DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:Kieszkowski, Witold; Zachwatowicz, Jan: Sprawozdanie z objazdu województwa Pomorskiego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.34807#0020
I Z. A. P.
WtTOLD KiESZKOWSK! ł JAN ZACHWATOWłCZ (z.A.p.)
SPRAWOZDAN!E Z OBJAZDU
WOJEWÓDZTWA POMORSKłEGO.
Głównym cełem tegorocznej wycieczki naukowej pracowników
Zakładu w składzie trzech osób —podpisani i dr. Michał Wałicki—
było zbadanie dzieł sztuki na terenie połskiego Pomorza pod ką-
tem ich związków ze sztuką innych części Połski. Wobec tych za-
łożeń program objazdu przewidywał wyłącznie objekty związane
powstaniem z czasami połskiemi, a więc zabytki renesansu i baro-
ku. Wysuwały się tutaj na czoło przed innemi 2 zagadnienia. Z pier-
wszem wiązała się sprawa promieniowania kułtury artystycznej Gdań-
ska, nasiłenia wpływów, idących z tego centrum artystycznego
i ewentuałnie pośredniczącej rołi Pomorza w transmitowaniu tych
wpływów do innych części Połski. Drugie zagadnienie, w pewnym
stopniu przeciwstawne pierwszemu, poiegało na okreśłeniu stosun-
ku niektórych przynajmniej przejawów twórczości artystycznej na
terenie Pomorza do połskich środowisk artystycznych i mecenaso-
wskiej działałności wybitniejszych przedstawiciełi szlachty i wyższe-
go duchowieństwa połskiego. Wyczerpująca odpowiedź na te zagad-
nienia przyczyniłaby się do wyjaśnienia dałszych probłemów ogół-
niejszych, w pierwszym zaś rzędzie zakreśłenia granicy maksymał-
nego zasięgu sztuki połsko-włoskiej na północy oraz pochodu form
północnych, idących do Połski przez Gdańsk. Odpowiedzi na te py-
tania, zdaniem autorów bardzo ważne dła połskiego renesansu
i wczesnego baroku, nie znajdujemy w materjałe, zebranym w in-
wentaryzacjach niemieckich, które w odniesieniu do dzieł renesan-
su i baroku, zwłaszcza związanych z Połską, przynajmniej inicjatywą
artystyczną, są zbyt łakoniczne. Również i niedawno wydana nakła-
dem łnstytutu Bałtyckiego interesująca pubłikacja ks. Makowskie-
go o sztuce Pomorza, będąca pierwszą próbą artystycznej rewindy-
kacji tego terytorjum, dostarczyć mogła tyłko materjału informacyj-
nego. Ma takich przesłankach oparta inicjatywa Zakładu, zreałizo-
wana została w roku bieżącym ku uczczeniu Jubiłeuszu 700-łecia
istnienia miasta Torunia — stołicy Pomorza, jako próba przeciwsta-
wienia się jednostronnej i tendencyjnej propagandzie niemieckiej
(np. książka ks. Heuera o Toruniu w wydawnictwie Deutsche Land-
Deutsche Kunst). Zarówno wyjazd sam, jak i możność opubiiko-
2
WtTOLD KiESZKOWSK! ł JAN ZACHWATOWłCZ (z.A.p.)
SPRAWOZDAN!E Z OBJAZDU
WOJEWÓDZTWA POMORSKłEGO.
Głównym cełem tegorocznej wycieczki naukowej pracowników
Zakładu w składzie trzech osób —podpisani i dr. Michał Wałicki—
było zbadanie dzieł sztuki na terenie połskiego Pomorza pod ką-
tem ich związków ze sztuką innych części Połski. Wobec tych za-
łożeń program objazdu przewidywał wyłącznie objekty związane
powstaniem z czasami połskiemi, a więc zabytki renesansu i baro-
ku. Wysuwały się tutaj na czoło przed innemi 2 zagadnienia. Z pier-
wszem wiązała się sprawa promieniowania kułtury artystycznej Gdań-
ska, nasiłenia wpływów, idących z tego centrum artystycznego
i ewentuałnie pośredniczącej rołi Pomorza w transmitowaniu tych
wpływów do innych części Połski. Drugie zagadnienie, w pewnym
stopniu przeciwstawne pierwszemu, poiegało na okreśłeniu stosun-
ku niektórych przynajmniej przejawów twórczości artystycznej na
terenie Pomorza do połskich środowisk artystycznych i mecenaso-
wskiej działałności wybitniejszych przedstawiciełi szlachty i wyższe-
go duchowieństwa połskiego. Wyczerpująca odpowiedź na te zagad-
nienia przyczyniłaby się do wyjaśnienia dałszych probłemów ogół-
niejszych, w pierwszym zaś rzędzie zakreśłenia granicy maksymał-
nego zasięgu sztuki połsko-włoskiej na północy oraz pochodu form
północnych, idących do Połski przez Gdańsk. Odpowiedzi na te py-
tania, zdaniem autorów bardzo ważne dła połskiego renesansu
i wczesnego baroku, nie znajdujemy w materjałe, zebranym w in-
wentaryzacjach niemieckich, które w odniesieniu do dzieł renesan-
su i baroku, zwłaszcza związanych z Połską, przynajmniej inicjatywą
artystyczną, są zbyt łakoniczne. Również i niedawno wydana nakła-
dem łnstytutu Bałtyckiego interesująca pubłikacja ks. Makowskie-
go o sztuce Pomorza, będąca pierwszą próbą artystycznej rewindy-
kacji tego terytorjum, dostarczyć mogła tyłko materjału informacyj-
nego. Ma takich przesłankach oparta inicjatywa Zakładu, zreałizo-
wana została w roku bieżącym ku uczczeniu Jubiłeuszu 700-łecia
istnienia miasta Torunia — stołicy Pomorza, jako próba przeciwsta-
wienia się jednostronnej i tendencyjnej propagandzie niemieckiej
(np. książka ks. Heuera o Toruniu w wydawnictwie Deutsche Land-
Deutsche Kunst). Zarówno wyjazd sam, jak i możność opubiiko-
2