Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (39.1977)

JOANNA DARANOWSKA-ŁUKASZEWSKA


II. 1. Nagrobek bpa A. Trzebickiego w kość. ŚS. Piotra i Pawła w Krakowie, 1695—1696.
(Fot. T. Kaźmierski)

marmuru. Cokół ozdobiono symetrycznymi kartuszami o wy-
pukłych tarczach oraz splotami akantu wykonanymi z białego
wapienia. W środkowym kartuszu, na matowanym tle przed-
stawiono klepsydrę i skrzydła nietoperza. Do zewnętrznej
krawędzi pilastrów, mniej więcej w połowie wysokości nagrob-
ka, przylegają wykonane z piaskowca uszy w formie odwróco-
nych, płaskich wolut obwiedzionych zwieszającymi się sznu-
rami kampanul.
Rozmieszczenie dekoracji rzeźbiarskiej pomnika w opisany
wyżej sposób konsekwentnie zmierza do podkreślenia ośrodka
kompozycyjnego całości, którym jest popiersie biskupa. Po
przeprowadzeniu linii łączących wierzchołek nagrobka (ka-
pelusz na kartuszu) poprzez girlandy w zwieńczeniu, ecorchets

z festonami oraz postaci aniołków siedzących na wieku sarko-
fagu uzyskujemy kształt zbliżony do elipsy, wewnątrz której
umieszczono popiersie. Elipsa ta wspiera się na okręgu utwo-
rzonym przez połączenie linią czaszki na górnej krawędzi
tablicy epitafijnej, aniołów po jej bokach i środkowego kartu-
sza na cokole. Wewnątrz okręgu mieści się inskrypcja doty-
cząca życia i zasług biskupa. Środkową oś wyznaczają: kar-
tusz w zwieńczeniu, popiersie i niżej wspomniana już uskrzyd-
lona czaszka, a wreszcie środkowy kartusz na cokole. Posągi
boczne statyczne, wraz z umieszczonymi na zwieńczeniu nad
ich głowami poduszkami z atrybutami zmarłego tworzą mo-
cne akcenty pionowe, jakby flanki ujmujące eliptyczną kom-
pozycję centralną.

178