Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (39.1977)

MADONNA L. CRANACHA ST. W KLASZTORZE KANONIKÓW REG. W KRAKOWIE



postawienia tezy o Łukaszu Cranachu Starszym jako jego
twórcy. Obraz oglądany z bliska i przez szkło powiększające
prezentuje się jako dzieło mistrza wielkiej klasy. Finezyjny
pejzaż, małe postacie na koniach, delikatna karnacja ciała,
koloryt i przejrzystość całego obrazu przemawiają przeciwko
kopii, niezależne od tego, kto jest autorem obrazu.
Dlatego nasuwającą się myśl, że król mógł polecić wyko-
nanie kopii (będącego w jego posiadaniu, a niodotrwałego do
dziś obrazu) i kopię tę ofiarował klasztorowi — wolno raczej
odrzucić, tym bardziej, że skrzętnie notujący informacje
o innych obrazach i dziełach sztuki kościoła i klasztoru Ra-
nathowicz, nic o tym nie wspomina. Wiele miejsca poświęcał
artystom polskim, nie mówiąc już o informacjach dotyczą-
cych prac wykonywanych w samym klasztorze.
Niemieckie pochodzenie, protestancka ideologia i walory
artystyczne obrazu nie przesądzają jeszcze autorstwa Crana-
cha. Wielu miał zdolnych naśladowców. Około r. 1520 Gra-
nach stał się dyktatorem sztuki na znacznym obszarze Eu-
ropy środkowej i środkowo-wschodniej, o czym świadczy
wysoka liczba dzieł noszących ślady jego wpływów. W przy-
padku czeskiego mistrza IW, przyjmuje się nawet, że był
uczniem samego Cranacha i być może korzystał ze szkicow-
nika nauczyciela 28. Oczywiście najwięcej naśladowców dzia-
28 J. PESINA, Ceskd malba pozdni gotiky a renesanse. Deskore malifstvi
1450—1550, Praha 1950, s. 129, fig. 210—213; s. 75—76 nn.

11. 7. L. Cranach St., Madonna z Dzieciątkiem i św. Katarzyną
Budapeszt. (Repr. R. Droździewicz)
II. 8. Ł. Cranach St., Madonna z Dzieciątkiem, Częstochowa
II. 9. L. Cranach St., Venus i Amor, fragment obrazu, Bruksela


133