DOI Artikel:
Kowecka, Elżbieta: O nieznanej akwareli Zygmunta Vogla i francuskim serwisie Antoniego Ostrowskiego
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.48235#0385
NIEZNANA AKWARELA ZYGMUNTA YOGLA I SERWIS ANTONIEGO OSTROWSKIEGO
II.10. Formy naczyń (w przedostatnim rzędzie poz. 2 „corbeille
panier”, w ostatnim poz. 2 „corbeille basse”) AMS, sygn.
Y 22, k. 5. (Fot. AMS)
w Królestwie. Jednak poziom ich produkcji, a zwłaszcza jakość
masy porcelanowej znacznie ustępował wyrobom z Sevres.
Renoma tych zakładów była też tylko lokalna, podczas gdy
serwisami z Sevres zastawiały swoje stoły wszystkie niemal
europejskie dwory królewskie.
Oczywiście, Ostrowski mógł zamówić jedynie naczynia
skromnie dekorowane, których cena nie była zbyt wygóro-
wana52, ale i tak suma, jaką za nie zapłacił, musiała zapewne
sięgać kilka tysięcy franków (1000 fr— ok. 1600 złp)53, skoro
tylko ostatnia partia naczyń kosztowała 1650 fr.
Ciekawe byłoby porównanie cen tej porcelany z cenami
wyrobów polskich, niestety, nie dysponujemy odpowiednimi
informacjami źródłowymi, które umożliwiłyby takie porów-
nanie. Zachowały się jedynie dwa przekazy mówiące o cenach
wyrobów koreckich, jeden zresztą znacznie wcześniejszy,bo
dotyczący 1794 r., kiedy to generał-gubernator Wołynia Tu-
52 Serwisy królewskie wykonywane w Sóvres były niesłychanie kosz-
towne. I tak np. za serwis ofiarowany w 1807 r. przez Napoleona Aleksan-
drowi I, składający się ze 140 naczyń, zapłacono manufakturze 42240 fr;
za skromniejszy serwis deserowy, liczący 96 sztuk, podarowany w 1810 r.
królowi bawarskiemu — 10840 fr. — Les grands sercices..., o.c., s. 40, 42.
53 Dla porównania: przeciętna roczna pensja prezydenta (burmistrza)
Warszawy wynosiła w 1. 1816-20 — 12000 złp.; pisarza miejskiego — 1500
zip. Korzec pszenicy kosztował w Warszawie w 1816 r. od 28 do 34 złp,
funt chleba 6 gr, funt wołowiny od 11 do 13 groszy, funt herbaty ok. 13
tołomin zamówił w manufakturze serwis do kawy na 12 osób
ozdobiony miniaturami, a przeznaczony na podarek dla
carycy Katarzyny II, za który miał zapłacić 1000 rubli (ok.
6600 złp)54.
Inna wzmianka dotycząca cen serwisów koreckich pochodzi
z 1813 r., gdy za „najdroższe serwisy” płacono do 3600 złp,
a za kąftiory, czyli serwisy kawowe — do 500 złp55. Niestety,
nie wiemy, z jakich i ilu naczyń serwisy te się składały.
Na koniec ostatnie pytanie. Co się stało później z naczyniami
zakupionymi przez Ostrowskiego w Sevres ? Poszukiwania
nie dały dużych rezultatów. Antoni Ostrowski brał udział
w powstaniu listopadowym, a następnie wyemigrował do
Francji, gdzie mieszkał do końca życia. Jego dobra uległy
konfiskacie. Nie wiadomo, czy konfiskata ta objęła również
ruchomości. Wydaje się, że część przynajmniej rzeczy osobis-
tych udało mu się -wywieźć. Świadczą o tym zachowane no-
złp. —■ S. SIEGEL, Ceny w Warszawie w latach 1816—1914, Poznań 1949.
passim.
54 Wiadomość o tym serwisie i jego cenie podaje A. ANDRZEJOW-
SKI (Ramoty starego detiuka o Wołyniu, Wilno 1861, t. I, s. 42), do prze-
kazów którego należy zresztą odnosić się z dużą ostrożnością, gdyż nie
zawsze są one ścisłe.
