DOI issue:
Nr. 3-4
DOI article:Przegląd literaturz i wzstaw
DOI article:Ryszkiewicz, Andrzej: [Rezension von: Georg Höltl (Hrsg.): Das böhmische Glas 1700-1950, Bd. 1-7]
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.48914#0405
PRZEGLĄD LITERATURY I WYSTAW
znajomości przedmiotu. Oczywiście zupełnie inne problemy
stanęły przed tymi, którzy kolekcję mieli naukowo opraco-
wać. Trzeba bowiem pamiętać, iż ujęcie takiego materiału w
ścisły katalog tzw. rozumowany jest pracą niemal pionierską,
jako że pierwsze próby podjęto zupełnie niedawno. Dodatko-
wą trudność stanowiło jeszcze to, że - podczas gdy szkło
francuskie i amerykańskie jest z reguły podpisane - szkła
czeskie sygnowane są wyjątkowo, prawie tylko oznaczała
swe nieliczne produkty (ale tylko przeznaczone na eksport)
najwybitniejsza z hut: Johann Lótz Witwe w Klaśterskym
Młynie (Klostermuhle), a drobniejsze manufaktury jej osiąg-
nięcia naśladowały.
A więc "stanu badań" nie było prawie żadnego, brak było
wyspecjalizowanych badaczy (może poza pracownikami
II. 1. Johann Lotz Witwe, Klastersky Mlyn (Klostermuhle), proj.
O. Prutscher 1908, wazon z wprowadzonymi opiłkami oraz
dekoracją srebrną. Fot. W. Rogaliński
(wszystkie reprodukowane szkła ze zbioru recenzenta)
III. I. Johann Lotz Witwe, Klastersky Mlyn (Klostermuhle), des.
O. Prutscher 1908, vase with metal filings applied silver motifs.
Phot. W. Rogaliński (all glass exhibits reproduced from the
reviewer's own collection)
II. 2. Huta szkła Elżbieta, Palme-Kónig, Kostany (Kosten),
wazon w kształcie dyni, 1900-1910. Fot St. Stępniewski
III. 2. Elisabeth Glass Works, Palme-Kónig, Kostany (Kosten),
vase in the shape ofa pumpkin, 1900-1910.
Phot St. Stępniewski
działu szkła nowoczesnego w muzeach rzemiosła artystycz-
nego Pragi i Wiednia), liczba hut na terenie Czech i w ich
pobliżu olbrzymia, umiejętność rozróżniania wyrobów, ich
projektantów i wykonawców bardzo niewielka.Każdy solid-
nie opracowany katalog zbiorów (m.in. K. Kornacki, Szkło.
Katalog zbiorów secesji Muzeum Mazowieckiego w Płocku,
1978) posuwał wiedzę naprzód, pokazywał modele nieznane,
próbował atrybucji, wprowadzał terminologię. Katalogi zbio-
rów najważniejszych stawały się kamieniami milowymi, pun-
ktem odniesienia dla następnych. Wszystkie z nich ogłoszono
po niemiecku, w Niemczech lub Austrii, ale wśród współau-
torów od paru lat pojawili się specjaliści czescy. Na tych
katalogach zbieracze i muzealnicy opierali się, ale każdy
następny z tych najważniejszych wprowadzał korekty i zmia-
ny, dodawał nowe huty itd. Zwykła to kolej rzeczy, ale np. dla
nas, przy małej i przypadkowej dostępności katalogów muze-
ów zachodnioniemieckich było to - co tu dużo mówić -
utrapieniem i przyczyną błędów i nieporozumień. Z tych
katalogów najważniejsze, moim zdaniem, to katalog zbioru
Helmuta Hentricha w Muzeum w Dusseldorfie (opr. H. Hil-
schenz, 1973), Muzeum Sztuki Stosowanej w Wiedniu (W.
Neuwirth, 1973), kolekcji K. H. Bróhan w Berlinie, 1976. To
była podstawa, na której wyrosło kilkanaście opracowań
mniejszych zespołów, niezbyt wiele dodając nowego.
