DOI article:
Kronika stowarzyszenia historyków sztuki
DOI article:Rejduch-Samkowa, Izabela: Stara bożnica na Kazimierzu w Krakowie
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.48235#0128
KRONIKA STOWARZYSZENIA HISTORYKÓW SZTUKI
II. 2. Stara bożnica w Krakowie, rzut
poziomy wg Władysława Luszczkiewicza
z 1876 r.
II. 3. Stara bożnica w Krakowie, widok od zach. (Fot. J. Langda)
prac są ważnym dokumentem stanu
budynku przed późniejszymi zniekształ-
ceniami.
W latach 1904—13 przeprowadzono
przy bożnicy prace konserwatorsko - bu-
dowlane. Kierujący nimi architekt Zyg-
munt Hendel poczynił szereg zmian,
uwzględniając jednak renesansowy cha-
rakter synagogi, który na zewnątrz
został wyrażony wieńczącą mury wysoką
attyką. Od strony zach. architekt po-
zostawił przybudówki, a w partii pd.
umieścił na I piętrze dużą salę przezna-
czoną na zebrania kahalne, z bezpośred-
nim wejściem od zewnątrz, ze schodami
i gankiem o neorenesansowych kolum-
nach. W 1923 r. nadbudowano od pn.-
-zach. drugie piętro, a uzyskane po-
mieszczenie zostało przeznaczone na
archiwum kahalne i mające powstać
przy Starej bożnicy muzeum paramen-
tów i rękopisów. W tym czasie obniżono
poziom placu od ulicy Szerokiej, przed
wejściami do bożnicy i otoczono go
łączącym się z synagogą murem.
W czasie okupacji hitlerowskiej bu-
dynek został zdewastowany, zniszczeniu
uległa ozdobna kamieniarka i kuta
obudowa bimy (alemor), stanowiąca
wybitne dzieło krakowskiego kowalstwa
artystycznego z 2. połowy XVI w.
W 1950 r. Starą bożnicę częściowo za-
bezpieczono, a w latach 1956—59 prze-
prowadzono zakrojone na szeroką skalę
prace konserwatorskie, a właściwie od-
budowę obiektu, która objęła m. in.
rekonstrukcję sklepień i kamieniarki
bimy. Budynek adaptowano na cele
muzealne dokonując koniecznych zmian.
Połączono również salę Kobiet i pomiesz-
czenia od pd.-zach. z salą Mężczyzn.
W roku 1957 Krakowska Kongregacja
Wyznaniowa przekazała synagogę w u-
II. 4. Stara bożnica w Krakowie, widok od wsch. (Fot. M. T. Samek)
żytkowanie Muzeum Historycznemu m.
Krakowa.
Budowla jest wzniesiona w zasadzie
z cegły, jedynie w dolnych partiach
ściany wsch. użyto kamienia. Trzon
budynku stanowi prostokątna dwuna-
wowa hala o rozmiarach 18x12 m.
zwana, jak wspomniano, salą Wysoką
lub salą Mężczyzn, nakryta sześcio-
polowym krzyżowo-żebrowym sklepie-
niem wspartym na wysokich kolumnach
w typie toskańskim. Do sali Mężczyzn
na całej długości przylega od pn. niska
sala Kobiet nakryta sklepieniem koleb-
kowym z lunetami, na gurtach, pokry-
tym skromną dekoracją stiukową z pro-
filowanych listew o motywach geo-
metrycznych. Pomieszczenie przeznaczo-
ne dla kobiet komunikuje się z salą
Mężczyzn niskimi, segmentowo zamknię-
tymi oknami (pierwsze od wsch. powięk-
szone na przejście), które przebito
w grubym murze, pomiędzy wydatnymi
szkarpami. Zgodnie z przepisami, wejście
do sali Kobiet było oddzielne ■— bezpo-
średnio z placu przed bożnicą. Przy-
116
II. 2. Stara bożnica w Krakowie, rzut
poziomy wg Władysława Luszczkiewicza
z 1876 r.
II. 3. Stara bożnica w Krakowie, widok od zach. (Fot. J. Langda)
prac są ważnym dokumentem stanu
budynku przed późniejszymi zniekształ-
ceniami.
W latach 1904—13 przeprowadzono
przy bożnicy prace konserwatorsko - bu-
dowlane. Kierujący nimi architekt Zyg-
munt Hendel poczynił szereg zmian,
uwzględniając jednak renesansowy cha-
rakter synagogi, który na zewnątrz
został wyrażony wieńczącą mury wysoką
attyką. Od strony zach. architekt po-
zostawił przybudówki, a w partii pd.
umieścił na I piętrze dużą salę przezna-
czoną na zebrania kahalne, z bezpośred-
nim wejściem od zewnątrz, ze schodami
i gankiem o neorenesansowych kolum-
nach. W 1923 r. nadbudowano od pn.-
-zach. drugie piętro, a uzyskane po-
mieszczenie zostało przeznaczone na
archiwum kahalne i mające powstać
przy Starej bożnicy muzeum paramen-
tów i rękopisów. W tym czasie obniżono
poziom placu od ulicy Szerokiej, przed
wejściami do bożnicy i otoczono go
łączącym się z synagogą murem.
W czasie okupacji hitlerowskiej bu-
dynek został zdewastowany, zniszczeniu
uległa ozdobna kamieniarka i kuta
obudowa bimy (alemor), stanowiąca
wybitne dzieło krakowskiego kowalstwa
artystycznego z 2. połowy XVI w.
W 1950 r. Starą bożnicę częściowo za-
bezpieczono, a w latach 1956—59 prze-
prowadzono zakrojone na szeroką skalę
prace konserwatorskie, a właściwie od-
budowę obiektu, która objęła m. in.
rekonstrukcję sklepień i kamieniarki
bimy. Budynek adaptowano na cele
muzealne dokonując koniecznych zmian.
Połączono również salę Kobiet i pomiesz-
czenia od pd.-zach. z salą Mężczyzn.
W roku 1957 Krakowska Kongregacja
Wyznaniowa przekazała synagogę w u-
II. 4. Stara bożnica w Krakowie, widok od wsch. (Fot. M. T. Samek)
żytkowanie Muzeum Historycznemu m.
Krakowa.
Budowla jest wzniesiona w zasadzie
z cegły, jedynie w dolnych partiach
ściany wsch. użyto kamienia. Trzon
budynku stanowi prostokątna dwuna-
wowa hala o rozmiarach 18x12 m.
zwana, jak wspomniano, salą Wysoką
lub salą Mężczyzn, nakryta sześcio-
polowym krzyżowo-żebrowym sklepie-
niem wspartym na wysokich kolumnach
w typie toskańskim. Do sali Mężczyzn
na całej długości przylega od pn. niska
sala Kobiet nakryta sklepieniem koleb-
kowym z lunetami, na gurtach, pokry-
tym skromną dekoracją stiukową z pro-
filowanych listew o motywach geo-
metrycznych. Pomieszczenie przeznaczo-
ne dla kobiet komunikuje się z salą
Mężczyzn niskimi, segmentowo zamknię-
tymi oknami (pierwsze od wsch. powięk-
szone na przejście), które przebito
w grubym murze, pomiędzy wydatnymi
szkarpami. Zgodnie z przepisami, wejście
do sali Kobiet było oddzielne ■— bezpo-
średnio z placu przed bożnicą. Przy-
116