55 Z. KOSSAKOWSKA-SZANAJCA, Materiały do dziejów manufak-
tur w Korcu i Horodnicy na początku XIX w., „Biul. Hist. Sztuki” XXVII,
1966, nr 2, s. 211.
365
II.10. Formy naczyń (w przedostatnim rzędzie poz. 2 „corbeille
panier”, w ostatnim poz. 2 „corbeille basse”) AMS, sygn.
Y 22, k. 5. (Fot. AMS)
w Królestwie. Jednak poziom ich produkcji, a zwłaszcza jakość
masy porcelanowej znacznie ustępował wyrobom z Sevres.
Renoma tych zakładów była też tylko lokalna, podczas gdy
serwisami z Sevres zastawiały swoje stoły wszystkie niemal
europejskie dwory królewskie.
Oczywiście, Ostrowski mógł zamówić jedynie naczynia
skromnie dekorowane, których cena nie była zbyt wygóro-
wana52, ale i tak suma, jaką za nie zapłacił, musiała zapewne
sięgać kilka tysięcy franków (1000 fr— ok. 1600 złp)53, skoro
tylko ostatnia partia naczyń kosztowała 1650 fr.
Ciekawe byłoby porównanie cen tej porcelany z cenami
wyrobów polskich, niestety, nie dysponujemy odpowiednimi
informacjami źródłowymi, które umożliwiłyby takie porów-
nanie. Zachowały się jedynie dwa przekazy mówiące o cenach
wyrobów koreckich, jeden zresztą znacznie wcześniejszy,bo
dotyczący 1794 r., kiedy to generał-gubernator Wołynia Tu-
52 Serwisy królewskie wykonywane w Sóvres były niesłychanie kosz-
towne. I tak np. za serwis ofiarowany w 1807 r. przez Napoleona Aleksan-
drowi I, składający się ze 140 naczyń, zapłacono manufakturze 42240 fr;
za skromniejszy serwis deserowy, liczący 96 sztuk, podarowany w 1810 r.
królowi bawarskiemu — 10840 fr. — Les grands sercices..., o.c., s. 40, 42.
53 Dla porównania: przeciętna roczna pensja prezydenta (burmistrza)
Warszawy wynosiła w 1. 1816-20 — 12000 złp.; pisarza miejskiego — 1500
zip. Korzec pszenicy kosztował w Warszawie w 1816 r. od 28 do 34 złp,
funt chleba 6 gr, funt wołowiny od 11 do 13 groszy, funt herbaty ok. 13
tołomin zamówił w manufakturze serwis do kawy na 12 osób
ozdobiony miniaturami, a przeznaczony na podarek dla
carycy Katarzyny II, za który miał zapłacić 1000 rubli (ok.
6600 złp)54.
Inna wzmianka dotycząca cen serwisów koreckich pochodzi
z 1813 r., gdy za „najdroższe serwisy” płacono do 3600 złp,
a za kąftiory, czyli serwisy kawowe — do 500 złp55. Niestety,
nie wiemy, z jakich i ilu naczyń serwisy te się składały.
Na koniec ostatnie pytanie. Co się stało później z naczyniami
zakupionymi przez Ostrowskiego w Sevres ? Poszukiwania
nie dały dużych rezultatów. Antoni Ostrowski brał udział
w powstaniu listopadowym, a następnie wyemigrował do
Francji, gdzie mieszkał do końca życia. Jego dobra uległy
konfiskacie. Nie wiadomo, czy konfiskata ta objęła również
ruchomości. Wydaje się, że część przynajmniej rzeczy osobis-
tych udało mu się -wywieźć. Świadczą o tym zachowane no-
złp. —■ S. SIEGEL, Ceny w Warszawie w latach 1816—1914, Poznań 1949.
passim.
54 Wiadomość o tym serwisie i jego cenie podaje A. ANDRZEJOW-
SKI (Ramoty starego detiuka o Wołyniu, Wilno 1861, t. I, s. 42), do prze-
kazów którego należy zresztą odnosić się z dużą ostrożnością, gdyż nie
zawsze są one ścisłe.
55 Z. KOSSAKOWSKA-SZANAJCA, Materiały do dziejów manufak-
tur w Korcu i Horodnicy na początku XIX w., „Biul. Hist. Sztuki” XXVII,
1966, nr 2, s. 211.
365