DOI article:
Widacka, Hanna: Działalność Hirsza Leybowicza i innych rytowników na dworze nieświeskim Michała Kazimierza Radziwiłła "Rybeńki" w świetle badań archiwalnych$h
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.48235#0075
DZIAŁALNOŚĆ HIRSZA LEYBOWICZA
II. 3. H. Leybowicz, ekslibris radziwillowski, III odmiana
II. 4. H. Leybowicz, ekslibris radziwillowski, III odmia-
na ■— bez napisu w kartuszu. Zamieszczony w Icones fa-
miliae ducalis Radivillianae, Nieśwież 1758
Z liczby miedziorytów łączonych przez Gumińskiego z Ley-
bowiczem tylko trzy są sygnowane a przez to bezsporne: ry-
cina pokaźnych rozmiarów przedstawiająca wnętrze kościoła
Jezuitów w Nieświeżu z castrum doloris Anny z Sangusz-
ków Radziwiłłówn j5, ustawionym tam w r. 1747 oraz dwa
portrety radziwiłłowskie z Icones ■— Wojszunda (nr 1) i Ka-
rola Stanisława „Panie Kochanku” (nr 165). Sygnatura ry-
townika widniejąca na portretach6 stała się zapewne podsta-
wą do przypisania Leybowiczowi autorstwa całości Icones.
Według Gumińskiego — rejestr pozostałych dzieł nieświe-
skiego sztycharza obejmuje:
■—■ mapę litewskiej prowincji bernardynów z widokami
klasztorów i postaciami św. Bernarda i św. Kazimierza7;
■—■ ekslibrisy nieświeskiej biblioteki „Rybeńki”, w trzech
5 Rycina zamieszczona w dziele Kazania i mowy na walnym pogrzebo-
wym akcie Anny z Sanguszków Radziwiłłów ej, Wilno 1750. Sygn.: Mauri-
tius Peteti Archit: Ani: inv: del: Niesuisy II. Leybowicz Sculp: Niesrisy.
6 Sygn. II. Leybowicz Sculp; Nesrisii in M. D. L.
7 Nie wymieniona przez S. ALEKSANDROWICZA, Rozwój karto-
grafii Wielkiego Księstwa Litewskiego od XV do połowy XVIII w., Poznań
1971.
8 Wyczerpująco opisał je i zanalizował T. PRZYPKOWSKI, Pierw-
szy szkic do opracowania księgoznaków Radziwiłlóio, Jędrzejów 1942 (maszy-
nopis), k. 23—36. Wymieniony przez Gumińskiego herb radziwillowski
zamieszczony w Icones nie jest niczym innym, jak ekslibrisem nieświeskim
dużego formatu, jeszcze bez napisu w kartuszu. Poza tymi trzema ekslibri-
sami Przypkowski przypisuje Leybowiczowi małe karteczki biblioteczne
dla oznaczania numerów na książkach i rękopisach (w dwóch formatach)
z rysunkiem bogatego rokokowego kartusza oraz jeszcze jeden ekslibris
nieświeski z herbami Radziwiłłów i Wiśniowieckich (k. 35).
odmianach różniących się ponadto formatem (mały, średni
i duży)8 (il. 1, 2, 3, por. il. 4);
■— herb radziwillowski zamieszczony w Artykułach Wo-
jennych Nieśwież 1754 (il. 5);
—■ monogram AR z koroną do nieznanego dziś dzieła
Porządek Senatorów Pańskich.
Poza fragmentarycznymi dotychczas publikowanymi in-
formacjami, o samym Leybowiczu nie wiadomo dokładnie
nic więcej9; pewne jednak nowe światło na życie i działalność
artysty rzucają dokumenty archiwalne.
I tak z treści trzech następujących dokumentów: kon-
traktu zawartego między Michałem Kazimierzem Radziwił-
łem a rytownikami Hirszem Leybowiczem i jego ojcem, Leybą
Zyskielowiczem10, memoriału11 Dawida Hirszowicza, syna
9 O Leybowiczu wspominają jeszcze: Encyklopedia Wiedzy o Książce,
Wrocław-Warszawa 1971, s. 1390; — E. KAMIENIECKA, Portrety Jana
Szrettera, „Roczn. Muz. Naród, w Warszawie”, XVII, 1973, s. 142, 150;
— J. CHROŚCICKI, Pompa funebris, Warszawa 1974. s, 298, 303.
10 Kontrakt Kopersztycharzom z dnia 16 października 1747 r., AGAD,
Arch. Radziwiłłowskie (cyt. dalej: AR) XXIX, t. 5 (Zob. Aneks I).
II Memoriał (AGAD, AR XXI, pudło 12, teka 13, H. 104) — nie dato-
wany — zasygnalizowano w pracy zbiorowej: A. KAWECKA-GRYCZO WA,
K. KOROTAJOWA, W. KRAJEWSKI, Drukarze dawnej Polski od XV
do XVIII wieku, z. 5 Wielkie Księstwo Litewskie, Wrocław-Kraków 1959,
s. 219. Euzebiusz Łopaciński określił powstanie memoriału na rok 1766
(ODZ, Teki Łopac. AR IV, s. 143). Dokument ten, prawie identyczny
w treści z listem, a nieco tylko objętościowo od niego szczuplejszy, byłby
więc adresowany do Karola Stanisława „Panie Kochanku”.
