Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (39.1977)

RECENZJE — POLEMIKI

Co do płyty Zinny z Yarguli w Erfurcie, nie przecenia-
łem jej znaczenia dla problemu reliefu franciszkańskiego
traktując sprawę ubocznie. Zwróciłem na nią uwagę głównie
dla podobnych na obu płytach znaków heraldycznych, po-
zostawiając sprawę nie rozstrzygniętą.
Polemika ma wówczas wartość, kiedy •—■ co jest truizmem
—• dąży do obiektywnej prawdy. Sądzę, że w omawianym
przeze mnie przypadku ścieżkę torował prawdzie Hans Tiet-

ze. Wypadnie na koniec przypomnieć, że z braku dostatecz-
nych przekazów historycznych wszystkie propozycje zwią-
zane z problemem nagrobka krakowskiego tkwią w sferze
hipotez, opierając się przeważnie na analizie porównawczej
(obfitszy materiał porównawczy zamieściłem w poprzednim
artykule).
Kraków, 5 sierpnia 1976

AD YOCEM...*

Prowadzenie dyskusji naukowej tylko wtedy jest możli-
we, gdy dyskutujący zna w pełni argumenty strony przeciw-
nej. Profesor Tadeusz Dobrowolski dwukrotnie podkreśla,
że nie zna pracy Ant je Kosegarten, której wyniki zostały
przyjęte przez literaturę fachową. Podobnie nie zna mojej
rozprawy doktorskiej, chociaż dyskutuje z moimi tezami.
Cytowana przeze mnie literatura („Biul. Hist. Sztuki”
1976, nr 2, s. 99 przyp. 4, 4, s. 100, przyp 17) dotycząca por-
tali katedry wiedeńskiej i nagrobka RudolfaIV, a także za-
* Dziękuję redakcji ,,Biuletynu Historii Sztuki” za zapoznanie mnie
z odpowiedzią Profesora Dobrowolskiego przed ogłoszeniem jej drukiem.

leżności między tzw. warsztatem książęcym a strzechą Par-
lerów, zwłaszcza artykuły Józefa Zykana i Kosegarten
oparte są o nowe badania źródłowe, które jednoznacznie
przesądzają sprawę datowania dzieł wiedeńskich na lata
sześćdziesiąte. Dlatego, nie umniejszając w niczym zasług
„klasyka wiedeńskiej szkoły historii sztuki” nie można po-
wrócić do proponowanego przez niego datowania obu portali
katedry wiedeńskiej i nagrobka Rudolfa IV, a w konsekwen-
cji wyciągać wniosków co do czasu powstania oraz stylu
nagrobka Kazimierza Wielkiego.
Ewa Śnieżyńska-Stolot

TAKŻE „AD YOCEM”

Istotnym przyczynkiem w Ad vocem... dr E. Śmeźyńskiej-
-Stolotowej jest wzmianka o nowych badaniach źródłowych
tyczących się tumu św. Stefana. Ponieważ nowe odkrycia
w zakresie archiwaliów średniowieożnych trafiają się wyjątko-
wo, trzeba będzie zastosować w cyt. wypadku staranną
„krytykę źródeł”, co może potwierdzić, lecz i nie potwierdzić
datowania rzeźb wiedeńskich na lata sześćdziesiąte. Co do
nagrobka krakowskiego mogą wchodzić w grę z braku dosta-
tecznej bazy źródłowej nie pewniki, lecz hipotezy. Z przekazu
Długosza wynika tylko tyle, że został on wzniesiony sumptu
regio, co może się odnosić także do Elżbiety Łokietkówny
(i to wydaje się bardziej prawdopodobne). W artykułach
polemicznych Autorki niepokoi fakt, że nie sprawdza się
w nich zasada niesprzeczności. Jeśli np. datować figury wie-

deńskie na lata sześćdziesiąte w. XIV trzeba by wbrew
powszechnie przyjętej przez naukę tezie przyjąć, że mecenat
habsburski górował nad cesarskim Karola IV a rzeźba
wiedeńsko-węgierska wyprzedziła praski warsztat Parlerów.
Wobec zaś domniemanego przez Autorkę importu nagrobka
Kazimierza Wielkiego trzeba by uznać za import także płytę
z postacią Borkowej, spokrewnioną stylistycznie z grobowcem
wawelskim. Wątpliwości nasuwa się więcej, lecz dalszą
ewent. polemikę lepiej odłożyć do ukazania się pełnej mono-
grafii nagrobka Kazimierza Wielkiego. Niemniej jeszcze raz
wypadnie podkreślić przydatność rzadkiej u nas dyskusji
naukowej.
Tadeusz Dobrowolski