DOI Heft:
Nr. 3-4
DOI Artikel:Przegląd literaturz i wzstaw
DOI Artikel:Ryszkiewicz, Andrzej: [Rezension von: Georg Höltl (Hrsg.): Das böhmische Glas 1700-1950, Bd. 1-7]
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.48914#0406
PRZEGLĄD LITERATURY I WYSTAW
II. 3. Huta szkła Elżbieta, Palme-Konig, Kostany (Kosten),
wazon o kształcie organicznym opleciony szklaną nicią,
1900-1903. Fot. St. Stępniewski
III. 3. Elisabeth Glass Works, Palme-Konig, Kostany (Kosten),
vase in an organie shape plaited with glass thread, 1900-1903.
Phot. St. Stępniewski
dotychczas Loetz (zgodnie z formą sygnatury); drugi zaś to
katalog paru tysięcy papierowych szablonów kształtów (i
schematu dekoracji) wytworów firmy, całego archiwum ma-
nufaktury. Wszystko świetnie zreprodukowane, opisane,
omówione. Publikację, która towarzyszyła wielkiej wystawie,
jaka miała miejsce w 1989 r. w Dusseldorfie, Frankfurcie n.
M. i Pradze, opracowali: H. Ricke z RFN, W. Hennig z NRD,
E. Ploil z Austrii, ale nade wszystko Czesi: A. Adlerova, J.
Mergl, D. Panenkova i T. Vlćek. To dzieło można uznać za
wzorowy korpus, kompletny obraz całej produkcji najwybit-
niejszej secesyjnej (a częściowo też historyzującej z jednej
strony, a art deco z drugiej) czeskiej manufaktury szkła.
Omawiane siedmiotomowe wydawnictwo rozszerza ten
obraz w czasie, zasięgu (uwzględniając bardzo wiele innych
wytwórni) i przestrzeni. Ajest równie precyzyjne, wyczerpu-
jące, reprodukujące barwnie wszystkie przedmioty i komplet
ich sygnatur, odpowiedzialne za każde słowo. Równocześnie
wprowadzając kolejne zmiany w nazewnictwie i określe-
niach, wprowadzające nowe huty, a pomijające niektóre już
znane. Autorzy są na ogół ci sami co w "katalogu-podręczni-
ku" (bo tak go określono) związanym z wystawą firmy Lótz
z 1989 r.; to Czesi z dr Aleną Adlerową szefową działu
XX wieku Muzeum Rzemiosła Artystycznego w Pradze, jej
uczniami i następcami, z których chciałbym wyróżnić dr Dunę
Panenkovą i dra Jana Mergla oraz z prof. Tomasem Ylćekiem,
dyrektorem praskiego odpowiednika IS PAN, a następnie
szefem instytutu historii sztuki Uniwersytetu Środkowo-
europejskiego. Oni stanowili zwartą grupę. Uczeni zacho-
dnioeuropejscy przyzywani byli do poszczególnych proble-
mów. Dodajmy, że każdy opis katalogowy ma podanego
autora, a to samo, rzecz jasna, dotyczy opracowań historycz-
nych, mini-monografii poszczególnych hut, które to teksty
poprzedzają każdą grupę szkieł. Wszystko to stoi na znako-
mitym poziomie, teksty historyczne wykorzystują archiwa
poszczególnych wytwórni (na ogół zachowane na miejscu),
pokazują dawne widoki kompleksów fabrycznych, szkice
przygotowawcze wyciągnięte z reguły z rąk prywatnych;
natomiast sam katalog daje reprodukcje barwne wszystkich,
choćby i tych obiektów, które nie posługiwały się kolorem.
Wszystko to bije w oczy bogactwem - zbioru, jego opraco-
wania i szaty wydawniczej. Ponieważ zaś opracowywano
katalog na miejscu, podczas długich pobytów na zaproszenie
zbieracza, ponieważ autorzy mieli wyjątkową okazję porów-
nywać każdy eksponat z licznymi zbliżonymi - więc powstało
dzieło zupełnie zasadnicze w swym zakresie, które będzie
dyktowało sposób postępowania wszystkim następcom.
