DOI issue:
Nr. 1-2
DOI article:Recenzje
DOI article:Lejko, Krystyna: [Rezension von: Wanda Mossakowska, Początki fotografii w Warszawie (1839-1863)]
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.48914#0177
Biuletyn Historii Sztuki
R.LVIII, 1996, Nr 1-2
PL ISSN 0006-3967
KRYSTYNA LEJKO
Muzeum Historyczne m. st. Warszawy
Wanda Mossakowska, Początki fotografii w Warszawie (1839-1863). T. I-II. Warszawa:
Instytut Archeologii i Etnologii PAN 1994 ss.343 il. 185.
II. 1. Wojciech Gerson, 1. 60. XIX w. Fot. K.Beyer.
Muz. Hist. m. st. Warszawy
Ul. 1. Wojciech Gerson, 1860s. Phot. K. Beyer. Historical
Museurn of Warsaw
Ukazanie się w druku pracy Wandy Mossakowskiej na
temat początków fotografii w Warszawie jest wydarzeniem
ważneym dla młodej dyscypliny naukowej, jaką jest historia
polskiej fotografii. Rewelacyjny wynalazek XIX wieku, od
początku cieszący się wielkim zainteresowaniem i wykorzy-
stywany dla różnych celów: dokumentacyjnych, naukowych,
artystycznych i handlowych, bardzo długo nie zasługiwał na
uwagę w oczach polskich historyków i historyków sztuki.
Wskazuje na to zarówno miejsce, jakie przyznawano fotogra-
fii w archiwach i muzeach, gdzie przechowywane prace wy-
bitnych nieraz fotografów traktowano jedynie jako pomocni-
czy materiał ikonograficzny, jak i brak przez kilkadziesiąt lat
od powstania pierwszych dagerotypów poważnych badań
naukowych nad tą dziedziną. Najstarsze publikacje, głównie
artykuły w prasie, opisujące powstanie polskiej fotografii i
wymieniające najbardziej znanych amatorów i zawodowców
z tej branży, nie wyszły spod pióra historyków, lecz stanowiły
zapis wspomnień fotografów oraz osób im współczesnych i -
oparte na kruchej ludzkiej pamięci - zawierają wiele błędów
i nieścisłości.
Pierwszą poważną próbę podsumowania stanu wiedzy w
tej dziedzinie podjął Aleksander Maciesza dla uczczenia set-
nej rocznicy wynalazku Louisa Jacquesa Mande Daguerre'a.
Pracę na temat historii fotografii polskiej Maciesza doprowadził
do roku 1889.1 Druga część opracowania nigdy nie została
napisana ze względu na śmierć autora w 1945 r. Publikacja
wydana dopiero w 1972 r. oparta została w dużym stopniu na
wcześniejszych, nie zawsze wiarygodnych przekazach.
Poważny wzrost zainteresowania fotografią i jej dziejami
przypada na lata siedemdziesiąte i późniejsze. Zaczęły się
ukazywać monografie poszczególnych fotografów, przy
czym prekursorami byli tu: Juliusz Garztecki, który w 1972 r.
wydał książkę poświęconą postaci działającego w Kamieńcu
Podolskim Michała Greima2 oraz Wanda Mossakowska, au-
torka monografii krakowskiego fotografa Walerego Rzewu-
skiego3, wydanej w 1981 r. Powstały też pierwsze, nie zaopa-
trzone jeszcze w pełny aparat naukowy prace poświęcone
dziejom poszczególnych ośrodków m.in. publikacje na temat
fotografii warszawskiej Wacława Żdżarskiego i fotografii
krakowskiej Jerzego Kozińskiego.4 Nowe dane dotyczące
167
R.LVIII, 1996, Nr 1-2
PL ISSN 0006-3967
KRYSTYNA LEJKO
Muzeum Historyczne m. st. Warszawy
Wanda Mossakowska, Początki fotografii w Warszawie (1839-1863). T. I-II. Warszawa:
Instytut Archeologii i Etnologii PAN 1994 ss.343 il. 185.
II. 1. Wojciech Gerson, 1. 60. XIX w. Fot. K.Beyer.
Muz. Hist. m. st. Warszawy
Ul. 1. Wojciech Gerson, 1860s. Phot. K. Beyer. Historical
Museurn of Warsaw
Ukazanie się w druku pracy Wandy Mossakowskiej na
temat początków fotografii w Warszawie jest wydarzeniem
ważneym dla młodej dyscypliny naukowej, jaką jest historia
polskiej fotografii. Rewelacyjny wynalazek XIX wieku, od
początku cieszący się wielkim zainteresowaniem i wykorzy-
stywany dla różnych celów: dokumentacyjnych, naukowych,
artystycznych i handlowych, bardzo długo nie zasługiwał na
uwagę w oczach polskich historyków i historyków sztuki.
Wskazuje na to zarówno miejsce, jakie przyznawano fotogra-
fii w archiwach i muzeach, gdzie przechowywane prace wy-
bitnych nieraz fotografów traktowano jedynie jako pomocni-
czy materiał ikonograficzny, jak i brak przez kilkadziesiąt lat
od powstania pierwszych dagerotypów poważnych badań
naukowych nad tą dziedziną. Najstarsze publikacje, głównie
artykuły w prasie, opisujące powstanie polskiej fotografii i
wymieniające najbardziej znanych amatorów i zawodowców
z tej branży, nie wyszły spod pióra historyków, lecz stanowiły
zapis wspomnień fotografów oraz osób im współczesnych i -
oparte na kruchej ludzkiej pamięci - zawierają wiele błędów
i nieścisłości.
Pierwszą poważną próbę podsumowania stanu wiedzy w
tej dziedzinie podjął Aleksander Maciesza dla uczczenia set-
nej rocznicy wynalazku Louisa Jacquesa Mande Daguerre'a.
Pracę na temat historii fotografii polskiej Maciesza doprowadził
do roku 1889.1 Druga część opracowania nigdy nie została
napisana ze względu na śmierć autora w 1945 r. Publikacja
wydana dopiero w 1972 r. oparta została w dużym stopniu na
wcześniejszych, nie zawsze wiarygodnych przekazach.
Poważny wzrost zainteresowania fotografią i jej dziejami
przypada na lata siedemdziesiąte i późniejsze. Zaczęły się
ukazywać monografie poszczególnych fotografów, przy
czym prekursorami byli tu: Juliusz Garztecki, który w 1972 r.
wydał książkę poświęconą postaci działającego w Kamieńcu
Podolskim Michała Greima2 oraz Wanda Mossakowska, au-
torka monografii krakowskiego fotografa Walerego Rzewu-
skiego3, wydanej w 1981 r. Powstały też pierwsze, nie zaopa-
trzone jeszcze w pełny aparat naukowy prace poświęcone
dziejom poszczególnych ośrodków m.in. publikacje na temat
fotografii warszawskiej Wacława Żdżarskiego i fotografii
krakowskiej Jerzego Kozińskiego.4 Nowe dane dotyczące
167