaległości w studiach, roz-
poczętych tuż przed 1939 rokiem lub w czasie okupacji, do
pokolenia, które miało wyraźnie zdefiniowany życiorys poli-
tyczny. Hanna Morawska określiła tę swoją drogę we wczes-
nej młodości, postępując wbrew tradycjom mieszczańskim
swojej rodziny. Uczennica (od 1927 r.) gimnazjum im. Jana
Kochanowskiego w Warszawie, uczestniczyła w demonstra-
cjach lewicowych, co spowodowało w 1935 r. usunięcie ze
szkoły. Egzamin maturalny zdała w gimnazjum im. Juliusza
Słowackiego.
W latach 1940-1941 uczyła łaciny i francuskiego na taj-
nych kompletach gimnazjum RTPD na Żoliborzu. W czasie
okupacji wraz z mężem Jerzym Morawskim brała udział w
konspiracji komunistycznej. W czasie Powstania Warsza-
wskiego, jako żołnierz AL, następnie dowódca IV batalionu
AL walczyła na Żoliborzu, skąd 9 września 1944 r. przepły-
nęła na prawy brzeg Wisły. Wówczas odnalazła swą oddaną
pod opiekę przyjaciół 3-letnią córeczkę. Za działalność bojo-
wą odznaczona była: Krzyżem Grunwaldu III kl. (1945),
Srebrnym Krzyżem Zasługi (1946), medalem "Za Warszawę"
(1946) i Krzyżem Partyzanckim (1975).
W latach 1944-1945 Hanna Morawska pracowała w De-
partamencie Reformy Szkolnej Ministerstwa Oświaty, w la-
tach 1945-1947 była posłanką do Krajowej Rady Narodowej.
W 1946 r. podjęła studia historii sztuki na Uniwersytecie
Warszawskim, do czego przed wojną, w czasie uczęszczania
na studia polonistyczne w Wolnej Wszechnicy (1938-1939),
zachęciła Ją Stefania Zahorska. W 1948 r. została asystentką
prof. Juliusza Starzyńskiego, u którego w 1952 r. zamknęła
pierwszy etap studiów pracą magisterską na temat polskich
malarzy kolorystów XX wieku. Dalszą drogę naukową wy-
znaczyły Jej zainteresowania historią krytyki artystycznej we
Francji i dłuższe wyjazdy do Paryża, a praca Thore-Burger,
krytyk i teoretyk, napisana w latach 1963-1964 pod kierun-
kiem Juliusza Starzyńskiego przedstawiona została jako dy-
sertacja doktorska (1964) i stała się pierwszą książką z serii
studiów, które objęły twórczość czołowych francuskich kry-
tyków sztuki XIX wieku. Publikacją inicjującą ten kierunek
działalności naukowej Hanny Morawskiej była dwukrotnie
wznawiana (w 1969 i w 1977 r.) antologia Artyści o sztuce.
Od Van Gogha do Picassa (1963), opracowana wspólnie z
Elżbietą Grabską.
Po blisko dwudziestu latach pracy dydaktycznej i naukowej
w Instytucie Historii Sztuki UW (1950-1968, przez długi czas
w katedrze prof. Juliusza Starzyńskiego, następnie w katedrze
prof. Jana Białostockiego), Hanna Morawska jesienią 1968 r.
przeniesiona została do Gabinetu Rycin Biblioteki UW, gdzie
220
R.LVIII, 1996, Nr 1-2
PL ISSN 0006-3967
HANNA MORAWSKA
(1918-1995)
Niespodziewanie zmarła 6 stycznia 1995 roku w Londy-
nie Hanna Morawska. Grono historyków sztuki i przyjaciół w
Polsce pożegnało Ją z daleka nie mogąc odprowadzić Jej na
miejsce wiecznego spoczynku na cmentarzu Wandsworth w
Londynie. Była to postać o wyrobionym charakterze, silnej
osobowości i niecodziennej indywidualności. Znaliśmy Ją
jako ideową działaczkę polityczną, ale również jako samo-
dzielnego, odpowiedzialnego i cenionego badacza sztuki XIX
wieku; pozostawiła spuściznę wielkiej wartości i wagi.
Hanna Morawska urodziła się w Warszawie 28 czerwca
1918 r. Należała do pokolenia, które w latach bezpośrednio
po II wojnie światowej odrabiało zaległości w studiach, roz-
poczętych tuż przed 1939 rokiem lub w czasie okupacji, do
pokolenia, które miało wyraźnie zdefiniowany życiorys poli-
tyczny. Hanna Morawska określiła tę swoją drogę we wczes-
nej młodości, postępując wbrew tradycjom mieszczańskim
swojej rodziny. Uczennica (od 1927 r.) gimnazjum im. Jana
Kochanowskiego w Warszawie, uczestniczyła w demonstra-
cjach lewicowych, co spowodowało w 1935 r. usunięcie ze
szkoły. Egzamin maturalny zdała w gimnazjum im. Juliusza
Słowackiego.
W latach 1940-1941 uczyła łaciny i francuskiego na taj-
nych kompletach gimnazjum RTPD na Żoliborzu. W czasie
okupacji wraz z mężem Jerzym Morawskim brała udział w
konspiracji komunistycznej. W czasie Powstania Warsza-
wskiego, jako żołnierz AL, następnie dowódca IV batalionu
AL walczyła na Żoliborzu, skąd 9 września 1944 r. przepły-
nęła na prawy brzeg Wisły. Wówczas odnalazła swą oddaną
pod opiekę przyjaciół 3-letnią córeczkę. Za działalność bojo-
wą odznaczona była: Krzyżem Grunwaldu III kl. (1945),
Srebrnym Krzyżem Zasługi (1946), medalem "Za Warszawę"
(1946) i Krzyżem Partyzanckim (1975).
W latach 1944-1945 Hanna Morawska pracowała w De-
partamencie Reformy Szkolnej Ministerstwa Oświaty, w la-
tach 1945-1947 była posłanką do Krajowej Rady Narodowej.
W 1946 r. podjęła studia historii sztuki na Uniwersytecie
Warszawskim, do czego przed wojną, w czasie uczęszczania
na studia polonistyczne w Wolnej Wszechnicy (1938-1939),
zachęciła Ją Stefania Zahorska. W 1948 r. została asystentką
prof. Juliusza Starzyńskiego, u którego w 1952 r. zamknęła
pierwszy etap studiów pracą magisterską na temat polskich
malarzy kolorystów XX wieku. Dalszą drogę naukową wy-
znaczyły Jej zainteresowania historią krytyki artystycznej we
Francji i dłuższe wyjazdy do Paryża, a praca Thore-Burger,
krytyk i teoretyk, napisana w latach 1963-1964 pod kierun-
kiem Juliusza Starzyńskiego przedstawiona została jako dy-
sertacja doktorska (1964) i stała się pierwszą książką z serii
studiów, które objęły twórczość czołowych francuskich kry-
tyków sztuki XIX wieku. Publikacją inicjującą ten kierunek
działalności naukowej Hanny Morawskiej była dwukrotnie
wznawiana (w 1969 i w 1977 r.) antologia Artyści o sztuce.
Od Van Gogha do Picassa (1963), opracowana wspólnie z
Elżbietą Grabską.
Po blisko dwudziestu latach pracy dydaktycznej i naukowej
w Instytucie Historii Sztuki UW (1950-1968, przez długi czas
w katedrze prof. Juliusza Starzyńskiego, następnie w katedrze
prof. Jana Białostockiego), Hanna Morawska jesienią 1968 r.
przeniesiona została do Gabinetu Rycin Biblioteki UW, gdzie
220