Tę konstrukcję zburzyła najprzód publikacja niezwykła:
wspaniale wydane dwa tomy Lótz. Bohmisches Glas 1880-
1940, Monachium 1989. Tom pierwszy stanowił monografię
wytwórni (którą po raz pierwszy zaczęto pisać Lótz, a nie jak
387
znajomości przedmiotu. Oczywiście zupełnie inne problemy
stanęły przed tymi, którzy kolekcję mieli naukowo opraco-
wać. Trzeba bowiem pamiętać, iż ujęcie takiego materiału w
ścisły katalog tzw. rozumowany jest pracą niemal pionierską,
jako że pierwsze próby podjęto zupełnie niedawno. Dodatko-
wą trudność stanowiło jeszcze to, że - podczas gdy szkło
francuskie i amerykańskie jest z reguły podpisane - szkła
czeskie sygnowane są wyjątkowo, prawie tylko oznaczała
swe nieliczne produkty (ale tylko przeznaczone na eksport)
najwybitniejsza z hut: Johann Lótz Witwe w Klaśterskym
Młynie (Klostermuhle), a drobniejsze manufaktury jej osiąg-
nięcia naśladowały.
A więc "stanu badań" nie było prawie żadnego, brak było
wyspecjalizowanych badaczy (może poza pracownikami
II. 1. Johann Lotz Witwe, Klastersky Mlyn (Klostermuhle), proj.
O. Prutscher 1908, wazon z wprowadzonymi opiłkami oraz
dekoracją srebrną. Fot. W. Rogaliński
(wszystkie reprodukowane szkła ze zbioru recenzenta)
III. I. Johann Lotz Witwe, Klastersky Mlyn (Klostermuhle), des.
O. Prutscher 1908, vase with metal filings applied silver motifs.
Phot. W. Rogaliński (all glass exhibits reproduced from the
reviewer's own collection)
II. 2. Huta szkła Elżbieta, Palme-Kónig, Kostany (Kosten),
wazon w kształcie dyni, 1900-1910. Fot St. Stępniewski
III. 2. Elisabeth Glass Works, Palme-Kónig, Kostany (Kosten),
vase in the shape ofa pumpkin, 1900-1910.
Phot St. Stępniewski
działu szkła nowoczesnego w muzeach rzemiosła artystycz-
nego Pragi i Wiednia), liczba hut na terenie Czech i w ich
pobliżu olbrzymia, umiejętność rozróżniania wyrobów, ich
projektantów i wykonawców bardzo niewielka.Każdy solid-
nie opracowany katalog zbiorów (m.in. K. Kornacki, Szkło.
Katalog zbiorów secesji Muzeum Mazowieckiego w Płocku,
1978) posuwał wiedzę naprzód, pokazywał modele nieznane,
próbował atrybucji, wprowadzał terminologię. Katalogi zbio-
rów najważniejszych stawały się kamieniami milowymi, pun-
ktem odniesienia dla następnych. Wszystkie z nich ogłoszono
po niemiecku, w Niemczech lub Austrii, ale wśród współau-
torów od paru lat pojawili się specjaliści czescy. Na tych
katalogach zbieracze i muzealnicy opierali się, ale każdy
następny z tych najważniejszych wprowadzał korekty i zmia-
ny, dodawał nowe huty itd. Zwykła to kolej rzeczy, ale np. dla
nas, przy małej i przypadkowej dostępności katalogów muze-
ów zachodnioniemieckich było to - co tu dużo mówić -
utrapieniem i przyczyną błędów i nieporozumień. Z tych
katalogów najważniejsze, moim zdaniem, to katalog zbioru
Helmuta Hentricha w Muzeum w Dusseldorfie (opr. H. Hil-
schenz, 1973), Muzeum Sztuki Stosowanej w Wiedniu (W.
Neuwirth, 1973), kolekcji K. H. Bróhan w Berlinie, 1976. To
była podstawa, na której wyrosło kilkanaście opracowań
mniejszych zespołów, niezbyt wiele dodając nowego.
Tę konstrukcję zburzyła najprzód publikacja niezwykła:
wspaniale wydane dwa tomy Lótz. Bohmisches Glas 1880-
1940, Monachium 1989. Tom pierwszy stanowił monografię
wytwórni (którą po raz pierwszy zaczęto pisać Lótz, a nie jak
387