DOI Artikel:
Polak-Trajdos, Ewa: Ze studiów nad twórczością Mistrza Krucyfiksów Siedmiogrodzkich
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.48235#0019
MISTRZ KRUCYFIKSÓW SIEDMIOGRODZKICH
11. 6. Warsztat siedmiogrodzki, Krucyfiks z Sibiu, obecnie
w kość. Minorytów w Wiedniu. (Fot. Bundesdenkmalamt,
Wien)
II. 7. Wit Stosz, Krucyfiks kamienny z fundacji Slaclcera,
kość. Mariacki w Krakowie. (Fot. J. Langda)
zaś Witowi Stoszowi juniorowi rzeźby i malowidła w koś-
ciele parafialnym w Arges19.
Pewna wyróżniająca się wysokim poziomem artystycznym
grupa krucyfiksów siedmiogrodzkich może być związana hi-
potetycznie z jednym z synów Wita Stosza osiedlonych
w tym kraju. Wydaje się nam, że mógłby to być Jan Stosz
urodzony w Krakowie znający bezpośrednio krakowski war-
sztat ojca20.
Są to następujące krucyfiksy związane formalnie i stylo-
wo ze sobą:
1. Krucyfiks z Sibiu (wys. 187 cm) przywieziony do Wied-
nia w r. 1708 przez komendanta Siedmiogrodu Jana Ludwi-
ka de Bussy Rabutin i ofiarowany kościołowi Trynitarzy.
Obecnie znajduje się w kościele Minorytów w Wiedniu21 (ił. 1).
19 STANESCU, o.c., s. 35, 39.
20 REITZENSTEIN, o.c., s. 94, 95; — DETTLOFF, o.c., s. 18.
21 D. RADOCSAY, Pas Hermannstddter Kruziffa in Wien, „Acta
Historiae Artiurn Academiae Scientiarum Hungariae” VI, 1959, h. 3—4;
■— tenże, .4. Koze-pkorl Magyarorszdg faszobrai, Budapest 1967, s. 203; —
K. GINHART, Zwei Spatgotische Kruzifixe in Wien, „Osterreichische
Zeitschrift fur Kunst und Denkmalpflege” VIII, 1954, s. 9—12.
22 RADOCSAY, A KSz&pkori ... faszobrai ... o.c., s. 73, 90, il. 168’ —
G. ENTZ, Magyar passioabrdzoldsok (Ungarische Passion Darstellungen),
„Pasztortuz” (Hirtenfeuer) XXVIII, 1942.
2. Krucyfiks z kościoła Franciszkanów w Cluj przywie-
ziony tam w r. 1732 przez Zygmunta Kornisa prawdopodob-
nie z Manastirea22 (il. 2).
3. Krucyfiks z kościoła parafialnego w Eremitul przywie-
ziony w r. 1750 z Tirgu Mures (il. 3).
4. Krucyfiks z Apold, znaleziony w r. 1957 w stanie bar-
dzo zniszczonym23 (il. 4).
Krucyfiks z Sibiu w epoce baroku został pokryty warstwą
brunatnego werniksu. Po poddaniu go zabiegom konserwa-
torskim w ostatnim czasie powrócił do stanu pierwotnej świet-
ności. Natomiast krucyfiks z Cluj dotychczas jest pokryty
warstwą brunatnego werniksu, co psuje piękno pierwotnej
faktury rzeźbiarskiej. Tym niemniej już od pierwszego rzutu
oka można rozpoznać tę samą mistrzowską rękę, która wy-
konała oba powyższe krucyfiksy.
23 L. KELEMEN, A nydrddremetei feszillet (Pas Kruzifiz von Nydra-
dremete), „Erdelyi Muzeum” (Siebenburgisches Museum) L. 1945, s. 61—•
—66; — RADOCSAY, A Rozepkori... faszobrai, o.c., s. 94; — STANESCU,
o.c., s. 39. Radocsay nie podaje wymiaru tych krucyfiksów. Autorka nie
mogła wykonać pomiarów krucyfiksów w Cluj i Eremitul z powodu utrud-
nionego dostępu. Jednak porównując z bezpośredniego oglądu krucyfiks
z Sibiu z krucyfiksem z Cluj autorka doszła do wniosku, że wymiary ich
muszą, być podobne.
