Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (39.1977)

MISTRZ KRUCYFIKSÓW SIEDMIOGRODZKICH


II. 13. Warsztat spiski, Krucyfiks z kość. par. w Kieżmarku ok. 1510 r.
(Fot. E. Polak-Trajdos)

marku (il. 13). Ukrzyżowany ten, pomijając inny kształt
perizonium, jest ujęty powierzchownie, brak mu głębi prze-
żytego cierpienia, które z taką siłą promieniuje u Chrystusa
z Sibiu czy Cluj39. Chrystus ze Starego Wiśnicza, mimo zwią-
zku z grupą spiską przejawia odrębny rys indywidualizmu
artysty w pewnym sensie odróżniający go od pozostałych
i stojących wyżej pod względem walorów artystycznych. Jed-
nakże warto zwrócić uwagę na fakt podobieństwa oblicza
Chrystusa z Apold i ze Starego Wiśnicza (il. 14, 15).

Wśród krucyfiksów spiskich można wyróżnić taki, który
chyba najbardziej jest spokrewniony z Ukrzyżowanym ka-
miennym Stosza. Jest nim Chrystus z galerii pd. kościoła
św. Jakuba w Lewoczy (il. 16). Stara się w nim artysta spiski
oddać nie tylko ascetyczną budowę torsu Ukrzyżowanego
z fundacji Slackera, ale ogólny zarys dramatycznie poruszo-
nego perizonium. Interesujące jest jednak, że rzeźbiarz jed-
nocześnie wprowadził motyw sercowatej wypustki, który po-
tem zostanie rozwinięty w grupie siedmiogrodzkiej. Krucy-

39 E. TRAJDOS, Krucyfiks ze Starego Wiśnicza, ,,Biul. Hist. Sztuki”
XXV, 1963, nr 1, s. 69. Autorka nie znała wówczas z bezpośredniego oglą-

du krucyfiksów z Sibiu, jak i Cluj, co w obecnym toku badań zmieniło jej
ocenę krucyfiksów siedmiogrodzkich w stosunku do spiskich.

13