DOI Heft:
Nr. 4
DOI Artikel:Dutkiewicz, Józef Edward: Nieznane rzeźby XIV - XVI w. na terenie Małopolski Południowo-Zachodniej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.34807#0351
Jako twórcę fortyfikacyj brodzkich wymienia się Andrzeja dei
Aqua, wenecjanina, architekta wojennego J. Kr. Mości (St. Łoza:
Słownik architektów, wyd. )!, str. 22). Architekt ten, zatrudniany
początkowo na dworze Tomasza Zamoyskiego, domniemany bu-
downiczy zamku w Podhorcach, autor traktatu o puszkarstwie, te-
oretyk architektury miiitaris, nałeży niewątpiiwie do najczynniej-
szych i ciekawszych inżynierów wojskowych, pracujących w Poisce.
Punktem wyjścia d!a późniejszego monograficznego opracowania
jego twórczości winna stać się przedewszystkiem fortyfikacja miasta
Brodów.
tw.
II
JÓZEF DUTKiEWiCZ (ŁUCK) - NIEZNANE RZEŹBY X!V-XVi W-
NA TERENIE MAŁOPOLSKI POŁUDNIOWO - ZACHODNIEJ.
Omówione poniżej okazy średniowiecznej plastyki małopolskiej
zebrane zostały w sposób raczej przypadkowy przy zwiedzaniu
pewnych okolic Sądecczyzny. Skartografowanie zbadanego materjału
utworzyło w sumie figurę geometryczną, której przekątne w punk-
cie przecięcia winny wskazać środowisko powstania wspomnianych
zabytków. Jest rzeczą wysoce znamienną, że dla dzieł wcześniej-
szych do mniej więcej połowy XV w., punkt ten ustala się w oko-
łicy Sącza. W późniejszych — łączne uzyskują kierunek ekscent-
ryczny, zwracający się w stronę zachodnią, do Krakowa. Na środo-
wisko sądeckie zwrócono już, z okazji badań nad malarstwem
pocz. XiV —XV w. przez M. Walickiego^), baczniejszą uwagę. Ob-
jaw rozwoju sztuki sądeckiej ma swoje uzasadnienie faktyczne
w stosunkach politycznych, a zwłaszcza ekonomicznych XIV w.
Wpływy sąsiedniego wielkiego cesarstwa czesko-niemieckiego,
z centrum w Pradze, dają się odczuć wybitnie w małopolskich
stosunkach artystycznych. Drogi gospodarcze są najlepszemi prze-
wodnikami prądów artystycznych. Wzdłuż ożywionej magistrali
handlowej doliny Wagu i Dunajca, na której rozwijały się stosunki
Biecza i Sącza z Bardyowem, usiane są liczne ślady oddziaływa-
nia wysoko ukształconej sztuki czesko-niemiecko-austrjackiej
na sztukę polską. Droga ta, przebija się — później nieco —
przez Kraków na Wrocław i stąd późniejsze wyraźne związki ślą-
skie. Z chwilą zmiany konjunktury politycznej i gospodarczej,
253
Aqua, wenecjanina, architekta wojennego J. Kr. Mości (St. Łoza:
Słownik architektów, wyd. )!, str. 22). Architekt ten, zatrudniany
początkowo na dworze Tomasza Zamoyskiego, domniemany bu-
downiczy zamku w Podhorcach, autor traktatu o puszkarstwie, te-
oretyk architektury miiitaris, nałeży niewątpiiwie do najczynniej-
szych i ciekawszych inżynierów wojskowych, pracujących w Poisce.
Punktem wyjścia d!a późniejszego monograficznego opracowania
jego twórczości winna stać się przedewszystkiem fortyfikacja miasta
Brodów.
tw.
II
JÓZEF DUTKiEWiCZ (ŁUCK) - NIEZNANE RZEŹBY X!V-XVi W-
NA TERENIE MAŁOPOLSKI POŁUDNIOWO - ZACHODNIEJ.
Omówione poniżej okazy średniowiecznej plastyki małopolskiej
zebrane zostały w sposób raczej przypadkowy przy zwiedzaniu
pewnych okolic Sądecczyzny. Skartografowanie zbadanego materjału
utworzyło w sumie figurę geometryczną, której przekątne w punk-
cie przecięcia winny wskazać środowisko powstania wspomnianych
zabytków. Jest rzeczą wysoce znamienną, że dla dzieł wcześniej-
szych do mniej więcej połowy XV w., punkt ten ustala się w oko-
łicy Sącza. W późniejszych — łączne uzyskują kierunek ekscent-
ryczny, zwracający się w stronę zachodnią, do Krakowa. Na środo-
wisko sądeckie zwrócono już, z okazji badań nad malarstwem
pocz. XiV —XV w. przez M. Walickiego^), baczniejszą uwagę. Ob-
jaw rozwoju sztuki sądeckiej ma swoje uzasadnienie faktyczne
w stosunkach politycznych, a zwłaszcza ekonomicznych XIV w.
Wpływy sąsiedniego wielkiego cesarstwa czesko-niemieckiego,
z centrum w Pradze, dają się odczuć wybitnie w małopolskich
stosunkach artystycznych. Drogi gospodarcze są najlepszemi prze-
wodnikami prądów artystycznych. Wzdłuż ożywionej magistrali
handlowej doliny Wagu i Dunajca, na której rozwijały się stosunki
Biecza i Sącza z Bardyowem, usiane są liczne ślady oddziaływa-
nia wysoko ukształconej sztuki czesko-niemiecko-austrjackiej
na sztukę polską. Droga ta, przebija się — później nieco —
przez Kraków na Wrocław i stąd późniejsze wyraźne związki ślą-
skie. Z chwilą zmiany konjunktury politycznej i gospodarczej,
253