9
11. 6. Warsztat siedmiogrodzki, Krucyfiks z Sibiu, obecnie
w kość. Minorytów w Wiedniu. (Fot. Bundesdenkmalamt,
Wien)
II. 7. Wit Stosz, Krucyfiks kamienny z fundacji Slaclcera,
kość. Mariacki w Krakowie. (Fot. J. Langda)
zaś Witowi Stoszowi juniorowi rzeźby i malowidła w koś-
ciele parafialnym w Arges19.
Pewna wyróżniająca się wysokim poziomem artystycznym
grupa krucyfiksów siedmiogrodzkich może być związana hi-
potetycznie z jednym z synów Wita Stosza osiedlonych
w tym kraju. Wydaje się nam, że mógłby to być Jan Stosz
urodzony w Krakowie znający bezpośrednio krakowski war-
sztat ojca20.
Są to następujące krucyfiksy związane formalnie i stylo-
wo ze sobą:
1. Krucyfiks z Sibiu (wys. 187 cm) przywieziony do Wied-
nia w r. 1708 przez komendanta Siedmiogrodu Jana Ludwi-
ka de Bussy Rabutin i ofiarowany kościołowi Trynitarzy.
Obecnie znajduje się w kościele Minorytów w Wiedniu21 (ił. 1).
19 STANESCU, o.c., s. 35, 39.
20 REITZENSTEIN, o.c., s. 94, 95; — DETTLOFF, o.c., s. 18.
21 D. RADOCSAY, Pas Hermannstddter Kruziffa in Wien, „Acta
Historiae Artiurn Academiae Scientiarum Hungariae” VI, 1959, h. 3—4;
■— tenże, .4. Koze-pkorl Magyarorszdg faszobrai, Budapest 1967, s. 203; —
K. GINHART, Zwei Spatgotische Kruzifixe in Wien, „Osterreichische
Zeitschrift fur Kunst und Denkmalpflege” VIII, 1954, s. 9—12.
22 RADOCSAY, A KSz&pkori ... faszobrai ... o.c., s. 73, 90, il. 168’ —
G. ENTZ, Magyar passioabrdzoldsok (Ungarische Passion Darstellungen),
„Pasztortuz” (Hirtenfeuer) XXVIII, 1942.
2. Krucyfiks z kościoła Franciszkanów w Cluj przywie-
ziony tam w r. 1732 przez Zygmunta Kornisa prawdopodob-
nie z Manastirea22 (il. 2).
3. Krucyfiks z kościoła parafialnego w Eremitul przywie-
ziony w r. 1750 z Tirgu Mures (il. 3).
4. Krucyfiks z Apold, znaleziony w r. 1957 w stanie bar-
dzo zniszczonym23 (il. 4).
Krucyfiks z Sibiu w epoce baroku został pokryty warstwą
brunatnego werniksu. Po poddaniu go zabiegom konserwa-
torskim w ostatnim czasie powrócił do stanu pierwotnej świet-
ności. Natomiast krucyfiks z Cluj dotychczas jest pokryty
warstwą brunatnego werniksu, co psuje piękno pierwotnej
faktury rzeźbiarskiej. Tym niemniej już od pierwszego rzutu
oka można rozpoznać tę samą mistrzowską rękę, która wy-
konała oba powyższe krucyfiksy.
23 L. KELEMEN, A nydrddremetei feszillet (Pas Kruzifiz von Nydra-
dremete), „Erdelyi Muzeum” (Siebenburgisches Museum) L. 1945, s. 61—•
—66; — RADOCSAY, A Rozepkori... faszobrai, o.c., s. 94; — STANESCU,
o.c., s. 39. Radocsay nie podaje wymiaru tych krucyfiksów. Autorka nie
mogła wykonać pomiarów krucyfiksów w Cluj i Eremitul z powodu utrud-
nionego dostępu. Jednak porównując z bezpośredniego oglądu krucyfiks
z Sibiu z krucyfiksem z Cluj autorka doszła do wniosku, że wymiary ich
muszą, być podobne.
9