DOI Artikel:
Polak-Trajdos, Ewa: Ze studiów nad twórczością Mistrza Krucyfiksów Siedmiogrodzkich
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.48235#0015
MISTRZ KRUCYFIKSÓW SIEDMIOGRODZKICH
II. 2. Warsztat siedmiogrodzki, Krucyfiks z kościoła Franciszkanów w Cluj. (Fot.
E. Polak-Trajdos)
Nie jest chyba rzeczą przypadku, że właśnie w Siedmio-
grodzie natrafiamy na dzieła, w których można- dostrzec
reminiscencje krakowskiej sztuki Stosza. Mimo że trzej
synowie Wita Stosza: Marcin, Jan Ewangelista i Wit uro-
dzili się w Norymberdze, z pewnością znali warsztat krakow-
ski ojca zarówno z bezpośredniego oglądania jego dzieł, jak
i jego kontynuatorów. Mogło tak być na zasadzie wymiany
doświadczeń, jak to miało miejsce z innym synem Wita, Sta-
nisławem, który przez pewnien czas przebywał w Norymber-
dze, skąd potem wrócił do rodzinnego Krakowa10. Jaka mo-
gła być przyczyna, że tylu synów Wita Stosza znalazło stały
pobyt w Siedmiogrodzie ?
Ostatnio badacze niemieccy podkreślają fakt, że Wit
Stosz prócz uprawiania malarstwa, rzeźby, złotnictwa, od-
lewnictwa, był także kupcem. Z towarem swym, jak więk-
szość kupców tego czasu, odbywał wędrówki na południowy
wschód11. Wydaje się prawdopodobne, że Stosz wędiując
po szlakach handlowych tych krajów mógł jednocześnie ba-
dać warunki warsztatowe i możliwości otrzymywania tam
zleceń artystycznych i ewentualnego osiedlenia się. Argu-
mentem przemawiającym za osobistym pobytem Stosza
na Górnych Węgrzech jest według tych badaczy wiadomość
o tym, jakoby na zlecenie króla Macieja Korwina wykonał dla
katedry w Bratysławie ołtarz skrzydłowy z herbami króla
i jego żony Beatrix12. Badacze węgierscy sugerują prawdo-
podobieństwo wykonania przez Stosza głównych figm do
ołtarza Zaśnięcia Marii w kościele zamkowym w Bańskiej
Bystrzycy, a co najmniej zaprojektowanie tego olt-aiza, któ-
10 T. DOBRZENIECKI, Działalność artystyczna Stanisława Stwosza
w Krakowie, „Biul. Hist. Sztuki” XI, 1949, nr 3/4; — wg SCHWOBA, o.c.,
s. 41, Stanisław Stosz dostarczał ze swego warsztatu krakowskiego ołtarze
na Spisz. Autor powołuje się przy tym na B. Dauna, a więc na przestarzałą
literaturę.
11 SCHWOB, o.c., s. 40; — A. JAEGER, Veit Stoss und seine Ges-
chlecht (Freie Schriftenfolge der Gesellschaft fur Familienforschung in Fran-
ken. Bd G). Aus dem Nachlass hrsg von Otto Buchner, Neustadt, Aaisćh
1958, s. 66.
12 II. HORYATH, Konig Matthias und die Kunst, "Ungarische Jahr-
bucher” XX (Berlin), 1940, s. 214.
5
II. 2. Warsztat siedmiogrodzki, Krucyfiks z kościoła Franciszkanów w Cluj. (Fot.
E. Polak-Trajdos)
Nie jest chyba rzeczą przypadku, że właśnie w Siedmio-
grodzie natrafiamy na dzieła, w których można- dostrzec
reminiscencje krakowskiej sztuki Stosza. Mimo że trzej
synowie Wita Stosza: Marcin, Jan Ewangelista i Wit uro-
dzili się w Norymberdze, z pewnością znali warsztat krakow-
ski ojca zarówno z bezpośredniego oglądania jego dzieł, jak
i jego kontynuatorów. Mogło tak być na zasadzie wymiany
doświadczeń, jak to miało miejsce z innym synem Wita, Sta-
nisławem, który przez pewnien czas przebywał w Norymber-
dze, skąd potem wrócił do rodzinnego Krakowa10. Jaka mo-
gła być przyczyna, że tylu synów Wita Stosza znalazło stały
pobyt w Siedmiogrodzie ?
Ostatnio badacze niemieccy podkreślają fakt, że Wit
Stosz prócz uprawiania malarstwa, rzeźby, złotnictwa, od-
lewnictwa, był także kupcem. Z towarem swym, jak więk-
szość kupców tego czasu, odbywał wędrówki na południowy
wschód11. Wydaje się prawdopodobne, że Stosz wędiując
po szlakach handlowych tych krajów mógł jednocześnie ba-
dać warunki warsztatowe i możliwości otrzymywania tam
zleceń artystycznych i ewentualnego osiedlenia się. Argu-
mentem przemawiającym za osobistym pobytem Stosza
na Górnych Węgrzech jest według tych badaczy wiadomość
o tym, jakoby na zlecenie króla Macieja Korwina wykonał dla
katedry w Bratysławie ołtarz skrzydłowy z herbami króla
i jego żony Beatrix12. Badacze węgierscy sugerują prawdo-
podobieństwo wykonania przez Stosza głównych figm do
ołtarza Zaśnięcia Marii w kościele zamkowym w Bańskiej
Bystrzycy, a co najmniej zaprojektowanie tego olt-aiza, któ-
10 T. DOBRZENIECKI, Działalność artystyczna Stanisława Stwosza
w Krakowie, „Biul. Hist. Sztuki” XI, 1949, nr 3/4; — wg SCHWOBA, o.c.,
s. 41, Stanisław Stosz dostarczał ze swego warsztatu krakowskiego ołtarze
na Spisz. Autor powołuje się przy tym na B. Dauna, a więc na przestarzałą
literaturę.
11 SCHWOB, o.c., s. 40; — A. JAEGER, Veit Stoss und seine Ges-
chlecht (Freie Schriftenfolge der Gesellschaft fur Familienforschung in Fran-
ken. Bd G). Aus dem Nachlass hrsg von Otto Buchner, Neustadt, Aaisćh
1958, s. 66.
12 II. HORYATH, Konig Matthias und die Kunst, "Ungarische Jahr-
bucher” XX (Berlin), 1940, s. 214.
5