A przy tym książka pouczająca, a czasem zadziwia-
jąca. Np. Horace Verneta Śmierć ks. Józefa Poniatowskiego
II. 4. Fritz Heckert, Piechowice (Petersdorf), wazonik
z malowaną dekoracją kwiatową, ok. 1900
III. 4. Fritz Heckert, Piechowice (Petersdorf), miniaturę vase
with painted flower motifs, c. 1900
388
II. 3. Huta szkła Elżbieta, Palme-Konig, Kostany (Kosten),
wazon o kształcie organicznym opleciony szklaną nicią,
1900-1903. Fot. St. Stępniewski
III. 3. Elisabeth Glass Works, Palme-Konig, Kostany (Kosten),
vase in an organie shape plaited with glass thread, 1900-1903.
Phot. St. Stępniewski
dotychczas Loetz (zgodnie z formą sygnatury); drugi zaś to
katalog paru tysięcy papierowych szablonów kształtów (i
schematu dekoracji) wytworów firmy, całego archiwum ma-
nufaktury. Wszystko świetnie zreprodukowane, opisane,
omówione. Publikację, która towarzyszyła wielkiej wystawie,
jaka miała miejsce w 1989 r. w Dusseldorfie, Frankfurcie n.
M. i Pradze, opracowali: H. Ricke z RFN, W. Hennig z NRD,
E. Ploil z Austrii, ale nade wszystko Czesi: A. Adlerova, J.
Mergl, D. Panenkova i T. Vlćek. To dzieło można uznać za
wzorowy korpus, kompletny obraz całej produkcji najwybit-
niejszej secesyjnej (a częściowo też historyzującej z jednej
strony, a art deco z drugiej) czeskiej manufaktury szkła.
Omawiane siedmiotomowe wydawnictwo rozszerza ten
obraz w czasie, zasięgu (uwzględniając bardzo wiele innych
wytwórni) i przestrzeni. Ajest równie precyzyjne, wyczerpu-
jące, reprodukujące barwnie wszystkie przedmioty i komplet
ich sygnatur, odpowiedzialne za każde słowo. Równocześnie
wprowadzając kolejne zmiany w nazewnictwie i określe-
niach, wprowadzające nowe huty, a pomijające niektóre już
znane. Autorzy są na ogół ci sami co w "katalogu-podręczni-
ku" (bo tak go określono) związanym z wystawą firmy Lótz
z 1989 r.; to Czesi z dr Aleną Adlerową szefową działu
XX wieku Muzeum Rzemiosła Artystycznego w Pradze, jej
uczniami i następcami, z których chciałbym wyróżnić dr Dunę
Panenkovą i dra Jana Mergla oraz z prof. Tomasem Ylćekiem,
dyrektorem praskiego odpowiednika IS PAN, a następnie
szefem instytutu historii sztuki Uniwersytetu Środkowo-
europejskiego. Oni stanowili zwartą grupę. Uczeni zacho-
dnioeuropejscy przyzywani byli do poszczególnych proble-
mów. Dodajmy, że każdy opis katalogowy ma podanego
autora, a to samo, rzecz jasna, dotyczy opracowań historycz-
nych, mini-monografii poszczególnych hut, które to teksty
poprzedzają każdą grupę szkieł. Wszystko to stoi na znako-
mitym poziomie, teksty historyczne wykorzystują archiwa
poszczególnych wytwórni (na ogół zachowane na miejscu),
pokazują dawne widoki kompleksów fabrycznych, szkice
przygotowawcze wyciągnięte z reguły z rąk prywatnych;
natomiast sam katalog daje reprodukcje barwne wszystkich,
choćby i tych obiektów, które nie posługiwały się kolorem.
Wszystko to bije w oczy bogactwem - zbioru, jego opraco-
wania i szaty wydawniczej. Ponieważ zaś opracowywano
katalog na miejscu, podczas długich pobytów na zaproszenie
zbieracza, ponieważ autorzy mieli wyjątkową okazję porów-
nywać każdy eksponat z licznymi zbliżonymi - więc powstało
dzieło zupełnie zasadnicze w swym zakresie, które będzie
dyktowało sposób postępowania wszystkim następcom.
A przy tym książka pouczająca, a czasem zadziwia-
jąca. Np. Horace Verneta Śmierć ks. Józefa Poniatowskiego
II. 4. Fritz Heckert, Piechowice (Petersdorf), wazonik
z malowaną dekoracją kwiatową, ok. 1900
III. 4. Fritz Heckert, Piechowice (Petersdorf), miniaturę vase
with painted flower motifs, c. 1900
388