Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (39.1977)

MISTRZ KRUCYFIKSÓW SIEDMIOGRODZKICH


II. 16. Warsztat spiski, Krucyfiks z pd, galerii kość. św. Jakuba w Lewoczy (po 1191),
brak figury Marii Magdaleny. (Fot. E. Polak-Trajdos)

nogórskim45 (il. 19). Jego pospolita twarz o nieregularnych
rysach, niemal ekscytująca swą brzydotą, nie ma nic wspól-
nego z typami Ukrzyżowanych z warsztatu stoszowskiego,
które charakteryzuje specyficzna szlachetność wyrazu (por.
il. 17 i 18).

Niezwykły artyzm krucyfiksów siedmiogrodzkich (z Sibiu
i Cluj) pozwala na przypuszczenie, że warsztat, w którym
powstały był niewątpliwie w jakimś sensie kontynuacją
wielkiego poprzednika jakim był Wit Stosz. Silnie przeży-
ta forma stoszowska (szczególnie w wykorzystaniu draperii

45 ROZANOW, SMULIKOWSKA, o.c. przypisują rzeźbę Chrystusa
Jasnogórskiego warsztatowi Stosza. Twierdzą przy tym, że łączy ten kru-
cyfiks z krucyfiksami stoszowskimi zastosowanie tego samego systemu
proporcji. Według autorek Stosz używał w swych krucyfiksach pewnego
określonego systemu proporcji. Bliżej precyzując uważają, że jest on opar-

ty na kanonie Witruwiusza. Jednakże kanon Witruwiusza polegający na wpi-
saniu człowieka z rozłożonymi rękoma i nogami w koło tak, aby czubki pal-
ców nóg i rąk dotykały okręgu ; nie ma, moim zdaniem, nic -wspólnego z pro-
ponowanym przez autorki modułem (którego wielkość równa się odległości
od blizny pępkowej do luku żebrowego), ani też nie wiąże się z domnie-

15