63
II. 3. H. Leybowicz, ekslibris radziwillowski, III odmiana
II. 4. H. Leybowicz, ekslibris radziwillowski, III odmia-
na ■— bez napisu w kartuszu. Zamieszczony w Icones fa-
miliae ducalis Radivillianae, Nieśwież 1758
Z liczby miedziorytów łączonych przez Gumińskiego z Ley-
bowiczem tylko trzy są sygnowane a przez to bezsporne: ry-
cina pokaźnych rozmiarów przedstawiająca wnętrze kościoła
Jezuitów w Nieświeżu z castrum doloris Anny z Sangusz-
ków Radziwiłłówn j5, ustawionym tam w r. 1747 oraz dwa
portrety radziwiłłowskie z Icones ■— Wojszunda (nr 1) i Ka-
rola Stanisława „Panie Kochanku” (nr 165). Sygnatura ry-
townika widniejąca na portretach6 stała się zapewne podsta-
wą do przypisania Leybowiczowi autorstwa całości Icones.
Według Gumińskiego — rejestr pozostałych dzieł nieświe-
skiego sztycharza obejmuje:
■—■ mapę litewskiej prowincji bernardynów z widokami
klasztorów i postaciami św. Bernarda i św. Kazimierza7;
■—■ ekslibrisy nieświeskiej biblioteki „Rybeńki”, w trzech
5 Rycina zamieszczona w dziele Kazania i mowy na walnym pogrzebo-
wym akcie Anny z Sanguszków Radziwiłłów ej, Wilno 1750. Sygn.: Mauri-
tius Peteti Archit: Ani: inv: del: Niesuisy II. Leybowicz Sculp: Niesrisy.
6 Sygn. II. Leybowicz Sculp; Nesrisii in M. D. L.
7 Nie wymieniona przez S. ALEKSANDROWICZA, Rozwój karto-
grafii Wielkiego Księstwa Litewskiego od XV do połowy XVIII w., Poznań
1971.
8 Wyczerpująco opisał je i zanalizował T. PRZYPKOWSKI, Pierw-
szy szkic do opracowania księgoznaków Radziwiłlóio, Jędrzejów 1942 (maszy-
nopis), k. 23—36. Wymieniony przez Gumińskiego herb radziwillowski
zamieszczony w Icones nie jest niczym innym, jak ekslibrisem nieświeskim
dużego formatu, jeszcze bez napisu w kartuszu. Poza tymi trzema ekslibri-
sami Przypkowski przypisuje Leybowiczowi małe karteczki biblioteczne
dla oznaczania numerów na książkach i rękopisach (w dwóch formatach)
z rysunkiem bogatego rokokowego kartusza oraz jeszcze jeden ekslibris
nieświeski z herbami Radziwiłłów i Wiśniowieckich (k. 35).
odmianach różniących się ponadto formatem (mały, średni
i duży)8 (il. 1, 2, 3, por. il. 4);
■— herb radziwillowski zamieszczony w Artykułach Wo-
jennych Nieśwież 1754 (il. 5);
—■ monogram AR z koroną do nieznanego dziś dzieła
Porządek Senatorów Pańskich.
Poza fragmentarycznymi dotychczas publikowanymi in-
formacjami, o samym Leybowiczu nie wiadomo dokładnie
nic więcej9; pewne jednak nowe światło na życie i działalność
artysty rzucają dokumenty archiwalne.
I tak z treści trzech następujących dokumentów: kon-
traktu zawartego między Michałem Kazimierzem Radziwił-
łem a rytownikami Hirszem Leybowiczem i jego ojcem, Leybą
Zyskielowiczem10, memoriału11 Dawida Hirszowicza, syna
9 O Leybowiczu wspominają jeszcze: Encyklopedia Wiedzy o Książce,
Wrocław-Warszawa 1971, s. 1390; — E. KAMIENIECKA, Portrety Jana
Szrettera, „Roczn. Muz. Naród, w Warszawie”, XVII, 1973, s. 142, 150;
— J. CHROŚCICKI, Pompa funebris, Warszawa 1974. s, 298, 303.
10 Kontrakt Kopersztycharzom z dnia 16 października 1747 r., AGAD,
Arch. Radziwiłłowskie (cyt. dalej: AR) XXIX, t. 5 (Zob. Aneks I).
II Memoriał (AGAD, AR XXI, pudło 12, teka 13, H. 104) — nie dato-
wany — zasygnalizowano w pracy zbiorowej: A. KAWECKA-GRYCZO WA,
K. KOROTAJOWA, W. KRAJEWSKI, Drukarze dawnej Polski od XV
do XVIII wieku, z. 5 Wielkie Księstwo Litewskie, Wrocław-Kraków 1959,
s. 219. Euzebiusz Łopaciński określił powstanie memoriału na rok 1766
(ODZ, Teki Łopac. AR IV, s. 143). Dokument ten, prawie identyczny
w treści z listem, a nieco tylko objętościowo od niego szczuplejszy, byłby
więc adresowany do Karola Stanisława „Panie Kochanku”.
63